Klimaatmarsen zijn een geschenk voor het land (standaard.be)

Twee maanden geleden was het klimaat een voetnoot in het politieke debat. Alle aandacht ging naar migratie, koopkracht en, godbetert, confederalisme. Vandaag zijn politici meelopertjes in de strijd om het dominante verkiezings­thema. Alles draait rond de klimaatproblematiek en de zwaartekracht ervan is zo groot dat alle partijen zich moesten herpositioneren, hun campagne bijsturen en de standpunten aanscherpen. Het goede nieuws is dat alle hoofdkwartieren, dat van Vlaams Belang uitgezonderd, nu voluit toegeven dat de opwarming een feit is, door mensen veroorzaakt en een vlug en doortastend antwoord vereist. In de VS van Donald Trump en het Middelkerke van Jean-Marie Dedecker zijn ze niet zover.

De credits voor deze sprong voorwaarts mogen de Vlaamse scholieren mee opeisen. In tegenstelling tot veel azijnzure regenten die hun het spijbelen aanrekenen, namen ze het SOS Aarde van het klimaatpanel van de Verenigde Naties (IPCC) wel heel ernstig. Nooit had een generatie zo’n stevig onderbouwd dossier om haar punt te maken en de ouderen om uitleg en verantwoording te vragen. Zowat alle politici, ceo’s, topeconomen en opiniemakers, inclusief mezelf, kijken terug op een ongemakkelijk verleden.

Velen haalden de schouders op toen het IPCC in zijn eerste rapport van 1990 alarm sloeg over de verhoogde concentratie broeikasgassen. Vijf jaar later bewees het klimaat­panel dat de mens de dader is en weer keken we de andere kant op. Was het intellectuele luiheid of onversneden cynisme? Pas twintig jaar later, in 2015, met het klimaat­akkoord van Parijs, werden bindende afspraken gemaakt. De opwarming moest beneden de 2 graden blijven. Eind vorig jaar oordeelde het IPCC dat ook die 2 graden onverantwoorde risico’s voor het leven op de planeet inhouden. Op basis van nog een nieuwe lading data stelt het nu dat 1,5 graad de limiet is.

Omdat de scholieren het wetenschappelijke gelijk, de ratio dus, aan hun kant hebben, is hun protest messcherp en onweerstaanbaar wervend. De roep om doortastend beleid wordt door zoveel onderzoek en deskundigheid geschraagd dat het niet met redelijke argumenten weerlegd kan worden. Het doet de politiek duizelen en de critici wartaal uitslaan.

Op zulke momenten duiken steevast complottheorieën op. Nu is het niet anders. Joke Schauvliege testte het even uit en was drie dagen later minister af. Haar exit bewijst dat het protest niets met kinderspel te maken heeft. In tegenstelling tot wat de zakenkrant De Tijd schrijft, is de kern van deze beweging niet dieprood, wel een wetenschappelijk sérieux zonder voorgaande.

Zo bezorgden de scholieren de burgerbeweging een ongekende stroomstoot. Als zelfs de happy few van het bedrijfsleven achter ‘Sign for my future’ staan en op hun beurt ‘eisen’ dat België tegen 2050 klimaatneutraal wordt … Bovendien moet het stappenplan naar een economie zonder fossiele brandstof bij wet worden vastgelegd. Het illustreert de mentale shift, want tot voor kort werden zulke voorstellen als donkergroen fundamentalisme weggezet. Die tijd is (voorlopig) voorbij en pas na 26 mei zal blijken hoe zwaar die beloftes en handtekeningen wegen.

En of er reden tot twijfel is. Als een prominent Vlaams politicus schrijft dat het Belgische aandeel in de emissie van broeikasgassen op wereldvlak verwaarloosbaar klein is en dat ‘zelfs de moedigste en de meest vergaande ingrepen eigenlijk geen effect hebben’, weet je dat achterdocht op haar plaats is. Na de verkiezingen kan die vaststelling in geen tijd tot een ontsnappingsroute gerecycleerd worden. Waarom zou dit kleine land zich pijn doen als het er toch niet toe doet? Voor de populist is het de gedroomde kreet om de internationale ‘dwingende’ maatregelen af te schudden. In naam van de nationale soevereiniteit natuurlijk, zoals eind vorig jaar met het VN-Migratiepact gebeurde.

De retro’s van ‘eigen natie eerst’ krijgen de klimaatproblematiek maar niet doorgeslikt. Als er al een dreiging is die zich geen moer van staats- en andere grenzen, muren of prikkeldraad aantrekt, is het wel het klimaat. En vermits er maar één aarde bestaat, is internationale solidariteit een must. Er is geen alternatief, tenzij de ontkenning of de vlucht uit de werkelijkheid. Het is de weg naar het absurde en de destructie, de weg ook die Donald Trump op 1 juni 2017 insloeg toen hij zich uit het Parijse klimaatakkoord terugtrok. De negatie van al het nauwgezette cijferwerk van duizenden wetenschappers was een waanzinnig adieu: ‘Wij, Amerikanen, behoren niet meer tot dezelfde aarde als jullie.’

De klimaatmarsen en het engagement van zoveel assertief jong volk voor de toekomst van de aarde is het mooiste geschenk dat dit land zich kon dromen. Een unieke hefboom bovendien om een duurzame samenleving voor het nieuwe millennium op te tuigen. Niet alleen in Vlaanderen, België of Europa, maar op de ­hele planeet. Eindelijk treedt er een generatie aan die ver in de toekomst kan en durft te kijken. Die blik ­moeten we koesteren, omarmen en delen.