Vandaag maakte Halsema bekend dat Amsterdam het geld dat verdiend is door trams aan de nazi's te verhuren voor deportatie van Amsterdamse Joden wordt gedoneerd. Ook krijgen de tramhaltes waar Joden moesten instappen een gedenkteken.

Het is een eerste stap, zegt Halsema. "Op zo'n kort mogelijke termijn gaan we op het Victorieplein, Plantage Muidergracht en de Beethovenstraat monumentjes inrichten, waarbij ook uitleg wordt gegeven over wat daar gebeurd is. We denken nu aan stolpersteine (struikelstenen, red)."

Het college en het GVB gaan ook afstand doen van het geld dat met de deportatie is verdiend. Omgerekend gaat het om 61.000 euro, maar de gemeente heeft dat afgerond naar 100.000 euro.

De gemeente betaalt het bedrag en niet de vervoerder. "Het GVB was destijds een gemeentelijk bedrijf, dan zou het gek zijn om het nu aan het verzelfstandigde bedrijf te vragen het te doen. Het was een gemeentelijke verantwoordelijkheid, en die willen we ook dragen", aldus de burgemeester.

Herdenking

Halsema: "Op het moment dat de stolpersteine er liggen, zal er ook een opening of korte herdenking plaatsvinden. Daar zal ook namens het GVB excuus worden gemaakt. De ton moet niet worden gezien als een schadevergoeding, daarvoor is het bedrag natuurlijk veel te klein. Het is een teruggave van geld wat de gemeente nooit had mogen hebben."

De resultaten van het NIOD worden begin volgend jaar verwacht. Dat onderzoek richt zich op gemeentelijke diensten zoals de basisregistratie, de sociale dienst en ook het GVB. "We zullen daarna in overleg met verschillende Joodse organisaties als gemeente onze morele en financiële verantwoordelijkheid nemen. Het kan denk ik een formeel excuus opleveren net zoals bij het Slavernijverleden. De vorm die dat precies gaat krijgen, daar zullen we over in overleg gaan. Het moet een gedragen excuus zijn, niet een sorry."

Halsema besluit: "Het blijven altijd symbolische bedragen, het daadwerkelijke leed - de dood van mensen - is nooit werkelijk uit te drukken in geld."

Bekijk hieronder de hele uitzending van AT5's Het Gesprek met de Burgemeester, waarin Halsema ook ingaat op de ontwikkelingen rondom het Erotisch Centrum en de 'Iamsterdam'-campagne.