SP-verdriet over de verkiezingen: ‘Zorg, ja. Maar waar bleven onze andere thema’s?’

De SP-top wil niet al te verdrietig doen, maar de voorzitters van de lokale afdelingen zijn het wel. Wat ging er mis bij de verkiezingen op 15 maart? De partij verloor een zetel en komt nu uit op veertien. De SP had dus geen enkel profijt van de mega-nederlaag van de PvdA, een van de belangrijkste concurrenten.

Deze zaterdagochtend kwam de partijraad bij elkaar in Amersfoort: met de SP-top op de eerste rij en SP’ers uit het hele land in de zaal. In lange rijen stonden ze bij de microfoons – met vooral stevige kritiek.

De letters SP stonden wel heel klein op de verkiezingsposters, zeiden een paar lokale voorzitters. De posters verbleekten te snel, vonden anderen. En waarom was roze zo’n prominente kleur geworden in de campagne? Volgens de afdelingen in Wageningen en Eindhoven had de partij veel jongeren verloren aan GroenLinks en D66. „Jullie zijn helemaal niet groen”, had de SP-afdeling in Waterland op straat gehoord van studenten. „Bij de EU zijn jullie alleen maar anti, anti, anti.”

En waarom kwam de partij nog met ouderwetse termen als ‘klassenstrijd’? „Daarmee wek je de indruk dat je een partij bent uit het verleden”, zei een SP’er uit Nuenen.

De een na de ander zei ook: „Waarom hadden we het bijna alleen maar over zorg? Waar waren onze andere thema’s?”

Volgens de SP-vertegenwoordiger uit Kerkrade hadden ‘de media’ net zo goed schuld aan de slechte uitslag. „Onze Emile deed het prachtig in de debatten en journalisten zeiden alleen maar: ‘Hij heeft geen fout gemaakt’.”

Klassenstrijd? Daar zijn we voor opgericht

Eén SP’er begon over de PvdA. „Die arrogante partij heeft nu helemaal geen reden meer om tevreden te zijn en dat vind ik fijn.”

SP-leider Emile Roemer bedankte de afdelingen en hij gaf een paar critici gelijk: „We leggen vaak de vinger op de zere plek, maar mensen willen in dezelfde zin horen wat de oplossing is.”

In de lunchpauze zei hij dat het „grote onzin” was om de klassenstrijd ‘van het verleden’ te noemen. „Daar zijn wij juist voor opgericht.”

En natuurlijk was zorg het belangrijkste campagnethema geweest. „Van de bevolking ziet 80 procent zorg als een groot probleem. Wij zouden hartstikke stom zijn geweest als we daarvan niet onze grootste zorg hadden gemaakt.”

En of de SP te veel het imago kreeg van een oude-mensen-partij? „Ik zou niet weten wat er mis is met oude mensen”, zei Roemer.

Lees ook het stuk over de campagne van de SP. Zonder roeptoeter de buurt in

Partijvoorzitter Ron Meyer kondigde op de partijraad aan dat het partijbestuur precies zal nagaan wat wel en niet is gelukt in de verkiezingscampagne en hoe het de volgende keer beter kan. Deze zaterdagochtend was nog maar het begin.

In zijn werkkamer in de Tweede Kamer zei Roemer eerder deze week dat hij „had gehoopt op meer”. „Ik had ook het gevoel dat we meer gingen krijgen. Maar als je kijkt waar we een paar weken eerder nog stonden in de peilingen, op tien of twaalf, dan hebben we ons goed teruggevochten. Veel politieke duiders waren daar verrast over.”

Ook over hém, ja. Roemer komt in publieke optredens vaak gespannen over, in de laatste weken van de verkiezingscampagne was die krampachtigheid verdwenen. In debatten maakte hij grapjes – geen fouten. Ook partijgenoten waren er verrast over. „Hij kan het dus wél”, zei een SP’er net na de verkiezingen, in de wandelgangen van het parlement.

Nog meer partij-van-de-gewone-man

„Emile voerde een vlekkeloze campagne”, zegt Arjan Vliegenthart, SP-wethouder in Amsterdam en lid van het partijbestuur.

Wat de SP vooral tegenzat, denkt Vliegenthart, was het thema van deze verkiezingen: identiteit. „Voor ons is dat ingewikkeld. Wij zijn goed in sociaal-economische thema’s, wij schoppen graag naar boven, niet onder elkaar. In die zin zijn die veertien zetels zo slecht nog niet.”

Het is ook nog niet zo lang geleden dat de SP in de ogen van veel mensen „dood en begraven” was, zegt Vliegenthart. Eind vorig jaar klaagden anonieme SP’ers in het AD over Roemers leiderschap, in de peilingen zakte de SP. „We zijn in ieder geval in staat geweest om het gat dicht te lopen.”

En er is nog iets. In de Randstad is de SP kleiner geworden, maar in het noorden van Nederland en in Limburg groeide de partij. Vliegenthart: „Wij zijn dus toch weer wat meer de partij geworden van de gewone man.”