In de week van de Romantiek op Interessante Tijden vandaag: Weltschmerz, het Lijden aan de wereld dat jonge romantici vaak tot de vroegtijdige dood dreef.

Daarom bestaat er een Club 27 van artiesten en musici van Jimi Hendrix en Jim Morrisson tot Kurt Cobain, die al dan niet met hulp van drugs en drank het aardse vroegtijdig verlieten.

Ze staan in een lange traditie sinds Illuminati-lid Goethe ‘Het Lijden van de Jonge Werther’ (1774) schreef, waarmee de romanschrijver een golf zelfmoorden teweeg bracht…

Grunge
Ondergetekende heeft ook ooit als Cobain-lookalike rondgelopen, foeterend op de zin van het bestaan en de mensheid in het bijzonder. Het opgroeien in een Fries provinciestadje hield qua bevordering van de levensvreugde ook bepaald niet over.

Uiteindelijk kon je uitvliegen naar Wageningen, en daar de Weltschmerz binnen perken houden door talenten te ontplooien, de wereld te verkennen en interesses na te jagen, in bandjes spelen, razende reporter zijn. Wat ondergetekende tot de journalistiek bewoog was het talent te geloven dat je iets kunt.

Meer was 25 jaar lang niet nodig. Maar voor mislukking is het gelukkig nooit te laat.

Kurt Cobain kon geen liefde voor zichzelf voelen, ‘i hate myself and i want to die’… Hij was de slordige (grungy) antiheld die misschien wel leed aan realiteitsbesef. Zo goed was z’n drie-akkoordenherrie nou ook weer niet. En écht gitaar spelen als de gitaargoden uit de heavy metal van Van Halen tot Steve Vai zat er ook al niet in.

Drugs als ontsnapping
Cobain liet ons een loflied op het deodorantmerk ‘teen spirit’ na, met een warrige tekst die nergens op slaat. Geen wonder dat je dan jezelf haat. Zijn vrouw Courtney Love was ook al geen baken van stabiliteit, als drugsverslaafde artieste.

Cobain werd de hemel in geprezen om zijn herrie, terwijl hij zelf inzag dat het helemaal zo goed niet was. Andere bands als REM schreven volgens hem veel betere songs.

Drugs zijn het voorstadium van het definitieve einde. Ondergetekende werkte in de verslaafdenzorg van het Leger des Heils in Amsterdam. Daar vond je die wonderlijke combinatie van escapisme, zelfdestructie en slachtofferschap.

Met toch ook weer die overlevingsdrang, hoe mensen op wegrottende voeten de hele nacht op pad waren om geld voor een shot bijeen te scharrelen. Voor het krantje Delta van de TU Delft heb ik over één van hen nog een portret gemaakt. Een gesjeesde TU-ingenieur, die de ontsnapping verkoos boven het leven van plichten.

Hij stelde letterlijk dat ‘afkicken technisch mogelijk is’, maar dat hij het leven verkoos van de ontsnapping. De echte romantici uit de Negentiende Eeuw grepen naar de opium en de Laudanum. Op Droef oogstten ze nog steeds de hars uit de papaverplant.

Goethe’s Werther-koorts
Goethe was zowel romanticus als kind van ‘De Verlichting’, die twee kanten van de zelfde medaille zijn. De dictatuur van Het Gevoel is een reactie op de dictatuur van ‘de rede’ die alles onder controle moet hebben en naar menselijke hand wil zetten.

Goethe belichaamde beide stromingen. Hij probeerde ook wetenschapper te zijn, en hij was lid van de club Verlichtingsradicalen van Adam Weishaupt die zich ‘De Illuminati’ noemden.

Ondergetekende heeft alleen zijn Faust in huis, over de geleerde die zijn ziel aan de duivel verkoopt voor succes en wereldlijk plezier. Voor de inhoud van Het Lijden van de Jonge Werther zijn we nu even aangewezen op Wikipedia.

De Jonge Werther kan zijn liefje Lotte niet krijgen, en stort zich in zwaarmoedigheid. Wanneer Lotte trouwt met een andere man ziet hij maar één uitweg. Hij leent twee pistolen en schiet zich door het hoofd, net als Kurt Cobain 220 jaar later.

Goethe’s boek zou leiden tot een ware Werther-koorts, waarbij jonge mannen zich gingen kleden als de Jonge Werther. Er zou een golf van zelfmoorden op zijn gevolgd, jonge mannen die Werther tot de dood navolgden.

Nota bene onze eigen Francois Haverschmidt, zou als ‘Piet Paaltjens’ zijn Snikken en Grimlachjes hebben geschreven als parodie op Goethe’s Werther. Hij drijft de spot met ‘de zelfmoordenaar’ in het gelijknamige gedicht. Terwijl Haverschmidt er uiteindelijk ook zelf een einde aan maakte nadat zijn geliefde vrouw overleed.

 Weltschmerz
Dat lijden aan de wereld wordt het beste gevat in de Duitse term ‘Weltschmerz’… Dat ‘lijden aan de wereld’ is in de gothic (metal en rock, en jaren ’80 Sisters of Mercy) tot levensstijl verheven. De combinatie van doodsdrift en eros vind je terug in klanken door Type O Negative (zwarte bloedgroep) haar October Rust.

Vluchten in erotische escapades, drugs en de natuur anno 1995. De boomlange zanger-bassist Peter Steele stierf op 45 jarige leeftijd door cocaïne. Hij had de zelfde sarcastische humor als Piet Paaltjens, en was ook liever parkwachter in New York gebleven dan metalartiest.

Voor ieder optreden scheet hij zeven kleuren van de zenuwen. Ik heb ‘m eenmaal zien optreden, op Pinkpop.

De bedenker van de term Weltschmerz zou volgens Wikipedia de Beierse schrijver-pedagoog Johann Paul Friedrich Richter zijn. Die ging onder het pseudoniem Jean Paul door het leven.

Van Romantiek naar totalitair
Richter zijn pedagogiek – kijk op kinderopvoeding- vind je nog terug bij scholen voor het individu, en moderne new age scholen: je zou van nature tot het goede menselijke geneigd zijn. Maar om die ware zelf tot wasdom te laten worden moet je zoveel mogelijk (culturele) barrières opruimen, die dat van nature pure kind in de weg staan.

Terwijl kindjes elkaar de hersens in kunnen slaan om een speeltje, dat ze de ander niet gunnen. Komt dat door ‘de maatschappij’ of omdat er ook gewoon kutkinderen zijn?

Met die opvoedingstheorie kom je direct bij de Franse aanstichter van de Romantiek terecht: JJ Rousseau, dé filosoof van de milieubeweging. Die Fransoos legde zijn kinderen te vondeling, maar wist wel goed voor anderen hoe je het kind jezelf kunt boven halen.

En het natuurzuivere kind in de kinderen van anderen. Logisch, want niet de mens zelf moet door vallen en opstaan en inzicht in zijn duistere natuur leren om beter mens te worden, met God’s hulp.

De Wereld, oftewel andere mensen moeten voor jou verbeterd worden.

Rousseau zijn filosofie zou ook tot bloedige revoluties en totalitaire regimes inspireren. En daarmee komen we bij de andere kant van het Romanticisme, de gevoelsdictatuur. Romantiek leidt uiteindelijk in staatsvorm tot totalitarisme. Daarover morgen meer…

Er is vooralsnog maar één geneesmiddel tegen Weltschmerz in omloop dat haar effectiviteit tot op zekere hoogte heeft bewezen: Een schop onder je reet. Al kun je ook afvragen: Helpt een schop alleen bij mensen die geschopt willen worden?

Zelfrelativering helpt ook, je zelf niet zo serieus nemen. Zoals je ook in mijn hoofdwerk Liever dood dan Slaaf terug kunt vinden, die Pelgrimstocht op zoek naar Vrijheid, Verlossing, te bestellen via www.lieverdooddanslaaf.com.

• Voor het slijk der aarde is ondergetekende in zijn worsteling met het bestaan ook op donaties aangewezen, naast de boeken- en bierverkoop. Zou U zo vriendelijk willen zijn een duit in de collectezak te doen, wat U missen kunt voor u het tijdige met het eeuwige verwisselt, als loon voor inspiratie? 🙂 (voor wie mijn humor niet vat…)

Donatie bedrag:

€

Doneren