CBS: Nederland is rijk en gelukkig, welvaart wel ten koste van latere generaties
Mensen in Nederland zijn in het algemeen tevreden met hun leven en verschillende aspecten daarvan, zoals hun woonomgeving, sociale leven en de balans tussen werk en vrije tijd. Dat concludeert het Centraal Bureau voor de Statistiek in het jaarlijkse grote rapport over de zogeheten brede welvaart.
Het CBS bracht de welvaart in beeld op basis van dertien maatstaven die gaan over zaken als welzijn, materiële welvaart, gezondheid, werk en vrije tijd, wonen, samenleving, veiligheid en milieu.
"Nederland is over de hele linie een rijk en gelukkig land. Wel zijn er bepaalde groepen voor wie dit niet geldt. Die kwetsbare groepen worden wel kleiner, maar het zijn nog altijd honderdduizenden mensen", zegt CBS-hoofdeconoom Peter Hein van Mulligen.
Tegelijk waarschuwt het CBS dat die welvaart van hier en nu steeds meer ten koste gaat van de mogelijkheden voor volgende generaties. Als ontwikkelingen zo doorgaan, zal de volgende generatie een lagere brede welvaart hebben, denkt het CBS.
De druk op de natuur en het klimaat blijft hoog, ondanks de geleidelijke verduurzaming van de economie. Zo hoorde Nederland vijf jaar geleden al bij de EU-landen met de hoogste fosfor- en stikstofoverschotten en is er geen dalende trend. Fosfor en stikstof hebben negatieve gevolgen voor oppervlaktewater en natuur zoals heide, bos en duinen.
Uiteindelijk is dit ook een bedreiging voor de economie, zegt het CBS. Zo lag de vergunningverlening voor woningbouwprojecten al meerdere keren stil vanwege het stikstofprobleem.
Instituties lopen vast
Ook lijken instituties vast te lopen, die voor de brede welvaart in de toekomst nodig zijn. Nederlanders zijn steeds minder goed te spreken over de kwaliteit van overheidsregelgeving, de effectiviteit van de overheid, de rechtsorde en de mate waarin de publieke sector als vrij van corruptie beschouwd wordt.
Ook de zorg, het onderwijs, de woningmarkt en het pensioenstelsel zijn kwetsbaar, ziet het CBS. Er zijn personeelstekorten, de huren en huizenprijzen stijgen en de doorstroming op de woningmarkt stokt.
Jong versus oud
Het CBS constateert ook dat de brede welvaart van jongvolwassenen achterblijft ten opzichte van die van ouderen. "Deels is er een logisch verschil tussen jong en oud. Jongeren zijn bijvoorbeeld vaak minder rijk, maar wel gezonder dan ouderen", zegt Van Mulligen.
"Maar op bepaalde aspecten ziet het er echt minder goed uit voor mensen tot 35 jaar en gaat hun situatie ook achteruit. Op het gebied van wonen zie je hun brede welvaart onder druk staan. Het vinden van een geschikte woning, daar knijpt het bijvoorbeeld."
En ten opzichte van 2019, voor corona, was bij mensen tussen de 18 en 45 jaar het aantal ongunstige ontwikkelingen groter dan het aantal gunstige ontwikkelingen. Hun brede welvaart nam de afgelopen jaren dus af.