Sinds dinsdag 8.45 uur spraken partijleiders Wilders, Dilan Yesilgöz (VVD), Pieter Omtzigt (NSC), Caroline van der Plas (BBB) en hun secondanten aan de formatietafel. Met resultaat, zo bleek ruim na middernacht toen de vier partijleiders en de twee informateurs een voor een naar buiten kwamen.
"Ik hoop dat het goed komt, ik denk dat het goed komt", zei Wilders.
Elbert Dijkgraaf, samen met Richard van Zwol de informateur, hield nog wel een kleine slag om de arm. De kans op een kabinet met PVV, VVD, NSC en BBB aan de basis is "nog geen 100 procent", zei hij.
Toch moet het raar lopen wil er geen rechts kabinet met deze partijen komen. Want ook Yesilgöz was na afloop optimistisch. "Ik denk dat we eruit zijn."
Van der Plas zei "heel erg blij" te zijn met het resultaat. Tot slot vertelde Omtzigt dat de vier partijen "op een haar na een akkoord hebben."
Fracties moeten nu instemmen met akkoord
Dinsdag was in principe de op een na laatste dag in deze formatie. De deadline is vandaag, woensdag. Die verschuift niet, werd steeds benadrukt.
De afgelopen twee weken maakten de onderhandelaars langere dagen dan normaal. De formatie ging een cruciale fase in, zeiden Dijkgraaf en Van Zwol.
Woensdag moet er wel nog een aantal laatste punten worden besproken. Welke dat zijn, zeiden de onderhandelaars er niet bij. In de loop van de ochtend staat daarom een nieuwe afspraak gepland met de formerende partijleiders en de twee informateurs.
Als er woensdag een hoofdlijnenakkoord ligt, moeten de vier fracties er nog mee instemmen. Er kunnen dan nog kleine aanpassingen worden gedaan, maar de grote lijnen blijven meestal intact.
Nog steeds onduidelijk wie de premier wordt
Het is bij de onderhandelingen dinsdag niet over de premierskandidaat gegaan. De naam van oud-informateur en oud-PvdA-minister Ronald Plasterk zingt deze week nadrukkelijk rond in Den Haag, maar Wilders wilde daar dinsdagnacht niet op ingaan. Woensdag komt er waarschijnlijk meer duidelijkheid, zei hij.
Wilders mag als leider van de grootste partij iemand voordragen, sinds de vier onderhandelaars hebben afgesproken dat zij in de Kamer blijven. Bij de VVD en NSC waren te grote bezwaren tegen Wilders als premier. Yesilgöz ziet in de PVV'er geen verbinder en vindt hem niet geschikt als Nederlandse vertegenwoordiger in het buitenland. Omtzigt ziet te grote rechtsstatelijke verschillen tussen zijn partij en die van Wilders.
Omtzigt denkt dan ook dat de volgende stap in de formatie, waarin de premier en de kabinetsleden worden uitgezocht, langer dan normaal gaat duren. Dat komt doordat de formateur meestal de beoogde premier is, en die persoon was de afgelopen maanden niet bij de onderhandelingen aanwezig.
"Het is natuurlijk heel raar dat Nederland op 22 november gestemd heeft en morgen (woensdag, red.) hoort wie de premierskandidaat is", zei Omtzigt. "Dat is een heel bijzondere volgorde voor een democratie." De NSC-leider weet nog niet wie Wilders op het oog heeft, maar noemt die persoon wel "cruciaal" voor het slagen van een nieuw kabinet.
Het is woensdag nog aan de NSC-fractie om te bepalen of de partij ook bewindspersonen aan het kabinet levert, zei Omtzigt. Aanvankelijk was het standpunt dat de partij dit "in principe" niet zou doen. Maar Omtzigt komt daar nu deels op terug. Hij noemde het "niet uitgesloten" dat enkele fractieleden in het kabinet stappen.
NUjij: Uitgelichte reacties