Steeds meer vogels bouwen hun nestje in Nederland, maar weidevogels nemen in aantal af
Steeds meer vogels broeden in Nederland. En dat is vooral te danken aan nieuwe soorten, meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek.
Als klein kind interesseerde Albert de Jong zich vooral in dure auto’s, zoals Ferrari’s. Tot hij op zijn tiende met leeftijdsgenootjes de polders introk en vogels ontdekte. Op één van zijn eerste tochten hoorde hij om zes uur ’s ochtends een nachtegaal zingen. “Ja... dat grijpt je”, blikt hij terug. Inmiddels werkt hij als woordvoerder van Sovon Vogelonderzoek.
Vogelen is een fantastische hobby voor wie nieuwsgierig is en visueel ingesteld, zegt hij. Vanwege het gedrag van de vogels en de enorme dynamiek in de vogelwereld. “Soorten komen en soorten verdwijnen.”
Die dynamiek toont de meest recente broedvogeltelling van Sovon. Steeds meer vogels bouwen hun nestje in Nederland. Sinds 1990 is het aantal broedende vogels met 28 procent gegroeid. Vooral dankzij de komst van nieuwe soorten.
De telling wordt sinds jaar en dag uitgevoerd door vrijwilligers van Sovon. In de afgelopen dertig jaar telden ze voor het eerst broedende zeearenden, visarenden, oehoes, grote en kleine zilverreigers en kraanvogels.
Klein vogeltje met temperament
De Jong zelf volgde hoe de cetti’s zanger zich hier vestigde. “De cetti’s zanger is een klein, bruin en explosief vogeltje met een luide zang. Er zit een enorm karakter in dat beestje, dat afkomstig is uit het Middellandse Zeegebied. Hij heeft bij wijze van spreken een zuidelijk temperament.”
Via Franse rivierdalen trok de soort van Frankrijk naar België en later Nederland. In 2006 vond De Jong samen met andere vogelaars een eerste broedend paartje in de Biesbosch, toevallig het gebied waar hij toen als vrijwilliger van Sovon vogels telde.
De cetti’s zanger doet het goed daar. Vanwege de dikke laag organisch materiaal die op de bodem ligt en waarin tal van insecten leven waaraan de vogels zich tegoed doen. Dankzij warme winters en de getijdenwerking vroor die bodemlaag nooit dicht.
Uit de vogeltelling blijkt dat meer vogels profiteren van dergelijke moerassige natuur langs de grote rivieren. Die trekt een groot aantal broedende vogels aan.
Grauwe gors? Nooit gezien
Van 185 vogelsoorten wordt jaarlijks het aantal broedende exemplaren geteld. De populatie van 92 soorten groeit en van negen soorten blijft die gelijk. Van 85 soorten tellen vrijwilligers ieder jaar minder dieren.
Ze telden met name minder vogels die graag in weilanden broeden: hun aantal nam sinds 1990 met 45 procent af. Dat grutto’s, kieviten en scholeksters tot de slachtoffers behoren is bekend. De grauwe gors wordt vrijwel niet meer gezien – deze vogel was in 1990 ook al zeldzaam. Programma’s om de weidevogelstand te herstellen konden de trend tot nog toe niet keren.
Sinds 2007 tellen vrijwilligers ook vogels die broeden in de stad. De zwermen duiven en meeuwen doen vast anders vermoeden, maar het aantal vogels dat een nestje bouwt tussen de appartementencomplexen, kantoortorens en viaducten nam sinds 2012 met 15 procent af.
Zwarte ooievaar al bijna in Nederland
Toch blijft er voor vogelaars zoals De Jong op het platteland én in de stad nog altijd wat te ontdekken. Veel ganzen genieten bijvoorbeeld van het raaigras. Putters en roodborsttapuiten komen op het platteland ook meer voor. In de stad gaat het goed met slechtvalken en krakeenden.
De eerstvolgende nieuwe soort die De Jong in Nederland hoopt aan te treffen is de zwarte ooievaar. Die is de landsgrenzen al dicht genaderd, en komt al voor in de Belgische Ardennen en in de Duitse Eifel. In Nederland zouden zwarte ooievaars zich weleens thuis kunnen voelen langs rivieren en in bosranden.
De Jong en andere vogelaars zijn er klaar voor. Zodra de eerste melding binnenkomt, zullen zij elkaar via whatsappgroepjes informeren. Maar ja, het begint natuurlijk met die vogels zelf. “Je hebt altijd een paar avontuurlijke exemplaren nodig die de gok wagen om nieuw leefgebied te zoeken”, zegt De Jong.
Lees ook:
Boerenlandvogels krijgen stelselmatig te weinig bescherming
Nederland doet te weinig om boerenlandvogels te beschermen, klaagt de Vogelbescherming. Grutto, wulp en tureluur komen in de gevarenzone, omdat al tientallen jaren geen maatregelen zijn genomen. Ook het Aanvalsplan Grutto komt niet van de grond.