'De Euroborg als twaalfde man kan voordeel zijn, maar kan de druk ook te groot maken'

Tot Thom van Bergen in de vijfde minuut van de blessuretijd het verlossende doelpunt binnenschoot. Nu valt de beslissing op vrijdag 10 mei, als FC Groningen Roda JC tegenkomt op het veld van de Euroborg.

Sportverslaggever Stefan Bleeker en analist Paul Zweverink keken vrijdag met lede ogen toe hoe de promotiedroom uit elkaar leek te spatten. 'In de tachtigste minuut gaf ik het op', moet Zweverink toegeven. 'Maar ik kreeg weer hoop toen er zeven minuten bijkwamen. Toen dacht ik: oei, 7 minuten, misschien toch nog.'

'Je weet dat Groningen twee keer eerder dit seizoen in de laatste seconden een doelpunt heeft gemaakt, daar hou je dan een beetje aan vast. Maar op basis van het spel en de gecreëerde kansen was het niet heel logisch dat het doelpunt nog zou vallen', aldus Bleeker. 'Maar je hebt ook een geluksfactor in het voetbal en die hadden ze deze keer aan de kont hangen.'

Volgens Zweverink werd Telstar van te voren onderschat. Niet alleen door de ploeg, ook door de fans. 'Je onderschat een mindgame in het voetbal. Alles richtte zich op Roda. Telstar wordt in het hoofd vergeten. Romano Postema was ook al bezig om te voorkomen dat hij een kaart zou krijgen omdat hij dan Roda zou missen. Dan sta je op het veld ook al met enige twijfel of je duels wel fel in moet gaan.'

'Je vergeet dan wel dat als je de wedstrijd verliest, dan mag je vrijdag sowieso niet meedoen. Of ten minste, dan doe je niet meer mee voor directe promotie.'

Bleeker is ook niet te spreken over wat de spelers lieten zien: 'Het was verschrikkelijk slecht. Het deed me af en toe denken aan het FC Groningen van de eerste tien wedstrijden. Niemand haalde het niveau, dan ga je kijken hoe dat kan en waarom dat gebeurde.'

Een overduidelijk gemis op het veld was Luciano Valente. De smaakmaker van het seizoen moest het veld een week eerder tegen Willem II geblesseerd verlaten en lijkt dit seizoen ook niet meer in actie te komen. 'Rui Mendes, zijn vervanger in potentie, is dan een basisspeler, maar hij acteert niet als een basisspeler. Op dit moment kan hij nog niet mee in het systeem dat Groningen speelt', aldus Bleeker.

'Ik denk niet dat het onwil is', vervolgt hij. 'Iedereen op het veld doet zijn uiterste best, maar het is een lastig systeem. En hij is kwalitatief gezien een stukje minder en je speelt wel een systeem waarbij als één iemand verzaakt of het niet doet zoals het moet, het een stuk lastiger wordt voor de anderen.'

Zweverink is nog harder voor de van FC Emmen overgekomen vleugelspeler. 'Hij is een verkeerde aankoop. Hij gaat dit niet leren. Mendes was met afstand de slechtste speler, niet omdat hij de slechtste speler is op zich, maar hij gaat dit niet doorgronden. Hij weet niet hoe hij het doen moet en is een sta-in-de-weg in de combinatie en het positiespel. Hij heeft maar één ding en dat is zijn snelheid.'

'Ik zou Dick Lukkien stevig willen adviseren, doe het niet. Zet Isak Määttä erin', zegt Zweverink stellig. 'Er is genoeg op Määttä aan te merken, maar hij brengt wel dreiging op links, wat Mendes niet over rechts doet.'

'Je had meer spelers, zoals Marco Rente, die het niet zo best deden. Hetzelfde geldt voor Laros Duarte en Johan Hove. Als je dan té veel spelers hebt die hun niveau niet halen tegen toch een stugge ploeg met grote, sterke, volwassen spelers, dan wordt het ontzettend moeilijk. En dat bleek wel.'

'Duarte begrijp ik niet', zegt Zweverink. 'Waarom kun je in beslissende wedstrijden niet ook alles uit jezelf halen. Hij heeft iets over zich dat ik zeg: doe nou even! Je kunt zo goed voetballen, waarom doe je het niet op de momenten dat het moet?'

Is het dan toch promotiestress? Dat zou geen verrassing zijn, aldus Bleeker. 'Je ziet het vaker als elftallen kampioen kunnen worden of een prijs kunnen pakken. De wedstrijd van Ajax tegen De Graafschap kan ik me nog voor de geest halen.' Ajax speelde in 2016 de laatste speelronde met 1-1 gelijk, waardoor PSV de titel pakte. 'Of AZ, dat kampioen kon worden voor het eerst in de clubhistorie.' In 2007 verloor AZ uit bij Excelsior met 3-2, waardoor PSV kampioen werd.

'Het is niet nieuw en het zal ook blijven gebeuren. Groningen is nu met de schrik vrijgekomen en de speler waar in het begin de meeste kritiek op was, Thom van Bergen, liet zien wat het hele elftal moest laten zien. Bij de hoekschoppen van Telstar was hij de man die de meeste ballen wegkopte. Hij was aan het rennen, aan het draven', zegt Bleeker lovend. 'Hij stond tegenover die grote Mitch Apau, in spierkracht vier keer zo sterk, maar het maakte hem niet uit. Hij bleef maar gaan en het duel opzoeken.'

Zweverink had Van Bergen ook door: 'Het leek wel alsof hij de enige was die vrij in zijn hoofd was.' 'Zijn vader zat voor mij', weet Bleeker. 'Er gingen daar een paar vuisten de lucht in, geweldig. Dat vind ik zo mooi aan dit team, er waren veel ouders van al die jonge Groningenspelers. Dat zie je bij best veel uitwedstrijden wel, dat vind ik wel mooi.'

In de Eerste Divisie-kroniek van FC Groningen, die hopelijk bij één volume blijft, zal volgens beide heren zeker een hoofdstukje ingeruimd zijn voor 'het opstaan uit de dood'. Het laatste hoofdstuk zal ongetwijfeld over Roda gaan. Ook de Trots van het Zuiden hadden een bijzondere speelavond.

Er werd gewonnen, volledig volgens de opdracht, en omdat Telstar nog voorstond toen het fluitsignaal klonk in Kerkrade, waren de fans al door het dolle heen: promotie. Maar toen scoorde Groningen en droop de fanschare bedrukt af, om even later weer het veld op te rennen. De stadionspeaker riep namelijk om dat het 2-1 was voor Telstar. Het feest duurde echter maar een paar minuten, want die tweede goal van Telstar was nooit gevallen.

'Mijn eerste reactie was, dat is in ons voordeel. Ze gingen van juichemotie naar de treuremotie', geeft Zweverink toe. Maar op die gedachte kwam hij terug. 'Er zit natuurlijk een week tussen. In die avond zit je in de emotie, maar of het vrijdag meespeelt, dat geloof ik niet.'

Bleeker sluit zich daar bij aan. 'Ze stonden met z'n allen natuurlijk gigantisch voor aap. Die beelden zijn de wereld over gegaan. Er zaten al spelers op de schouders van de supporters in de overtuiging dat ze gepromoveerd waren.' 'Het meest komische moment was dat de speaker zei: het doelpunt is afgekeurd, om zijn gezicht nog even te redden', voegt Zweverink toe.

De oorzaak van het foutieve bericht is volgens Zweverink bekend: 'Op Unibet heeft kennelijk gestaan dat het 2-1 was.'

Het is nog maar de vraag of Roda dat feestje niet alsnog kan vieren, maar dan in de Euroborg. 'Het wordt een lastig verhaal', denkt Zweverink. 'Mensen gaan er wel vanuit dat als die wedstrijd tegen Roda maar gehaald wordt, het klaar is. Maar dat is niet waar. Roda is één van de betere ploegen en ze hebben het voordeel, dat ze aan twee mogelijke resultaten genoeg hebben. Groningen moet winnen, Roda mag winnen en gelijkspelen.'

'Het kan zijn dat Roda zich daarop gaat instellen. Ze kunnen het spelletje spelen dat Groningen liever niet heeft, namelijk massaal wachten achterin. Alles dichtzetten. Groningen is daar niet zo goed in. Spelen op gelijkspel is lastig maar het kan wel een gelijkspel worden', aldus Zweverink, die het op een 'fifty-fifty' houdt.

Bleeker bekijkt het vanaf meerdere kanten, ook vanuit het perspectief van de tegenstander. 'Het hele jaar staan ze op een plek die recht geeft op directe promotie. Het hele jaar zijn ze er daar in Kerkrade van overtuigd dat ze dat wel gaan halen. Ze hebben wat mindere resultaten gehad, maar staan nog altijd, voor de laatste speelronde, op die veilige tweede plaats. Afgelopen vrijdag krijg je dan dat feest dat geen feest was. En dan kun je het in de laatste wedstrijd allemaal verspelen. Dat gaat er in Kerkrade in het hoofd rond.'

'En dan moet je naar Groningen. Dan denken ze nog even terug aan die wedstrijd in Kerkrade tegen de FC. Toen schoot Jorg Schreuders die bal twee, drie keer op de lat. Groningen speelde daar superieur. Het werd 0-0, hoe dat kan, geen idee, want Groningen speelde een uitmuntende wedstrijd', aldus Bleeker. 'Natuurlijk heeft Groningen een wat mindere wedstrijd gespeeld, maar tegen Willem II en Cambuur kwam Groningen goed voor de dag.'

'Groningen heeft een goed niveau neer weten te zetten in de Keuken Kampioen Divisie', vindt Bleeker. 'Daar moeten ze zelf ook naar kijken, want je hebt zoveel redenen om vol vertrouwen aan die wedstrijd te beginnen. Er zijn op dit moment meer redenen om aan te nemen dat het goed komt.'

'Lukkien werkte na afloop voor het eerst op de emotie', blikt Zweverink nog even terug. 'Hij zei onmiddellijk 'nu komt de wedstrijd van je leven'. Dat vind ik niet echt Lukkien-teksten. Hij was heel duidelijk bezig om de spanning op te voeren.'

'Wat me benauwt is dat Groningen niet meer dat vloeibare voetbal speelt dat ze een aantal weken geleden speelden, dat heeft met spanning te maken', verklaart de analist. 'Want die is er, hoe vaak je ook zegt dat dat niet zo is.'

In eigen stadion heeft de ploeg wel mee dat de twaalfde man bestaat uit 20.000 eigen supporters. 'Dat kan een voordeel zijn, maar kan de druk zo hoog maken dat het misschien niet een voordeel is', denkt Zweverink. 'Dat is echt moeilijk in te schatten, hoe die verhoudingen liggen.'

Bleeker wil daar niet in mee. 'Vrijdag wordt een fantastische dag, er wordt van alles georganiseerd. Stel het loopt even niet zoals het gaat, zal er geen fluitconcert te horen zijn. De supporters weten ook wel dat de spelers daar dan niks aan hebben. Het zal een orkaan van geluid gaan worden. Als dan de rookwolken zijn opgetrokken, zullen we zien wat er op het scorebord staat.'