Grutto heeft het zwaar, buizerd is succesnummer: zo gaat het met de vogels in ons land

Cijfers van Waarneming.nl bevestigen de trend. Dat is een site waarop natuurliefhebbers invoeren wat ze ‘in het wild’ tegenkomen. In 2021 en 2022 werd de grutto meer dan 38.000 keer gespot. Afgelopen jaar lag dat aantal in één klap ruim vijf procent lager.

Met weidevogels over het algemeen gaat het slecht, leren de CBS-cijfers: deze aantallen zijn sinds 1990 bijna gehalveerd. Een halve eeuw geleden waren er zelfs drie keer zo veel weidevogels als nu.

Nederland telt onder meer minder kieviten en scholeksters dan voorheen, en de grauwe gors en de kemphaan zijn zo goed als verdwenen. Ook het aantal stadsvogels zit sinds 2007, toen het CBS daarover cijfers begon bij te houden, in een duikvlucht: in vijftien jaar tijd is hun aantal met vijftien procent afgenomen.

„Het is waardeloos”, reageert tekstschrijver, cabaretier en fervent vogelaar Hans Dorrestijn op de vraag hoe hij de vogelstand zich de afgelopen jaren heeft zien ontwikkelen. „Het gaat slecht met de insecten, dus alle vogels die insecten eten kachelen achteruit. En ook met verlegen vogels gaat het slecht. Die moeten zo vaak voor mensen opvliegen dat ze naar Rusland zijn vertrokken.”

Met andere vogelsoorten gaat het gelukkig beter. Vooral in moeras- en zoetwatergebied barst het van de vogels: het zijn er inmiddels bijna drie keer zo veel als in 1990, en de stijgende trend lijkt voorlopig aan te houden. Cetti’s zanger, de grote zilverreiger en de brandgans zijn inmiddels ‘stamgasten’ in zulke gebieden, en in meerdere gemeenten de vogel die het vaakst op Waarneming.nl is gemeld.

Ook in de duinen en op de heide gaat het langzaamaan de goede kant op: daar zijn nog altijd minder vogels dan 35 jaar geleden, maar het dieptepunt lijkt voorbij. Het grootste succesnummer van allemaal is misschien wel de buizerd: die broedt inmiddels overal, en duikt zelfs op aan de rand van de stad. Het aantal broedende buizerds ligt tweeënhalf keer zo hoog als in 1990.

En ook voor de weidevogels is er nog hoop, zegt Dorrestijn. „Er gebeurt genoeg om de vogels terug te krijgen en het werkt. In de buurt waar ik woon hebben natuurliefhebbers weilanden aangekocht, en daar zie je de grutto en een hoop andere vogels alweer terug. Binnen een jaar!”

Voor wie zijn ogen goed de kost geeft, blijft er nog genoeg te zien. Dorrestijn, zelf het liefst te vinden in de polders tussen Eemnes en Spakenburg, noemt zichzelf ‘geen goede vogelaar’, „maar ook mij lukt het om tussen de mussen ineens een heggenmus te ontwaren, of om een vink door mijn verrekijker van dichtbij te zien. Dan spring je toch een gat in de lucht, van hoe mooi die beesten zijn.”

Klik op de banner hieronder voor meer cijfers over het aantal vogels in jouw gemeente: