Het elektriciteitsnet in Nederland is zwaar belast. Uit cijfers van Tennet blijkt dat het aantal aanvragen voor elektriciteit enorm is toegenomen. In 2017 noteerde Tennet een toename van 400 Megawatt aan klantaanvragen. In 2022 ging het om iets meer dan 44.000 Megawatt.

De oorlog in Oekraïne gevolgd door een energiecrisis deden de vraag exponentieel stijgen.

Zo ongeveer elke straat in Drenthe gaat open

Er wordt een beroep op het elektriciteitsnet gedaan dat het net niet aankan. Voor huishoudens zijn er nog geen problemen. Voor grootverbruikers, vooral bedrijven, zijn de problemen al manifest.

Op steeds meer plekken komen bedrijven op een wachtlijst voor aansluiting op het net, in Nederland wachten 10.000 grootverbruikers op aansluiting. In Drenthe gaat het om 250 wachten, 1500 Drentse bedrijven kunnen de energie die ze zelf opwekken niet kwijt aan het net.

Om aan de vraag te kunnen voldoen, is een directe oplossing dat grootverbruikers onderling afspraken maken om zo efficiënt mogelijk gebruik te maken van de beschikbare stroom. Maar dat is niet genoeg. Een ingrijpende verbouwing van het elektriciteitsnet is onvermijdelijk.

,,Iedereen in Drenthe gaat dat de komende jaren merken’’, zegt Annemiek Berends van Tennet. ,,Nagenoeg elke straat in Drenthe gaat de komende jaren open.’’

Flink aantal projecten in de pijplijn

Op dit moment zijn twee projecten in Drenthe in uitvoering, de uitbreiding van het hoogspanningsstation Assen-Zeyerveen en de uitbreiding van een middenspanningsstation in Beilen. Daarnaast zijn er meerdere projecten in voorbereiding, Tennet hoopt dit jaar de bouw van het hoogspanningsstation Emmen-Boerdijk te starten. Daarnaast zijn er elf nieuwe dan wel uitbreidingsplannen in studie.

De netbeheerders gaan er vanuit dat het vijf tot acht jaar duurt om een project uit te voeren. ,,Maar’’, zegt Berends, ,,we zien vaker obstakels.’’ Daarbij gaat het om tekort aan menskracht en materialen. Maar ook procederende omwonenden die de plannen in hun buurt niet zien zitten. ,,Een zaak bij de Raad van State kan zo twee jaar duren’’, aldus Berends die hierbij voorzichtig denkt aan een crisis- en herstelwet die op dit gebeid kan helpen projecten te versnellen.

Het is voor Enexis reden om spanningsproblemen niet meer per geval af te lopen, maakt Greetje Bronsema duidelijk. ,,Als zich in een gebied vaker problemen voordoen, komen we niet meer voor elke melding langs, maar maken we een plan om de kwestie in een keer van een robuuste oplossing te voorzien. De tijd van pleisters plakken is voorbij.’’

Meer en grotere transformatorhuisjes

Bewoners zullen in hun buurt dan ook meer transformatorhuisjes gaan zien. Die zijn vaak ook groter dan de huidige trafo’s. En opgebroken straten. Van elke drie straten in Drenthe gaat er een open. ,,Tot 2050 verwachten we dat we landelijk elke maand 336 kilometer kabel nodig hebben.’’

Mensen moeten er rekening mee houden dat we de komende jaren in een verbouwing zitten, zegt Eddy Veenstra van Rendo. In Hoogeveen moet dat snel zichtbaar worden. Daar wil Rendo met Tennet het onderspanningsstation Riegmeer bouwen. Het economisch en maatschappelijk belang ervan is zeer groot, zegt Veenstra. ,,Daarom willen we dit project versnellen, vergelijkbaar aan de snelle manier waarmee de LNG-terminal in Eemshaven is aangelegd.’’

Crisisaanpak

Wat Veenstra betreft is de tijd van pappen en nathouden op het elektriciteitsnet voorbij. ,,We moeten niet meer op elkaar wachten, maar elkaar aanvullen. Het is langzamerhand tijd voor een crisisaanpak.’’

Het is inderdaad niet meer ‘u vraagt, wij draaien’, vult Bronsema. ,,Dat vraagt ook aanpassing van gedrag.’’