Nieuws

Hoe busvervoerder Arriva zichzelf in de houdgreep nam, met alle gevolgen van dien

Twee chauffeurs bij bussen van Arriva in Enschede
© ANP / Marcel van den Bergh
Elektrische bussen erin, werkplezier eruit. Menig Arriva-chauffeur stapt met lood in de schoenen in de bus sinds het openbaar busvervoer in Twente op elektriciteit rijdt. De groene praktijk blijkt weerbarstiger dan Arriva aanvankelijk voorspiegelde. Toch is het te simpel om de schuld alleen bij hen te leggen, zegt vervoersdeskundige Wijnand Veeneman.
"Het is een ingewikkelde puzzel", zegt Veeneman over de uitdaging waar Arriva voor staat. Buschauffeurs willen maandag staken omdat de roosters niet worden aangepast, Arriva zegt dat het meer tijd nodig heeft om ze aan te passen. "Ze hebben allebei voor een deel gelijk", zegt de vervoersdeskundige.
Allebei gelijk of niet, de sfeer tussen de partijen is verziekt. "Normaal spreek je af dat je het samen regelt, maar kennelijk is de sfeer nu zo dat ze gelijk gaan staken. Terwijl Arriva roosters moet maken die aan de eisen voldoen en moeten passen. Zoals ik al zei: een ingewikkelde puzzel."

Diesel was makkelijker

De elektrische bus heeft de boel flink overhoop gegooid. Veeneman: "Diesel is eenvoudig, je gooit het erin en rijdt de hele dag. 's Avonds vul je hem weer en klaar. Nu moet je werken met laadpunten en tussendoor opladen. Daar moet dan ook iemand bij zijn, er komt opeens iets tussendoor."
Dan zijn er de technische mankementen. De bussen trekken langzamer op dan de oude modellen en het opladen gaat trager dan verwacht. Ze gaan ook vaker kapot: zo vielen sommige bussen uit toen het afgelopen winter hard vroor. Niet het topmaterieel waar Arriva-topman Anne Hettinga van sprak toen bekend werd dat ze het busvervoer in Twente mocht verzorgen.
Door dat soort problemen komt de toch al krappe dienstregeling in gevaar. Bussen komen te laat. En dat gebeurt vaak, vrijwel vanaf het begin. Buschauffeurs krijgen de volle laag van reizigers en rijden geregeld achter op schema.

Meer voor minder

"Wie het meest voor minder kan bieden, krijgt de mogelijkheid om het vervoer te verzorgen", zegt Veeneman over de manier waarop we ons openbaar vervoer organiseren. "Dat is prettig voor de belastingbetaler, maar daarmee zit er wel druk op de vervoerder om het ergens vandaan te halen. Goedkoop bussen inkopen, zo efficiënt mogelijk personeel inzetten; dat leidt tot spanning."
"We doen dit sinds 2000, die overgang van vervoerder naar vervoerder, daar waren we ook best goed in." Het probleem zit hem wat Veeneman betreft in het inpassen van een werkwijze die hoort bij elektrisch vervoer. Soortgelijke problemen kennen we immers ook in het westen van Overijssel, waar elektrische bussen al uitvielen toen Twente nog op diesel reed.

Eisen kunnen stellen

Moet de provincie of gemeente het dan maar weer doen, zodat er geen financiële prikkel is om te krappe roosters te maken? Niet per se, zegt Veeneman. "We zijn overgegaan op aanbestedingen zodat overheden eisen konden stellen. Als het altijd bij één partij ligt, kan die zeggen: elektrisch is ingewikkeld, we doen het maar niet. Terwijl het wel goed is dat Nederland die slag maakt."
Arriva betuigde spijt en wil staking nu voorkomen
Arriva erkende begin februari dat de overname van het busvervoer in Twente bepaald niet vlekkeloos is verlopen. "Er was sprake van een roerige start, waarna er een aantal moeilijke weken voor onze chauffeurs volgden. Dat vinden wij bijzonder spijtig", zei regiodirecteur Jieskje Hollander eerder.

Hoewel de dienstregeling inmiddels flink is verbeterd, liggen Arriva en vakbond FNV nu vooral met elkaar overhoop over de werk- en rusttijden voor chauffeurs. Arriva stelt dat het de benodigde stappen heeft gezet om aan de eisen van de vakbond te voldoen. Daarom is er volgens het vervoersbedrijf "reden genoeg" om niet te staken. "Een staking is in niemands belang en levert niks op." Morgen dient een kort geding, waarin de rechter bepaalt of de staking van aankomende maandag door kan gaan.

Heb je een nieuwstip of nieuwe informatie? Tip de redactie via WhatsApp of via de mail.