Het leek nog zo positief voor zonnepanelenbezitters: in februari 2024 stemde de Eerste Kamer tegen het afbouwen van de salderingsregeling. Daarmee bleef het belastingvoordeel voor het terugleveren van energie bestaan.

Toch was er één partij de dupe van de salderingsregeling: het deel van de bevolking zonder zonnepanelen. Omdat het energiebedrijven geld kost om paneelbezitters te compenseren, stegen de tarieven voor de rest van de klanten.

Daarom komen energieleveranciers nu met een teruglevertaks: het gaat geld kosten om zelf opgewekte energie terug te leveren aan het net. Iedere kilowattuur (kWh) die het net opgaat, moet daarbij gelijk worden afgerekend.

Waarom een tarief?

Energiereuzen zien de salderingsregeling namelijk als een struikelblok. „Er is op dit moment geen stimulans om je opgewekte energie zelf te verbruiken of op te slaan”, vat Hidde Kuik van Vattenfall het samen. „En dat terwijl de gemiddelde consument met zonnepanelen maar zo’n 30 procent van de zelf opgewekte stroom gebruikt.” Dit werkt problemen als onbalans en netcongestie in de hand.

Omdat steeds meer mensen zonnepanelen hebben, lopen de kosten voor het terugleveren op, zo concludeerde ook de Autoriteit Consument en Markt (ACM). „Deze extra kosten berekenen we op dit moment door in de stroomtarieven van al onze klanten. Maar omdat zonnepaneelbezitters hun opgewekte energie mogen wegstrepen tegen hun verbruik, betalen klanten zonder panelen het grootste deel van de kosten, en dat is oneerlijk”, aldus Kuik.

„Ik denk inderdaad dat een teruglevertarief eerlijker is”, beaamt lector Energietransitie van de Hanzehogeschool Martien Visser. „Mits het uiteraard de faire extra kosten voor de leverancier dekt.” De ACM onderzoekt momenteel of die kostendekking daadwerkelijk klopt.

Wat levert het nog op?

Het opwekken van veel stroom wordt dus minder aantrekkelijk. Hoeveel het verschil is, moet echter nog blijken. Van de energiereuzen heeft alleen Eneco de tarieven al vastgesteld: iedere kWh die een consument op het net zet, kost 11,5 eurocent. Gecombineerd met de terugleververgoeding van 14,5 eurocent houdt je op die manier 3 cent per kWh over.

Eneco wil daarom dat panelenbezitters hun opgewekte energie meer zelf gaan gebruiken. „’s Avonds de vaatwasser aanzetten moet eruit”, zegt De Voogt. „Laad dus vooral apparaten op of draai een wasje wanneer de zon schijnt.” De vraag is echter hoe de gemiddelde persoon op kantoor dat op afstand moet gaan doen. „Als je echt niet wil betalen voor het terugleveren, moet je de stekker uit je panelen trekken.”

Geen ideale oplossing, denkt ook Martien Visser. Toch zijn expert en bedrijf het over één ding eens: „Het is eerlijker voor mensen zonder panelen. Zij gaan iets minder betalen.” Eneco schat dat de prijs per kWh zo’n 6 cent naar beneden kan, waardoor 75 procent van hun klanten er zo’n 220 euro per jaar op vooruitgaat (uitgaande van een gemiddeld huishouden).

Blijven zonnepanelen aantrekkelijk?

De energiereuzen zijn stellig: zonnepanelen kunnen nog makkelijk uit. „De stimulering van het salderen is eigenlijk niet meer nodig, maar blijft toch. Mensen verdienen hun panelen zo snel terug dat ze deze extra kosten daarom wel kunnen dragen”, zegt De Voogt.

Daar is Visser het echter geenszins mee eens. Volgens hem wordt de aanschaf van zonnepanelen wel degelijk minder aantrekkelijk. „Dat geldt in het bijzonder voor de aanschaf van meer panelen dan je zelf nodig hebt. En dat is jammer, want als samenleving hebben we liever ‘zon-op-dak’ dan ‘zon-in-de-wei’.”

Of een teruglevertarief paneelbezitters dan wel stimuleert om groen bezig te zijn? „Wellicht gaan mensen die een eigen laadpaal hebben hun elektrische auto dan ‘s middags opladen. Of mensen met voldoende geld en ruimte installeren een batterij of een elektrische boiler. Dat is echter maar een zeer beperkt gedeelte van de miljoenen huishoudens die nu panelen hebben.”