Kuik is inmiddels 67 jaar en moest al zo langzamerhand aan zijn pensioen gaan denken. Hij was van plan om iets minder te gaan werken. Maar toen hij ging fietsen met een vriend, vroeg die aan hem: "Zou je niet eens gaan genieten?"
U gaat nu dus genieten. Al plannen?
"Ik heb wel een paar dingen op de bucketlist staan. Ik hou enorm van zeilen, dus dat ga ik doen. En er staat nog een reis op de planning om over de Pan-Amerikaanse weg te rijden: van het noordelijkste punt in Noord-Amerika naar het uiterste zuiden van Zuid-Amerika. Daar ben ik wel anderhalf jaar zoet mee."
Gaat het u dan lukken om Stichting BREIN los te laten?
"Ja, hoor. Dat lukt wel. En voor mijn tegenstanders heb ik alvast de mededeling dat mijn opvolger Bastiaan van Ramshorst er net zo in zit als ik. Hij werkt al twaalf jaar bij ons, als hoofd van juridische zaken. Daarbij had hij altijd een grote vinger in de pap bij rechtszaken die we draaiden. Ik verwacht dat hij naadloos verder kan waar ik ben gestopt."
Wat geeft u hem mee?
"Never give up, haha."
Heeft u nooit een moment gehad dat u dacht: online piraterij blijft bestaan, dus dit heeft geen zin en ik hou ermee op?
"Nee, op het moment dat het niet jouw kant op gaat, kijk je naar wat daarna mogelijk is. Als de rechter het niet zoals jij ziet, kun je nog in hoger beroep of til je het naar Europees niveau. Dat hebben we ook allemaal gedaan. Maar natuurlijk, er zijn ook wel eens momenten dat het niet lukt en dat je daar wakker van ligt. Dat je denkt: sjonge jonge."
Stichting BREIN treedt al sinds 1999 op tegen auteursrechtenschendingen. Al die tijd was Kuik directeur. Echt grote tegenslagen heeft hij in de loop der jaren niet gekend, zegt hij zelf tenminste. Als grootste domper noemt hij een verloren zaak tegen Usenet-provider NSE. Dat was een zaak die sinds 2011 liep en eind vorig jaar in het nadeel van Stichting BREIN eindigde bij de Europese Hoge Raad.
Via de provider werden volgens Kuik illegale bestanden gedeeld. Maar het Hof besloot dat er geen sprake was van rechtstreekse inbreuk. Zelfs deze tegenslag doet Kuik af als 'van beperkt belang', want de zaak is oud en de betreffende partij is al lang niet meer actief.
Dus u legt zich na zo'n slepende zaak makkelijk neer bij zo'n besluit?
"Nou, het was natuurlijk jammer. Maar ik denk dat het nog wel een vervolg krijgt in een zaak tegen een andere Usenet-provider. Dan zetten we dit verlies op die manier nog wel recht."
Kuik begon begin jaren negentig in de branche rondom auteursrechtenbescherming, nog voordat het wereldwijde web bestond. "We hadden stagiairs die we de opdracht gaven om te bekijken of internet ergens over ging", zegt hij. Maar de verspreiding van illegale content was toen nog geen groot probleem.
Wat was dan het grootste probleem? Het kopiëren van videobanden?
"Toen ik bij CIC Video werkte, een samenwerking van Paramount en Universal, onderzocht ik de rechten op thuisvideo's. Regisseur Steven Spielberg had een groot bioscoopsucces met E.T., maar die kon je vervolgens op het Waterlooplein in Amsterdam op videoband kopen. Dat waren gewoon kopietjes, want Spielberg wilde helemaal niet dat mensen de film thuis konden kijken."
"Om Spielberg te vriend te houden, moesten we dus aan de gang. Ik werd eropuit gestuurd om bewijs te verzamelen. Dan reed ik in onder meer Nederland langs videotheken om te zien of zij hem verkochten. Dan konden we aangiftes doen en een kort geding starten."
"Destijds stonden videotheken voor 80 procent vol met illegale films. Wij vonden het onzin om één titel aan te pakken. Dus begonnen we internationale samenwerkingen en probeerden we wetgeving en handhaving tegen videopiraterij te krijgen."
Jaren later stonden er zelfs waarschuwingen van Stichting BREIN op legale dvd's, om duidelijk te maken dat piraterij diefstal is. Veel mensen kennen die waarschuwingen nog wel. Waarom stond dat op netjes gekochte producten?
"Wij hadden gezegd dat je die berichten wel moest kunnen skippen. Maar distributeurs maakten het zo dat het niet doorgespoeld kon worden. Inmiddels kan dat trouwens wel."
In een lovend rapport uit 2016 over zijn bijdragen aan de filmindustrie werd Kuik door de jury 'de meest gehate man op het internet' genoemd. Hij is dan ook jarenlang het gezicht achter de stichting geweest - en daardoor werd hij de vijand van fanatieke illegale downloaders.
Heeft dat wel eens tot nare ervaringen geleid?
"Ik kreeg wel vaak nare dingen te horen. Meestal online, soms per post. En ik ben er een paar keer op aangesproken op straat. Dan ontstond vaak een discussie. Ik hoorde die mensen aan en vertelde vervolgens waarom we doen wat we doen. Een enkeling had daar begrip voor, maar het zal niet iedereen op andere gedachten gebracht hebben."
Heeft u vaak aangifte gedaan?
"Dat aantal is op de vingers van één hand te tellen. En meestal hoor je er daarna niets meer van."
Kuik ziet de aanpak van torrentsite The Pirate Bay als zijn grootste succes. Via die sites waren allerlei films, series en boeken illegaal te downloaden. Maar op aangeven van Stichting BREIN bepaalde het Hof van Justitie van de Europese Unie dat de site auteursrechten schond. Het zorgde ervoor dat de website in Nederland door internetaanbieders werd geblokkeerd.
Waren auteursrechten slechter beschermd als u er niet was geweest?
"Niemand is onvervangbaar of onmisbaar. Maar ik heb altijd wel een visie gehad waarvoor ik vol ben gegaan. Namelijk: het opzetten van genoeg legale alternatieven en het handhaven van illegale aanbieders. De strategie om dat te doen hebben wij voor het eerst geformuleerd. Of ik, eigenlijk. Voor het eerst zei iemand: 'Zo gaan we het doen.' Dat is later internationaal overgenomen en in de loop der jaren verfijnd."
Rutger Otto is techverslaggever
Rutger schrijft over de impact van technologie op de maatschappij. Lees hier meer verhalen van Rutger.
NUjij: Uitgelichte reacties