Demissionair minister Franc Weerwind (Rechtsbescherming) oordeelde eerder al dat de amendementen (wetswijzigingen) van de VVD en BBB in strijd waren met de Grondwet. Weerwind vroeg daarop de Raad van State om advies.
De adviseur van de overheid noemt beide wijzigingen nu "een verregaande beperking van het recht op vertrouwelijke communicatie met een advocaat. Dat recht behoort tot de kern van het recht op een eerlijk proces en is in een democratische rechtsstaat van groot belang."
De vertrouwelijke communicatie mag alleen in "uitzonderlijke omstandigheden" en in individuele gevallen worden beperkt, oordeelt de Raad van State. Het is daarbij "zeer de vraag" of de huidige regelgeving kan worden uitgebreid.
Om welk wetsvoorstel en -wijzigingen gaat het ook alweer?
Weerwind kwam vorig jaar met een wetsvoorstel om te voorkomen dat gedetineerden criminele activiteiten vanuit de gevangenis kunnen doorzetten of contacten kunnen bereiken.
Die wijziging is bedoeld voor zware criminelen die een zeer ernstig risico vormen voor de veiligheid van de samenleving. Denk aan mensen die vastzitten in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI) in Vught of op Afdelingen voor Intensief Toezicht (AIT). In het voorstel staat onder meer dat sommige zware criminelen alleen nog hun advocaat mogen zien.
Ook moet er volgens het voorstel cameratoezicht komen bij gesprekken tussen risicovolle gedetineerden en hun advocaten. Deze gesprekken worden niet afgeluisterd. Weerwind wil zo voorkomen dat ze stiekem informatie uitwisselen, zoals Ridouan Taghi deed met zijn neef die ook zijn advocaat was.
Wetsvoorstel ging VVD en BBB niet ver genoeg
Maar het wetsvoorstel van Weerwind ging de VVD en BBB niet ver genoeg. Daarom kwam VVD'er Ulysse Ellian met een wetswijziging om van gesprekken van bepaalde gevangenen met hun advocaat audio-opnames te maken.
In de wetswijziging van Tweede Kamerlid Lilian Helder (BBB) staat dat het contact tussen alle gedetineerden en hun advocaten in een EBI of AIT gefilmd en opgenomen moeten worden.
Beide amendementen kregen in maart de steun van de meerderheid van de Tweede Kamer. Over het wetsvoorstel van Weerwind zelf moet nog gestemd worden. Die stemming werd uitgesteld vanwege het oordeel van de Raad van State.