Russische wegen, bruggen en dammen vallen van ellende uit elkaar en dat komt met name door corruptie

Duizenden huizen staan onder water en tienduizenden bewoners in en rondom de steden Orsk en Orenburg zijn geëvacueerd. Terwijl het water in de Oeral-rivier in het zuiden van Rusland nog altijd stijgt, klagen inwoners van de getroffen regio’s over de nalatigheid van de autoriteiten. Waarom zag niemand dit aankomen? En hoe kan het dat een relatief nieuwe dam het op 5 april opeens begaf?

De Russische staatskrant Izvestia gaf vorige week het begin van een antwoord. Volgens het medium is de dam in Orsk sinds de bouw zo’n tien jaar geleden meermaals onderwerp geweest van onderzoeken naar fraude en naar constructiefouten.

Kort na de oplevering, in 2014, onderzocht de federale financiële opsporingsdienst de verduistering van ruim 1,2 miljoen euro aan overheidsgeld door aannemers die aan de dam hadden meegebouwd. Uit ander onderzoek kwam naar voren dat er problemen waren met de kwaliteit van het bouwwerk. Het Onderzoekscomité, het Russische equivalent van de FBI, is naar aanleiding van de damdoorbraak een strafrechtelijk onderzoek begonnen naar schending van veiligheidsvoorschriften en nalatigheid.

Geld verdwijnt in de zakken van ambtenaren

Izvestia meldde ook dat de contracten voor overstromingspreventie zo onrendabel waren dat aannemers geen belangstelling hadden.

Critici zien de damdoorbraak als een symptoom van de systematische corruptie die Rusland al decennia teistert en die er mede voor zorgt dat kritieke infrastructuur op omvallen staat. Veel wegen, bruggen, tunnels, appartementencomplexen en andere bouwwerken stammen nog uit de Sovjettijd en zuchten onder een gebrek aan onderhoud. Geld voor inspecties en renovaties verdwijnt in de zakken van ambtenaren en zakenlui.

De watersnoodramp rondom Orsk en Orenburg staat niet op zichzelf. Vorige week stortte in de west-Russische regio Smolensk nog een brug in. Bij het incident kwam één vrouw om het leven en raakten vijf anderen gewond. Lokale media meldden dat inwoners de regionale overheid al meermaals hadden gevraagd de brug te restaureren.

Inwoners overleden door kokend water uit kapotte leidingen

Begin dit jaar sprongen er waterleidingen in diverse regio’s in Rusland, waardoor duizenden inwoners zonder verwarming zaten. In Podolsk, even ten zuiden van Moskou, brachten zo’n 150.000 inwoners begin januari bijna een week in de kou door; buiten was het min twintig. Vrijwel tegelijkertijd sprongen in Novosibirsk binnen een week twee leidingen waardoor er kokend water door de straten liep en inwoners van de Centraal-Russische stad gewond raakten.

Ook hier werden de problemen toegeschreven aan achterstallig onderhoud veroorzaakt door nalatigheid en corruptie. In Podolsk werd het plaatsvervangend hoofd van de lokale autoriteiten gearresteerd op verdenking van machtsmisbruik. Hij zou op de hoogte zijn geweest van de gebreken en de systemen toch hebben laten certificeren.

Dat is geen unicum in Rusland. In een onderzoek naar de staat van nutsvoorzieningen in woningen concludeerde het onafhankelijke Russische mediaplatform iStories in januari vorig jaar dat er in tien jaar tijd ruim honderd mensen om het leven kwamen door kokend water dat uit kapotte leidingen spoot. Volgens iStories doet zich in Rusland elke zeven minuten een ongeval voor veroorzaakt door achterstallig onderhoud in woningen.

Het Kremlin blijft buiten schot

Een probleem dat ook de politiek erkent. Vorig jaar meende de vicevoorzitter van het parlementaire comité voor huisvesting nog dat 80 procent van alle water-, riool-, verwarming- en elektriciteitsnetwerken aan onderhoud of vervanging toe zijn.

Het Kremlin blijft grotendeels buiten schot als het over de erbarmelijke staat van de Russische infrastructuur gaat. Kritiek op de regering in Moskou is nu eenmaal niet zonder risico en dus richt de woede zich veelal op de lokale autoriteiten.

Terwijl de oplossing juist grotendeels bij de federale overheid ligt. Een kwestie van prioriteiten stellen, zo stelde het onderzoek van iStories, dat berekende dat Russische regionale overheden in 2020 naar schatting zo’n 4000 miljard roebel (circa 40 miljard euro) nodig hadden om alle nutsvoorzieningen in woningen in het land te vervangen.

Een enorm bedrag – waarbij bouwwerken zoals bruggen, dammen en wegen dus niet eens zijn inbegrepen – maar wel een bedrag dat Rusland kan ophoesten. Want, zo concludeerde het medium, in de eerste negen maanden van de oorlog in Oekraïne besteedde Moskou alleen al zo’n 5700 miljard roebel (57 miljard euro) aan het leger.

Lees ook:

‘Poetin, help!’ roepen inwoners van de overstroomde stad Orsk

‘Poetin, help!’, riepen demonstranten in de overstroomde stad Orsk maandag. Maar vermoedelijk houden hun problemen voorlopig nog aan.