Meer sleepnet­visserij in Nederlandse natuur­gebieden dan in zes andere landen bij elkaar

Bij bodemberoerende visserij gaan vissers met verzwaarde sleepnetten over de zeebodem. Het leidt tot bijvangst van vaak nog niet volgroeide vis, waardoor vispopulaties achteruitgaan, en tot verstoring van het overige leven op de zeebodem. Het is een belangrijke reden waarom natuurdoelen voor de Waddenzee en Noordzeekustzone niet gehaald zijn. De Europese Commissie heeft daarom voorgesteld om bodemberoerende visserij in beschermde gebieden uit te faseren, tot onvrede van de Nederlandse regering en een meerderheid in het Europees Parlement.

Uit onderzoek van de Marine Conservation Society blijkt nu dat er tussen 2015 en 2023 in totaal zo’n 2,1 miljoen uur is gevist in Nederlandse Natura 2000-gebieden, waaronder de Waddenzee en Noordzeekustzone. Zweden, Denemarken, Duitsland, Ierland, Portugal en Spanje komen samen in die tijd tot zo’n 2,2 miljoen uur bodemberoerende visserij in dergelijke beschermde natuurgebieden.

In Nederlandse Natura 2000-gebieden is het aantal visuren met bodemberoerend gereedschap in de afgelopen jaren wel enigszins afgenomen, blijkt uit het onderzoek. Van de visuren werd 96 procent gemaakt door Nederlandse schepen.

Doggersbank

In Nederlandse kustwateren wordt met sleepnetten voornamelijk gevist op garnalen. De Wadden- en Noordzee zijn relatief ondiep, en dus bij uitstek geschikt voor dit soort visserij. De grootste verstoorde oppervlakte is echter op de Doggersbank verder uit de kust, waar vooral op schol en tong wordt gevist. Stichting De Noordzee, een van de opdrachtgevers van het onderzoek, is verbaasd dat de vergelijking met andere landen zo ongelijk uitvalt. ‘Ergens wisten we het wel, maar het is voor het eerst dat er zo precies in kaart is gebracht hoeveel er wordt gevist’, zegt Serena Rivero, ecoloog bij stichting de Noordzee.

De onderzoekers verzamelden gegevens van de transponders van vissersschepen en gebruikten AI om te bepalen wanneer de schepen vermoedelijk aan het vissen waren. Alleen schepen die voornamelijk vissen met bodemberoerend vistuig zijn in de cijfers meegenomen.

Ecoloog Tobias van Kooten van Wageningen Marine Research, niet betrokken bij het onderzoek, is niet verrast dat Nederland er zo ver bovenuit steekt. ‘Nederland heeft een grote garnalenvisserij die bijna uitsluitend in Natura 2000-gebieden langs de kust vist, omdat ze elders niet voorkomen.’ Hij denkt dat de berekening van de onderzoekers grosso modo klopt, maar waarschuwt: ‘Alle visuren worden nu op een hoop geveegd, terwijl de mate van verstoring bij garnalenvisserij relatief licht is.’

Vissen in Natura 2000-gebied is toegestaan, zolang de vissers daar een vergunning voor hebben. Maar minder vissen is beter voor alle betrokkenen, stelt Rivero. ‘Wij zijn niet tegen visserij, maar er moeten meer beschermde zones komen waar de natuur echt met rust gelaten wordt. Dat is ook belangrijk als je wilt dat er in de toekomst nog genoeg vis is om te vangen.’