Twee pogingen om de Rwanda-vlucht tegen te houden via de rechter, zijn gisteravond mislukt. Zowel liefdadigheidsinstellingen als vakbond PCS, die veel douaniers vertegenwoordigt, probeerden de vlucht in een uiterste poging nog te blokkeren.

Minder dan tien

Al is de vraag of dat nodig was. Door een reeks individuele rechtszaken van asielzoekers is het aantal van hen dat vandaag meevliegt drastisch gedaald. Nog minder dan tien mensen stappen vandaag aan boord, zeggen regeringsbronnen tegen de Britse krant The Guardian. De andere asielzoekers vochten hun uitzetting succesvol aan op basis van de moderne slavernijwet en de mensenrechtenwet.

De regering-Johnson maakte in april bekend dat ze een deal had gesloten om asielzoekers naar het Oost-Afrikaanse land te sturen. Degenen aan wie asiel wordt verleend, mag dan blijven in Rwanda, dat zelf veelvuldig is bekritiseerd om het schenden van mensenrechten. Als dank krijgt Rwanda van de Britten omgerekend 140 miljoen euro aan hulpgeld.

'Ronduit schokkend'

"Het is een opzienbarende zet van de Britse regering", zegt correspondent Anne Saenen vanuit Londen. "Het VK is het eerste Europese land dat op deze manier te werk gaat." De kritiek kwam dan ook snel en was luid: liefdadigheidsinstellingen, religieuze leiders, politici en mensenrechtenorganisaties, waaronder VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR, spraken er schande van. 

"Het horen van de verhalen van de mensen die naar Rwanda zullen worden gestuurd, is genoeg om je nachtmerries te bezorgen. Ze zijn aan oorlogen ontsnapt, gemarteld en mishandeld en mensen hebben geprobeerd hen te doden", schrijft de humanitaire organisatie Care4Calais. "Het is ronduit schokkend dat het VK deze slachtoffers mogelijk nog meer trauma's bezorgt, en bijzonder harteloos dat mensen die gemarteld zijn worden gedeporteerd. Dit is het eindresultaat van een beleid waarin vluchtelingen jarenlang zijn afgeschilderd als minder dan mensen." 

Zambia volgende land?

Johnson reageerde op alle kritiek door te zeggen dat Rwanda 'een van de veiligste landen ter wereld is'. Het uitzetten van hen via speciale vluchten zou volgens hem 'ontelbare levens redden' en een afschrikkende werking hebben. Naast Rwanda zou Zambia het volgende land zijn dat Britse asielzoekers opneemt in ruil voor geld. 

De uitzettingsvlucht is een ultieme poging van Johnsons minister van Binnenlandse Zaken, Priti Patel, om de schier oneindige stroom van vluchtelingen naar het VK tegen te houden. In 2021 maakten ruim 28.500 mensen de levensgevaarlijke oversteek met vaak gammele bootjes over het Kanaal - een nieuw record. Ter vergelijking: in 2020 waren dat er nog 8400.

Dit jaar staat de teller op 4850, meldt de Britse omroep BBC. Een aantal dat volgens de Britse douane kan oplopen tot bijna 60.000. Veel van hen komen uit landen als Irak, Eritrea, Syrië en Iran. Vorig jaar ging het in driekwart van de gevallen om mannen van 18 tot 39 jaar. 12 procent was nog kind.

Nationale discussie

Het plan heeft in het VK tot een nationale discussie geleid, zegt correspondent Saenen. "Mensen staan lijnrecht tegenover elkaar. Het ene kamp zegt: dit is mensonterend, je gaat kwetsbare mensen niet naar zo'n onstabiel land sturen. Maar er is ook een deel dat zegt: we zien letterlijk de mensen het strand op rennen, we moeten toch iets doen."