Het verdienmodel van Pegida-voorman Edwin Wagensveld

Een klein half jaar geleden werd ik benaderd door de programmamakers van een nieuw televisieformat voor PowNed. Ze wilden een serie maken waarin steeds twee mensen die lijnrecht tegenover elkaar staan, twee dagen met elkaar optrekken. Of ik bereid was om een dag met Pegida-voorman Edwin Wagensveld mee te lopen en of ik hem ook een blik op míjn leven wilde laten werpen. Mijn eerste reactie was: nee. Deze man verdient geen zendtijd, dus ik ga dit niet (helpen) faciliteren. Maar de keuze voor Wagensveld was al gemaakt. Wanneer ik niet meedeed zouden ze op zoek gaan naar een andere opponent.

In mijn gedachten ging ik langs de mogelijke andere mensen die gebeld zouden worden met hetzelfde verzoek. Ik realiseerde me dat iedereen die ik kon bedenken véél te aardig was. Het gevolg van dit teveel aan aardigheid zou zijn dat Wagensveld mogelijk niet alleen zijn zendtijd kreeg, maar ook makkelijk zou wegkomen met zijn acties en denkbeelden. Dit leek me onwenselijk. Een voorman van Pegida dient wanneer hij op televisie komt, verbaal volledig afgemaakt te worden. Dus ik zei ja. Oordeel zelf of het me is gelukt. Het programma Dit is niet mijn wereld vriend is hieronder terug te kijken.

_{Lees verder onder de video.}

Als je geen zin hebt om 35 minuten aan dit programma te besteden: ook prima. Laat me dan dit vertellen. De opnamedagen waren lang. We begonnen 's morgens rond 7 uur en ik was beide dagen pas 's avonds laat weer thuis. De eerste dag liep ik met hem mee naar een voedselbank, een multiculturele wijk en een demonstratie voor de deur van een moskee. De tweede dag liep hij met mij mee naar mijn eigen werk in galerie Artkitchen, het Kröller Müller museum en op bezoek bij Leo Lucassen. Het waren zonder twijfel de vermoeiendse opnamedagen die ik ooit heb meegemaakt. Wagensveld in je aura is een uitputtingsslag.

Van al die uren film moest een montage gemaakt worden waardoor sommige gebeurtenissen helaas niet zijn uitgezonden. Wat ik poogde in die twee dagen was uitzoeken waar zijn intense haat tegen de islam vandaan komt. Was er een reden? Een aanleiding? Had hij de koran gelezen? Was hij wel eens in een (voornamelijk) islamistisch land geweest? Had hij iets naars meegemaakt? Het antwoord was nee. Op alles.

Zijn (ongefundeerde) haat was zo groot dat hij zelfs weigerde een broodje te kopen bij de Turkse bakker, want 'die bakker doneert zijn geld aan de moskee, dus met dat brood financier je indirect de sharia wetgeving'. Mijn opmerking dat de bakker waarschijnlijk gewoon de huur betaalde van het geld dat hij verdiende en zijn kinderen ervan naar school liet gaan, lachte hij weg: 'Naïef'.

Het eerste échte interessante gebeurde tijdens de demonstratie waar ik bij was. Voor de deur van een moskee in Utrecht was een scherm geplaatst waarop een door een Pegida-aanhanger gemonteerde film te zien was. Het betrof een compilatie van beelden waarop mensen werden onthoofd of levend verbrand. Dit alles op Imagine van John Lennon waar bloedserieus een nieuwe tekst op was gemaakt: 'Imagine if there were no Muslims' (arme John Lennon draait zich honderd keer om in zijn graf).

De beelden waren afschuwelijk. Edwin haalde zijn schouder op. 'Dit is de ware islam', zei de man die er trots op was nog nooit een koran te hebben opengeslagen of een moskee te zijn binnen gelopen. Weerzinwekkend.

Ik liep weg. De moskee in. Waar ik vriendelijk werd ontvangen. Koekjes. Thee. De aanwezige mannen vonden oprecht dat Pegida - en iedereen - het recht heeft te demonstreren. Sterker nog, een maand eerder wilde Pegida voor een andere moskee in Utrecht dezelfde film vertonen. Toen er een probleem was met de elektriciteit sprong de moskee bij en liet ze Pegida gebruik maken van haar aansluiting.

Aan het einde van de tweede opnamedag heb ik in mijn terugkoppeling gezegd dat ik had gehoopt een oorzaak of een reden te vinden voor alle haat die uitging van Edwin Wagensveld. Maar die was er niet. Mijn conclusie: hij creëert haat, polariseert, is gevaarlijk en ik heb absoluut geen respect voor hem.

Omdat het laat was en omdat we nog niet gegeten hadden werd eten bezorgd in de studio. Camera's opgeborgen want we waren klaar. Door een ongemakkelijk toeval kwam ik naast Edwin te zitten. Hij dronk een biertje. Leek wat los te komen. Kreeg praatjes. Riep ineens, lachend en schijnbaar uit het niets: 'Hahaha, weet je nog, dat incident in Keulen? Al die aanrandingen tijdens de jaarwisseling? Nou, hahaha, ik heb nog nooit zulke goede zaken gedaan, iedereen kwam pepperspray kopen.'

Ik spitste mijn oren en riep heel hard: 'Dát is je belang!!!'

Edwin Wagensveld handelt in wapens. Hij woont in Duitsland omdat de wet daar meer toelaat dan in Nederland. Uiteindelijk had ik mijn antwoord. Helaas niet voor het oog van de camera. Maar wel glashelder: Edwin Wagensveld polariseert als verdienmodel.