Zei er iemand oorlogseconomie?

Foto: Public domain

Poetin vormt een enorme bedreiging voor Europa, zo roepen politici en militairen in koor, dus daarom moet worden overgeschakeld op een oorlogseconomie: alle productie primair in dienst van defensie. Dit imaginaire Russiagate dient echter het oprichten van een Europees leger en een defensie-industrie, met oorlog als economische groeimotor en eurobonds als financier. De bevolking moet de onvermijdelijke verarming en ontberingen maar voor lief nemen, zelfs body bags, want de Russen en Oekraïne. Een column van Raymond Peil.

🔊 Beluister dit artikel

“Duizend bommen en granaten…”, riep kapitein Haddock uit de strip Kuifje toen hij las dat Brussel zich hard maakt voor een Europese oorlogseconomie. De angstpropaganda uit vervlogen tijden is weer helemaal terug. Kamerdebatten en MSM staan bol van wilde beschuldigingen over Poetins invloed op diverse partijen en hun fractieleden. Zoals in de VS het Russiagate-theater op volle toeren draaide, waarin Rusland werd beschuldigd van bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen. Bedoeld om Trump te beschadigen. Bleek niets van waar. In Nederland was er één geval, te weten CDA’er René van der Linden. Verder is er geen bewijs, zo vond de AIVD na onderzoek.

De zottigheid loopt over de rand van de pan 👇
Waarom Brussel zich nu hard maakt voor een Europese oorlogseconomie. https://t.co/mqfwZoYtQg via @NUnl pic.twitter.com/5TACbNEzBM

— Raymond Peil 🚜🚛 (@raymondpeil) April 1, 2024

‘Oorlogseconomie’ is een door spindoctors bedachte, politiek manipulatieve strijdkreet, die straf bekt en de complexe werkelijkheid versimpelt tot de Grote Strijd voor het zogenaamde goede doel, ‘onze oorlog’ in Oekraïne tegen het Russische kwaad. Het is ook een manoeuvre waarmee de overheid meer macht krijgt over de economie. Die macht is nu al bijna tot communistische dimensies opgerekt, net zoals de grip op de samenleving, nu al tot in de haarvaten. De oorlogseconomie zal dat nog wat tandjes opschroeven.

Aan de haren omhoogtrekken

Met de industriële productie van wapentuig, munitie en totstandkoming van een Europese defensiemacht komt het goed, bezweren de hotemetoten die erover gaan. Moeten we werkelijk geloven dat de EU-economie zich als een Baron von Münchhausen én zijn ros Bucephalus (naar Alexander de Grote) aan de haren uit het moeras omhoog kan trekken? We zitten al in een ons verarmende oorlog tegen klimaatverandering, fossiele energie, stikstof, boeren en vissers, met migratiemassa’s en – zo u wilt – tegen de burgers, die dit via belastingheffing opbrengen.

Je bent een rund als je met oorlog(seconomie) stunt. Toch heeft de NOS het bij monde van Kajsa Ollongren over een “reële gedachte dat productiecapaciteit niet meer voor consumptiegoederen beschikbaar is, maar wordt ingezet voor defensiespullen”. De Volkskrant meldt dat Europa klaar moet zijn om zich te verdedigen en overschakelen op een ‘oorlogseconomie’, volgens Charles Michel, de Belgische voorzitter van de Europese Raad. Dat schrijft ook CDA-Kamerlid Derk Boswijk in een initiatiefnota aan de Tweede Kamer. Zelfs het Financieele Dagblad stuurde een podcast rond die zegt dat Europa zich voorbereidt op een oorlogseconomie.

Oorlogsretoriek

U begrijpt natuurlijk waar deze oorlogsretoriek en de georkestreerde propaganda vandaan komen. De waanzin stammend uit de tijd van de Koude Oorlog heeft zijn afzichtelijke kop weer opgestoken. Debatten in de Kamers wemelen van wilde beschuldigingen over de invloed van Poetin en Rusland in Nederland en de EU. In Tubantialand noemden de demissionaire premier Rutte en minister De Jonge de ‘Russische inmenging op rechts zeer zorgelijk’, verdachtmakingen rondslingerend zonder onderbouwing.

Waarom denkt u? Allicht, de Europese verkiezingen komen eraan, waar rechts in de peilingen met zevenmijlslaarzen voortstapt. We kennen dit fenomeen van Russiagate in de VS waarin Rusland werd beschuldigd van bemoeienis met de Amerikaanse verkiezingen. Bedoeld om Trump te beschadigen. Bleek niets van waar. Nu wordt in Nederland en de EU een vrijwel identiek nepschandaal voorgesteld met als ware reden: ze willen een Europees leger en een Europese defensie-industrie, voor Oekraïne vechten en tegen Rusland. Met ‘oorlog als Europese groeimotor, wen er maar aan’, als nieuw dieptepunt in EW (ex-Elsevier).

Vandaag ‘verkiezingen’ in Rusland. Maar er gaat niets veranderen natuurlijk.
In Brussel worden defensie aankopen ineens een belangrijk onderdeel van de interne markt genoemd.
Oorlog als Europese groeimotor, wen er maar aan https://t.co/gD7Jab91U5 via @ewmagazinenl

— Hella Hueck  (@hellahueck) March 17, 2024

Kruisraketten gereviseerd

De inleidende beschietingen bij de NAVO zijn in volle gang. “Hoogste militair wil iedereen wakker schudden, want in mei 1940 maakten we ons ook geen zorgen. Nederlanders moeten zich realiseren dat een oorlog ook hier kan komen”, ijlt deze admiraal Rob Bauer. Alsof Rusland morgen de Baltische staten gaat binnenvallen en andere EU-landen bestoken. De kruisraketten op vliegbasis Volkel zijn alvast gereviseerd, hoewel Poetin uitentreuren heeft bezworen nooit als eerste met atoombommen te zullen smijten. Wel zegt hij dat wanneer de Russen Fat Man op hun dak krijgen ze er een terugschieten naar de lanceerinrichting. Houden mensen in Volkel dit ook even in de peiling?

Militaire historici tekenen aan dat in de geschiedenis slechts eenmaal een grote oorlog gepaard ging met grootschalige economische ondersteuning, de Tweede Wereldoorlog. Wanneer burgers, bedrijven en de rest van de infrastructuur van een land draaien om de oorlogsinspanning, ontstaat er een totale oorlogseconomie. De vraag naar goederen en diensten voor civiele en consumptieve doeleinden moet worden ingeperkt, zodat financiële ruimte ontstaat voor militaire uitgaven en productie.

Beangstigend

Politiek econoom en ESB-hoofdredacteur Jasper Lukkezen merkt in het Financieele Dagblad op dit beangstigend te vinden. “Een verwijzing naar de Tweede Wereldoorlog is snel gemaakt. Tijdens deze massale oorlog stond de economie bij alle betrokken partijen — de asmogendheden, de geallieerden en in de bezette landen — bijna volledig in dienst van de oorlogsinspanning.” De Verenigde Staten besteedden aan het einde van de oorlog 40% van het BBP aan het leger, de Britten 53%.

Dit vergt ontberingen van de bevolking. Denk aan centrale planning en controle van de economie door leger en overheid, gericht op inzet van alle beschikbare middelen, inclusief arbeid, energie, grondstoffen en industrie, voor militaire productie. Dit veroorzaakt schaarste en rantsoenering van goederen zoals energie, voedsel, brandstof en textiel, die gaan op de bon. Een oorlogseconomie heeft een enorme geldhonger. Om militaire inspanningen te bekostigen kan werkenden solidariteitsbelasting worden opgelegd en banken en pensioenfondsen worden verplicht de overheid geld te lenen, uiteraard tegen kunstmatig lage rentes. Wat vervolgens de inflatie opjaagt, aangezien we met zijn allen minder verdienen en er geen reëel rendement tegenover staat.

Exit-strategie

Volgens Wikipedia wordt een oorlogseconomie veelal ingezet vanwege een bedreiging van het landsbelang. De geschiedenis leert dat de overheid deze offers niet van burgers kan vragen zonder een geloofwaardige exit-strategie of stevige repressie. In de Tweede Wereldoorlog beloofden de Britse en Amerikaanse overheid de noden van de samenleving weer centraal te stellen zodra de vijand verslagen was, want ook de asmogendheden onderdrukten de eigen bevolking.

Jesse Klaver is vergeten dat een van de voorgangers van zijn GroenLinks-PvdA, de pacifistische PSP, zich onder zijn leden heeft geschaard. “De overheid moet zelf investeren in munitiefabrieken”, pleit hij bij WNL. “’We laten te veel aan de markt over, bedrijven moeten investeren”, spreekt hij zichzelf in één adem tegen. Gaat het bedrijfsleven een oorlog financieren? Het wordt steeds gekker bij die linksies. Hij denkt ook 2,5 miljard euro jaarlijks te reserveren voor militaire steun aan Oekraïne. “Dit willen we wettelijk vastleggen. Als alle NAVO-lidstaten dit doen, zou Oekraïne de oorlog moeten kunnen winnen.”

.@jesseklaver (@gl_pvda) roept op om een kwart procent van het bbp jaarlijks te reserveren voor militaire steun aan Oekraïne. "Een bedrag van 2,5 miljard euro. Dit willen we wettelijk vastleggen. Als alle NAVO-lidstaten dit doen, zou Oekraïne de oorlog moeten kunnen winnen." #WNL pic.twitter.com/sRtLtnJl2N

— WNL Op Zondag (@WNLOpZondag) April 7, 2024

Nieuwe onderzeeërs

Het nieuwe normaal voor leden van de NAVO is dat lidstaten minimaal twee procent van het BBP bijdragen aan de organisatie. Nederland heeft vast 6,5 miljard uitgetrokken voor de aanschaf van nieuwe duikboten bij het Franse concern Naval. Daarmee worden de stokoude Walrus-onderzeeërs vervangen, die meer dan dertig jaar geleden (1990-94) in dienst gingen. De keuze is op Naval gevallen omdat het bedrijf volgens het kabinet ’de beste boot voor de beste prijs’ biedt, zij het dankzij Franse staatssteun. Terwijl dat land met hoge-schulden-landen Griekenland, Italië, Portugal, Spanje en België bij de slechtste leerlingen begrotingsdiscipline van de EU-klas zit.

De NAVO wil een fonds van honderd miljard dollar opzetten voor steun aan Oekraïne, de EU heeft nog vijftig miljard aan begrotingssteun voor Oekraïne voor vier jaar toegezegd en vijf miljard aan militaire hulp voor dit jaar. En de demissionaire Rutte-kliek regeert gewoon over zijn graf heen met ruim twee miljard voor militaire steun, bovenop die duikboten. Schier eindeloze geldstromen gaan in het zwarte gat, een vorm van collectieve waanzin. Als kippen zonder kop springen Den Haag en Brussel, de EU en de NAVO, op de immer ronddraaiende carrousel van The Next Big Thing.

Europese leningen

De federalisten in de EU, onder wie de Franse raadsvoorzitter Michel, grijpen de oorlog aan om met gezamenlijke Europese ‘oorlogsobligaties’ (eurobonds) te komen. Verse leningen waarmee de productie van munitie en militair materieel gefinancierd kan worden. President Macron pleit er al jaren voor en zijn Eurocommissaris Thierry heeft geregeld concrete voorstellen gedaan. Niet verwonderlijk, want Frankrijk is een van de grootste wapenexporteurs en trekt daar graag de portemonnee voor, met als mogelijke toegift een EU-leger, vanzelfsprekend onder Franse leiding.

De Fransen vragen hiermee in feite of Nederland, en andere lidstaten, willen meebetalen aan hun defensie-industrie. De diplomatieke diensten van Frankrijk weten de weg in het Brusselse. Eerder opperde Macron ook al om een deel van de ongebruikte coronaschulden te gebruiken voor het versterken van de defensie-industrie en besteedde een flink deel van het Europese fonds aan subsidies om eigen bedrijven te steunen.

Topfunctie Rutte

Vooralsnog zijn Nederland en Duitsland, de economische hinkepoten sinds de grüne Wende, gekant tegen war bonds. De ervaring leert dat de Nederlandse regering in Brussel uiteindelijk door de pomp gaat. We kunnen er dus allesbehalve gerust op zijn dat oorlogsobligaties er niet komen, tenzij de nieuwe Tweede Kamer ingrijpt. De EU heeft juist minder schulden nodig in plaats van meer, ons land wordt er ook niets wijzer van. Behalve Rutte zelf: die poetst zijn kansen voor een nieuwe topfunctie bij de NAVO óf de EU ermee op.

Het meest hachelijke aan het afknijpen van de economie en het land voor wapentuig is de uitkomst. Is er een geloofwaardige exit-strategie? Niemand die het weet. Wat zouden de spoils of war zijn, de oorlogsbuit en de opbrengsten? Want het is geen zero-sum game en lucratief voor financiële giganten als Blackrock, State Street en Vanguard dankzij financiering van waardevolle activa als landbouwgrond en delf- en grondstoffen, gas en olie in Oekraïne.

Bezinning

De Nederlandse Grondwet legt de basis voor vrede en veiligheid in artikel 90 en 97. Het beginsel van het streven naar vrede is een kernwaarde in het EU-verdrag en wordt ook expliciet genoemd in het NAVO-verdrag. Enige bezinning en wellicht even een status quo zouden op dit moment een goede zaak zijn voor de heethoofden die zich kuddegewijs storten op overijlde plannen met uiterst ongewisse gevolgen.

PS: Nederland zal eraan moeten wennen dat het mogelijk een hoge prijs betaalt voor zijn veiligheid en welvaart, vindt demissionair minister Geoffrey van Leeuwen (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking). “Ook als die wordt gemeten in burgerslachtoffers of body bags.” Hiermee bedoelt hij dat er doden kunnen vallen, onder burgers of militairen.

Over de auteur

Raymond Peil

Raymond Peil: Journalist (ex professo, 44+ jaar). Vanaf 1980 bij het Leidsch Dagblad, GPD, real-time newswire AFX/MoneyView en Elsevier. Werkte bij de internationale law firm Loyens & Loeff, de Nederlandse (Vereniging van) Banken en als uitgever (portefeuille financiën en economie) bij Elmar in Delft. Websites sinds 2008, weblog/redacteur/ghost writer voor Sylvester Eijffinger. Jurist Corporate Law & Competition Law, (financiële) economie - 1 jaar Chartered Financial Analist, ICT-nerd van A tot Z | onderzoek | webmaster | MSM-immuun.

Recent gepubliceerd

Archief

• Economie28 april 2024Demissionaire Rutte perst nieuw kabinet in financiële dwangbuis
• Klimaat en Milieu26 april 2024Klimaatzaken maken een farce van recht en rechtspraak
• Economie12 april 2024Zei er iemand oorlogseconomie?
• Politiek Internationaal31 maart 2024Heksenjacht VS tegen Assange gaat veertiende jaar in