Hoeveel kinderen in Nederland worden ontvoerd?
Vorig jaar zijn in Nederland zeker 260 kinderen ontvoerd. Het gaat om 175 verschillende zaken. De meeste kinderen zijn meegenomen naar Duitsland, Turkije en België. Dat staat in het jaarverslag van het Centrum Internationale Kinderontvoering (IKO).
De cijfers vertonen een daling ten opzichte van 2022, toen het nog om meldingen van 292 ontvoerde kinderen en 192 zaken ging. Maar het zijn er nog altijd meer dan gemiddeld in de afgelopen elf jaar: 248 kinderen en 168 zaken.
De stichting vermoedt dat de daadwerkelijke cijfers een stuk hoger liggen. "Sommige mensen schamen zich om erover te praten", vertelt IKO-directeur Coskun Çörüz.
Wat verstaan we onder een kinderontvoering?
We spreken van een kinderontvoering wanneer iemand een kind meeneemt zonder toestemming van de achterblijvende gezaghebbende persoon. Dat is degene die verantwoordelijk is voor de opvoeding en de zorg voor het kind.
Hoewel je op het eerste oog bij 'kinderontvoering' wellicht aan een brute kidnap door een wildvreemde denkt, is dit lang niet altijd het geval. Als je ouders gescheiden zijn en je moeder je een weekje meeneemt op vakantie zonder toestemming van je vader (of andersom), dan kan dat ook als kinderontvoering worden bestempeld.
"Dat betekent niet dat elke vader of moeder die met zijn kind naar Duitsland gaat wordt aangemerkt als kinderontvoerder. Maar juridisch valt die er wel onder", vertelt Çörüz.
Het maakt niet uit of de ontvoerder wel of geen gezag over het kind heeft. In beide gevallen moet de achterblijvende gezaghebbende ouder toestemming hebben gegeven.
Wat is de zaak-Insiya?
De tweejarige peuter Insiya is in 2016 met veel geweld weggehaald uit het huis van haar oma in Amsterdam. Het meisje woont sindsdien bij haar vader in India. Vader Shehzad H. was tijdens de ontvoering verwikkeld in een echtscheiding met Insiya's moeder. De rechter noemde de ontvoering destijds "heftig en in Nederland ongehoord".
H. is in 2020 door de rechtbank Amsterdam veroordeeld tot negen jaar cel. Ook heeft hij geen gezag meer over het meisje.
Het Openbaar Ministerie (OM) verzocht India om H. uit te leveren, maar het land weigerde. In hoger beroep is tegen Insiya's vader negen jaar cel geëist, tegen vijf medeverdachten achttien tot vijftig maanden.
Waarom zijn het meestal moeders die hun kind ontvoeren?
Vorig jaar is 77 procent van de ontvoerde kinderen door hun moeder meegenomen. In 22 procent van de gevallen heeft de vader dat gedaan. Slechts in 1 procent van de zaken ging het om een ander familielid.
Een NU.nl-lezer vroeg zich onlangs af waarom de ontvoerders zo vaak moeders zijn. "Het is in Nederland nog steeds zo dat vaak vrouwen de verzorgende ouder zijn", verklaart Çörüz. "De gedachtegang is dan: ik zorg toch al voor het kind. Als een relatie dan uitgaat of bijna eindigt, vindt de moeder het vaak logisch dat zij het kind kan meenemen."
Maar er is nog een reden: huiselijk geweld. "We zien toch vaker dat bij huiselijk geweld de man de vrouw slaat in plaats van andersom", meent de IKO-directeur. "Dat is voor een moeder een extra reden om dan bijvoorbeeld met haar kind naar familie in het buitenland te trekken."
Hoe kan je kinderontvoeringen voorkomen?
In veel gevallen ziet IKO kinderontvoeringen aankomen. "Het gebeurt zelden zomaar", stelt Çörüz. Het gaat volgens hem vaak om situaties waarin een vechtscheiding gaande is, rechters er al aan te pas zijn gekomen of jeugdzorg in beeld is.
De stichting werkt preventief samen met politie, grensbewaking, rechters, jeugdzorg, onderwijs en de Raad voor de Kinderbescherming. Die laten het weten als ze signalen over een mogelijke kinderontvoering ontvangen, zodat de stichting met de ouders kan gaan praten. Dat gebeurt met twee mediators: één met een juridische achtergrond en één met een gedragswetenschappelijke achtergrond. "Vaak gaat het om stellen die uit elkaar gaan en dan rijst de vraag: bij wie en in welk land gaat ons kind verblijven?"
Vaak helpt zo'n gesprek. Het verklaart volgens IKO onder meer de afname van het aantal zaken tussen 2022 en 2023. Van de 276 zaken waarin preventieadvies is gegeven, is er slechts één uitgemond in een daadwerkelijke kinderontvoering.
Volg de misdaad in ons land
Wat kan je als ouder of buitenstaander doen?
Een ouder die bang is dat de andere ouder het kind meeneemt, kan juridisch advies inwinnen. Dan wordt bijvoorbeeld bekeken wie eigenlijk recht heeft op het kind. Maar het is ook mogelijk om een melding te doen bij school of de wijkagent, zodat die de situatie in de gaten kunnen houden. "En zorg er bijvoorbeeld voor dat de paspoorten niet direct voor het oprapen liggen als je bang bent dat je kind ontvoerd wordt", adviseert Çörüz.
Ook tijd is belangrijk. Want hoe eerder je de dreigende situatie meldt, hoe groter de kans dat een kinderontvoering voorkomen kan worden. Dat geldt ook voor buitenstaanders, die in hun omgeving een mogelijke dreiging zien.
"Je kan het beste direct melding doen", benadrukt Çörüz. "Dan kunnen we samen kijken wat het beste gedaan kan worden. Dat is echt afhankelijk van de situatie. Soms is iemands situatie complexer dan je op het eerste oog denkt. Maar het kan juist ook meevallen."
*De foto bovenaan dit artikel is ter illustratie.
NUjij: Uitgelichte reacties