Oorlog met Rusland, en 'onze jongens' die vechten tegen Russische soldaten? Klinkt onrealistisch. Of niet? Deze ondernemers – en reservisten – zijn in ieder geval voorbereid.
Drinkwater, een radio en een zaklamp op batterijen. Zo moeten mensen in Nederland zich voorbereiden op oorlog met Rusland, waarschuwde Rob Bauer, de hoogste militair van de NAVO. "Ik zeg niet dat het morgen mis loopt, maar het is geen vaststaand feit dat we in vrede leven."
Reservisten en ondernemers
Dat is niet aan dovemansoren gericht voor Jogchem Bagijn, Jeroen van Son en Jaco de Wolf. Als reservisten – militairen die op flexibele basis in dienst zijn bij Defensie – nemen ze de dreiging uit Rusland misschien nog serieuzer dan anderen. Nederland telt in totaal zo'n 6.800 reservisten.
Wat betekent het voor het bedrijf van de ondernemers als Nederland in oorlog raakt met Rusland? En: gaan zij dan zelf ook te wapen?
Russen in de tuin
Jeroen van Son is er in ieder geval klaar voor. Hij is oprichter van Fleetshield, dat zelfklevende folies en coatings maakt voor treinen, bussen en auto's. Van Son ziet het niet gebeuren dat 'de Russen in de achtertuin staan'.
Maar dat Nederland in een conflict betrokken raakt via andere NAVO-landen, dat ziet hij wél voor zich. Nederland zal dan moeten bijstaan met goederen, financiën en mankracht.
Camouflagecoating
Van Son: "In dat geval kan ons bedrijf spullen leveren in conflictgebieden, waarmee ramen van bijvoorbeeld treinen of van gebouwen tegen explosies worden beschermd en er geen glas rondvliegt."
Zijn netwerk van leveranciers en producenten kan inspringen. "Tijdens covid maakten we 400 stations covid-proof met zelfklevende producten. Dat is ons ook allemaal in drie maanden gelukt." Hij kan civiel materieel, zoals personenauto's en vrachtwagens, bekleden met camouflagecoating. "Voor een militaire look en feel." Dus een paar versnellingen bijschakelen? Geen probleem, zegt Van Son.
Bermbommen
Jaco de Wolf, eigenaar van SMC Rijnland Fysiotherapie in Leiden, is nog niet toegerust op eventuele oorlog, zegt hij. Gewonde Nederlandse militairen gaan normaliter naar het Militair Revalidatie Centrum in Aardenburg. "In het geval van oorlog zullen burgerfysiotherapeuten als ik ook kunnen worden aangesproken om gewonden te helpen revalideren."
Binnen zijn vijf vestigingen zou De Wolf alle 30 medewerkers daar vol voor moeten inzetten. "Mensen met schouderpijn moeten dan even op de wachtlijst."
Wederopbouw Oekraïne
Volgens Jogchem Bagijn, reservist en eigenaar van Boswijk Bouw in Doorn, is er sowieso al een nieuwe vorm van oorlogsvoering gaande in Nederland, vanuit Rusland. "Zonder dat we dat als samenleving doorhebben. Denk aan hackers die computersystemen platleggen en mensen die nepinformatie verspreiden."
Van Son (Fleetshield) heeft om die reden de data van zijn klanten op veilige servers in Nederland en buiten Nederland gezet. "Als het gaat om sociale media let ik bijvoorbeeld extra goed op bij het accepteren van vriendschapsverzoeken."
Bagijn ziet voor zichzelf en zijn bouwbedrijf vooral een rol als het gaat om de wederopbouw in Oekraïne. "Als de oorlog stopt, en hopelijk gebeurt dat snel, ben ik uiteraard bereid mijn bouw- en bedrijfskundige expertise daar in te zetten." Eervol werk, noemt hij het.
'Niet morgen in oorlog, maar dichterbij dan je denkt'
Dat de Russen morgen bij ons in de tuin staan, is onwaarschijnlijk, zegt Dick Zandee, defensiespecialist bij Clingendael. "Maar Rusland aast wel op gebieden waar een Russische minderheid woont. Risico is dat die bal gaat rollen, en dat we als NAVO-lid in een grotere bal terechtkomen."
In dat geval zou de Nederlandse economie behoorlijk ontregeld raken. "Niet alleen worden havens, infrastructuur en energieparken onder vuur genomen. Nieuw is dat fake nieuws wordt verspreid, desinformatie. Het gaat de Russen om het uiteenvallen van onze maatschappij, waardoor ze kunnen rammelen aan onze rechtstaat."
Nederland is volgens de defensie-expert niet genoeg voorbereid op escalatie van het conflict. "Heeft het bedrijfsleven genoeg capaciteit om de klappen op te vangen? Zijn we Trump-proof, als hij straks wordt herkozen en de stekker uit de NAVO trekt? Want ook dat kan leiden tot nieuwe avonturen van de Russen."
'We zijn geen apart clubje dat erbij hangt'
Kunnen de drie ondernemers ook worden ingezet om te vechten, op NAVO-grondgebied? Nou, eerst zal het Nederlandse beroepsleger – zo’n 40.000 manschappen – worden ingeschakeld, zegt Van Son.
"Maar op het moment dat Defensie reservisten oproept, moeten we komen opdraven. We zijn geen apart clubje dat erbij hangt. Ik ga niet zeggen: 'Nou, ik pas even'. Wil ik meevechten in een oorlog? Nee. Ik denk dat geen enkele reservist staat te juichen als dat moet gebeuren. Maar sta ik er als het erop aankomt? Ja."
Bagijn staat er hetzelfde in. "Wanneer ik word opgeroepen, geef ik daar gehoor aan. Ook in een gevechtsfunctie, al denk ik niet dat ik daarin word geplaatst. Ik ben te oud (lacht) en niet genoeg getraind daarvoor. Het zal meer gaan om operationele ondersteuning."
Fysiotherapeut De Wolf denkt meteen aan zijn zoon, die de mariniersopleiding volgt en vooraan zal moeten staan. "Ken je dat lied van Sting?", vraagt De Wolf. "Die zingt 'I hope the Russians love their children too'. Laten we gewoon hopen dat het conflict niet escaleert."
