De huiskamergesprekken die Coöperatie Laatste Wil (CLW) organiseerde, waren bedoeld om te praten over leven en dood. "Absoluut niet om het middel te verstrekken", zei Jos van Wijk, oud-bestuurder van CLW, donderdag in de rechtbank. "Dat is strafbaar, en daarmee breng je de doelstelling van de coöperatie in gevaar."
Het bestuur hamerde naar eigen zeggen altijd op autonomie. CLW wil dat mensen zelfstandig kunnen besluiten over hun levenseinde, maar ze moeten ook zelfstandig zijn in het regelen van hun dood. Inclusief de middelen die daar eventueel voor nodig zijn.
De oud-bestuurders ontkennen daarom Middel X te hebben geleverd. "Regel het zelf maar", zei Van Wijk.
Justitie verdenkt bestuursleden ervan criminele organisatie te vormen
Op de derde zittingsdag in het proces tegen zeven (oud-)leden van CLW kwamen de verdenkingen tegen oud-bestuursleden Van Wijk en Petra de Jong aan bod. Als bestuur waren zij verantwoordelijk voor de koers van de organisatie, die zich inzet voor meer zelfbeschikking bij het sterfbed. Binnen de wet, herhaalden de oud-bestuursleden.
Maar dat is niet wat er volgens het Openbaar Ministerie (OM) is gebeurd. Justitie verdenkt Van Wijk en De Jong er samen met vijf andere (oud)-leden van een criminele organisatie te hebben gevormd met als doelstelling hulp bij zelfdoding.
Het gaat alleen om dit zevental. Het OM heeft CLW niet aangemerkt als criminele organisatie. Twee van de verdachten hebben daarnaast Middel X geleverd. Dat is een giftige stof waarmee mensen hun leven kunnen beëindigen.
'Iedereen moet zelf zoeken'
Van Wijk en De Jong ontkennen niet dat ze informatie hebben gegeven over het middel. Maar daarbij ligt een ingewikkelde grens: wanneer levert iemand alleen informatie, en wanneer is sprake van een instructie en wordt iemand dus geholpen met zelfdoding? Dat laatste is strafbaar.
Van Wijk gaf soms een lijst met plekken waar iemand Middel X zou kunnen halen. Het waren altijd meerdere adressen, legde Van Wijk uit. Daardoor konden mensen zelf een keuze maken.
De Jong stond daar anders in. "Het gaat er bij mij om dat iedereen zelf zoekt. Dus het verstrekken van mailadressen is niet iets wat bij mij opkomt. Dat past bijna in het verstrekken van middelen. Als iemand op Google iets kan vinden, dan zoekt-ie daar maar." Dat is het enige waar zij mensen soms op heeft gewezen, zei ze.
'Vrede met dood van moeder, geen vrede met CLW'
Tot dusver was het vooral over de verdachten gegaan. Maar donderdag kregen ook enkele nabestaanden kort de ruimte om de rechters te vertellen waar de zaak volgens hen om draait. De slachtofferverklaringen, die deel uitmaken van het dossier, mochten niet worden voorgelezen.
Een van de nabestaanden is Mado Holthuis, die haar moeder in 2018 verloor. Het OM brengt haar dood in verband met Tiny B., een van de andere verdachten in de zaak. B. zou haar Middel X hebben verkocht.
"Ik heb vrede met de dood van mijn moeder, maar geen vrede met CLW", zei Holthuis in de rechtszaal. Het allerergste vond ze dat haar moeder alleen is gestorven.
'Enorm pijnlijke verwijdering van moeder'
B. zou haar moeder bang hebben gemaakt door te zeggen dat haar omgeving haar zou verraden als ze zou aangeven Middel X te gaan gebruiken. Daarnaast had haar moeder de verwachting dat ze een zachte dood tegemoet ging, terwijl dat niet het geval was.
In haar schriftelijke slachtofferverklaring, die Holthuis met NU.nl heeft gedeeld, spreekt ze over een "enorm pijnlijke verwijdering" van haar moeder. "Als zij echt zo begaan waren geweest met mijn moeder, dan waren ze naast haar gaan zitten tijdens haar stervensproces en hadden ze haar hand vastgehouden."
Holthuis zei voor een wereld te staan zónder CLW, maar mét een goede regeling voor "mensen met een wens om hun leven op een zachte, humane manier te kunnen beëindigen."
Denk jij aan zelfdoding? Je bent niet alleen. Neem contact op met 113 Zelfmoordpreventie via www.113.nl of bel 113 (lokaal tarief) of 0800-0113 (gratis).
NUjij: Uitgelichte reacties