Het gaat specifiek om het natuurgebied Cerrado, dat zowel uit savanne als tropisch regenwoud bestaat. Volgens de onderzoekers nam de ontbossing in het natuurgebied alleen al vorig jaar met 43 procent toe.
De Cerrado heeft van oorsprong een grote biodiversiteit: een derde van de diersoorten van het hele land komt daar voor. De ngo vreest dat de biodiversiteit ernstig afneemt door de bomenkap, maar ook door overmatig watergebruik en de verspreiding van pesticiden. Behalve voor de natuur is het bos daarnaast van grote waarde voor het opnemen van CO2.
De schade in het natuurgebied heeft vooral te maken met katoenplantages in het gebied, staat in het rapport. Brazilië is hard op weg om de grootste exporteur van katoen ter wereld worden. Nu is dat nog de VS. Twee machtige bedrijven die in de Cerrado katoen verbouwen, hebben zich schuldig gemaakt aan illegale vernietiging van het bos, stelt Earthsight.
De onderzoekers schrijven ook dat er sprake is van landroof en geweld tegen de lokale bevolking in de Cerrado. Zo tekent het rapport verhalen op van families die zijn gevlucht voor bedreigingen en geweld in het gebied.
Keurmerk Better Cotton is 'fundamenteel zwak'
De onderzoekers hebben leveringen van honderdduizenden tonnen katoen uit de Cerrado nagetrokken. De katoen werd vanuit Brazilië naar fabrieken in Azië verzonden. Die fabrikanten leverden weer aan Zara, H&M en dochterbedrijven. Jaarlijks komt dat neer op 250 miljoen kledingstukken en textiel.
Zara en H&M, maar ook veel andere modemerken, maken gebruik van het duurzame keurmerk Better Cotton. Maar volgens Earthsight kan Better Cotton helemaal niet garanderen dat de katoen op een eerlijke manier is verbouwd en verhandeld: de ngo noemt het zelfs "fundamenteel zwak". Het keurmerk dook op bij kleding die was gemaakt van katoen uit de Cerrado.
"Hoewel we allemaal weten wat soja en rundvlees hebben gedaan met de Braziliaanse bossen, is de impact van katoen grotendeels onopgemerkt gebleven", zegt Earthsight-directeur Sam Lawson. "Als je katoenen kleding, handdoeken of beddengoed van H&M of Zara hebt, zijn ze waarschijnlijk besmeurd door de plundering van de Cerrado."
H&M zegt donderdag in een reactie dat de resultaten van het onderzoek "zeer verontrustend" zijn. De kledingketen heeft het keurmerk om een onderzoek gevraagd. En Zara-eigenaar Inditex laat weten praktijken als landroof en ontbossing "ten strengste te verbieden" en "de beschuldigingen tegen Better Cotton uiterst serieus" te nemen. Volgens Euronews is Better Cotton al een onderzoek ter plaatse gestart.