Go woke, go broke – polarisatie en radicalisering hebben nu ook de belegger bereikt

Het dreigen met een klap op de bek beperkt zich niet tot de politiek. Polarisatie en radicalisering hebben na de wolf, stikstof, de blokkade van de A12 en Zwarte Piet nu ook de beleggers bereikt.

Op de beurs escaleert de strijd tussen woke en non-woke beleggers. Soms lijkt het op een financiële wereldoorlog, waarbij op verschillende fronten wordt gestreden: tussen bedrijven en beleggers, tussen actievoerders en beleggers maar ook tussen beleggers onderling. Steeds vaker duiken Johan Derksen-achtige typetjes op die er met een gestrekt been ingaan in plaats van de nuance op te zoeken.

De laatste tien jaar won het idee dat met beleggen niet alleen geld moest worden verdiend, maar dat ook een betere, duurzamere en inclusievere samenleving moest worden gecreëerd. Klimaatverandering was een serieus probleem. Een nieuwe generatie financiële kopstukken, beleggers en toezichthouders omarmden de ESG-bijbel, wat stond voor environmental, social en governance – aandacht voor het milieu, de maatschappij en een goede ondernemingsbestuur. In 2017 ondertekenden 170 ceo’s van grote multinationals hiervoor in Davos een raamovereenkomst. Paul Polman (Unilever) en Feike Sijbesma (DSM) waren in Nederland de belangrijkste roergangers.

Grote beleggers zoals de pensioenfondsen ABP en Zorg & Welzijn ontpopten zich tot kritische beleggers die aandelen van olieconcerns loosden. De banken ASN en Triodos propageerden duurzaamheid onder particuliere beleggers. ESG-fondsen schoten als paddenstoelen uit de grond.

Het zou niet lang meer duren of een kwart van alle beleggingen zou langs de ESG-meetlat zijn gelegd. Tussen 2017 en 2023 steeg de inleg in duurzame fondsen van 95 naar 358 miljard in de VS. Maar vorig jaar was er per saldo een uitstroom: 25 miljard in de VS en 13 miljard dollar in Europa. Een van de redenen: de teleurstellende rendementen. Windparken en zonneweides leveren minder koerswinst op dan werd gehoopt. Wapenfabrikanten en Big Oil floreerden. Biermerk Bud Light wekte met een promotiecampagne met transgender-influencer Dylan Mulvaney de woede van Amerikaanse bierdrinkers, waarna het een kwart van de omzet verloor. De beurswaarde van moederconcern AB InBev kelderde. Disney ging de mist in met woke-flops zoals de film The Marvels en de televisieserie She-Hulk waarvoor een politiek correcte casting was gedaan. In Nederland concludeerden juist DSM en Unilever dat ze te veel op duurzaamheid en te weinig op rendement hadden gestuurd.

Sommige beleggers en ceo’s durven nu openlijk de confrontatie aan te gaan met de woke-beweging. ‘Go woke, go broke’, is de strijdkreet. Of: voor beleggers die voor duurzaam gaan, dreigt een bankroet. Darren Woods van Exxon Mobil wil lastige aandeelhouders die aandringen op verdere reductie van CO₂ zelfs de mond snoeren. Shell overweegt nu zijn beursnotering in Londen te verwisselen voor een in New York, waar lastige aandeelhouders wat gemakkelijker zijn aan te pakken.

Voor- en tegenstanders van duurzaam worden militanter. Ze willen niet meer naar elkaars argumenten luisteren. Ze maken van ESG, lichtgroen en donkergroen een potpourri, wat beleggers afschrikt.

En dat terwijl Wilders nog geen kabinet heeft kunnen vormen en Trump nog niet eens tot president is gekozen...