Vijf jaar na ramp met MSC Zoe wordt duidelijk waar de troep ligt
Ruim vijf jaar na de ramp met de MSC Zoe is een lijst openbaar gemaakt met 6000 plekken op de zeebodem waar mogelijk nog troep ligt.
De overheid heeft publicatie van die lijst jarenlang tegengehouden, maar moet hem na een lange juridische strijd nu toch openbaar maken. "Daar zijn we superblij mee, want nu kunnen we veel gerichter zoeken", reageert Ellen Kuipers van de Waddenvereniging bij Omrop Fryslân. "Ook al is het vijf jaar na dato en zullen er absoluut dingen zijn veranderd op de zeebodem."
Op Nieuwjaarsdag 2019 verloor de MSC Zoe bij stormachtig weer 342 containers. Een deel daarvan barstte open. Rijkswaterstaat, Natuurmonumenten, vissers en vrijwilligers hebben in de tijd daarna heel wat troep uit zee gevist. Ook op veel stranden zijn opruimacties geweest.
Toch ligt er naar schatting van deskundigen nog ongeveer een kwart van het afval, zo'n 800.000 kilo, in zee. De overheid bestempelde dat als 'zwerfafval' en zag geen noodzaak dat op te ruimen, tot woede van de Waddenvereniging.
"De Noordzee is een afvalhoop geworden", zei Ellen Kuipers eerder bij Omrop Fryslân:
Feit is dat er al snel na de ramp een lijst is gemaakt met 6.000 plekken waar afval ligt. De rederij van de MSC Zoe had deze Master Target List (MTL) laten opstellen. De rederij had daarvoor 3000 km2 zeegebied met een sonar gescand op verloren lading en 6000 objecten op de zeebodem geïdentificeerd.
Op 24 juni 2019 liet minister Cora van Nieuwenhuizen de Tweede Kamer weten dat die lijst bestond, maar ze weigerde de gegevens openbaar te maken omdat er sprake zou kunnen zijn van 'vertrouwelijke bedrijfsgegevens'.
Het is aan een groep Leidse studenten te danken dat de lijst nu toch openbaar wordt. De studenten van het Leiden Advocacy Project on Plastic (LAPP) helpen non-gouvernementele organisaties zoals de Waddenvereniging bij juridische vraagstukken omtrent plastic. In dit geval deed de LAPP meermaals - en uiteindelijk met succes een beroep op de Wet open overheid (Woo).
CleanUpXL
Voor de Waddenvereniging is dat goed nieuws. De vereniging zette samen met Stichting De Noordzee, de Friese Milieufederatie, Stichting Duik de Noordzee Schoon en een aantal bergers al eerder het project CleanUpXL op. Het doel: binnen vijf jaar ook de resterende 800.000 kilo afval van de zeebodem opruimen.
In de praktijk kan er op locaties van de lijst ook heel goed spul liggen dat eerder van andere schepen is afgevallen, geeft Kuipers toe. Maar dat maakt bij dit project niets uit. "Het gaat erom dat er troep van de zeebodem wordt gehaald", zegt ze.
Het is winst dat de opruimers nu gericht aan de gang kunnen. Maar Kuipers ziet nog een voordeel van de publicatieplicht die de overheid nu heeft. Want die geldt niet alleen voor de MSC Zoe, maar ook bij toekomstige rampen. "De reder en de rijksoverheid moeten direct openbaar maken wat er precies in die containers ligt en waar het ligt. De eventuele impact op het milieu hoort daar zelfs ook bij", zegt ze. "Dit is echt wel een hele belangrijke uitspraak.
