Grootste partij van Zwitserland roept op om uit Raad van Europa te stappen na veroordeling in klimaatzaak

Deze voormiddag kwamen burgers uit drie verschillende landen samen in de rechtszaal in Straatsburg. Voor het eerst heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, opgericht door de Raad van Europa, zich uitgesproken over het klimaatbeleid. De zaken gaan om 2.500 gepensioneerde Zwitserse vrouwen, de oud-burgemeester van de Noord-Franse gemeente Duinkerke en zes Portugese jongeren. De burgers willen dat hun klimaatbeleid wordt aangescherpt, maar ze voelen zich niet gehoord door hun eigen regeringen en vinden dat de mensenrechten worden geschonden. Eén zaak werd gewonnen, de andere twee werden door het Hof als niet-ontvankelijk gezien.

De Verein KlimaSeniorinnen Schweiz, een groep van 2.500 gepensioneerde Zwitserse vrouwen, gaat niet akkoord met hun klimaatbeleid. Zij voelen zich door hun leeftijd extra kwetsbaar voor de hoge temperaturen.

Het Europees Hof van de Rechten van de Mens gaf de Zwitserse ouderen gelijk. Het Hof oordeelt dat de Zwitserse regering inderdaad met een tekortschietend klimaatbeleid mensenrechten heeft geschonden. Het Mensenrechtenhof stelt onder meer dat Zwitserland zijn klimaatdoelstellingen in het verleden niet heeft gehaald. Uitspraken van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens zijn juridisch bindend, wat betekent dat Zwitserland dus verplicht is om hier gevolg aan te geven. Mogelijk vormt de uitspraak ook een precedent voor verdere klimaatrechtszaken, zowel voor het EHRM als in talloze nationale rechtbanken.

Zwitserland kreeg geen straf, schadevergoeding of hogere doelstellingen opgelegd, maar werd louter veroordeeld omdat het onvoldoende actie onderneemt op vlak van klimaat. Het land wordt nu verwacht een aantal passende maatregelen te nemen die het zelf moet bepalen, naast het betalen van de proceskosten.

“Het arrest van Straatsburg is onaanvaardbaar”, reageert de Zwitserse Volkspartij op de uitspraak. “De SVP veroordeelt deze inmenging van buitenlandse rechters ten zeerste en roept op tot de terugtrekking van Zwitserland uit de Raad van Europa”, klinkt het.

De partij spreekt in een mededeling zelfs van “een waar schandaal”. “De rechters hebben niet eens rekening gehouden met het feit dat Zwitserland een voorbeeld is op het vlak van de reductie van de CO2-uitstoot”, zo luidt de redenering. “De rechters in Straatsburg zijn de marionetten van de activisten geworden.”

De twee anderen zaken, die van de oud-burgemeester van de gemeente Groot-Sinten in Noord-Frankrijk en van de zes Portugese jongeren, werden als onontvankelijk verklaard. De Franse voormalige burgemeester vreest zware overstromingen in Noord-Frankrijk door de klimaatverandering. Deze zaak werd afgewezen omdat de man niet als slachtoffer kan worden beschouwd. Hij zou geen relevante linken met de stad hebben en woont momenteel ook niet in Frankrijk, aldus het Hof.

In de Portugese zaak namen Claudia Duarte Agostinho, haar broer en zus en nog drie andere Portugese jongeren het op tegen 32 Europese landen, waaronder alle EU-lidstaten, het Verenigd Koninkrijk, Noorwegen, Rusland, Zwitserland en Turkije.

Claudia, 24 jaar, denkt vaak terug aan de extreme hitte en bosbranden die Portugal in 2017 teisterden en meer dan 100 mensen het leven kostten. Zij maakt zich zorgen over wat de toekomst nog zal brengen als het zo verder gaat met het klimaat. Claudia vindt ook dat de klimaatverandering het welzijn en de mentale gezondheid van jongeren disproportioneel schaadt. De zes jongeren beschuldigen alle 32 landen ervan onvoldoende actie te ondernemen tegen de klimaatverandering. Daarnaast vinden ze ook dat de landen hun uitstoot van broeikasgassen niet genoeg verminderen om de doelstelling te halen om de opwarming te beperken tot 1,5°C, zoals werd bepaald in het klimaatakkoord van Parijs in 2015.

Sinds het begin van deze zaak in september vorig jaar zeggen de 32 landen in hun verdediging dat hun nationale klimaatbeleid wel volstaat om de temperatuurstijging te beperken tot 1,5°C. Deze zaak werd afgewezen door het Hof omdat de Portugese jongeren niet eerst alle gerechtelijke mogelijkheden in hun thuisland hebben doorlopen.

KIJK. Wat doet de Europese Unie tegen de klimaatopwarming?

KIJK. Duizenden betogers verzamelen voor Klimaatmars in Brussel.