Veel winst voor Brabanders die net over de grens tanken nu benzineprijs hier oploopt naar 2,26 euro

De prijzen voor benzine bij pompstations in België liggen tussen de 1,66 en 1,81 euro. Door het prijsverschil met Nederlandse benzineprijzen scheelt dat al snel tientallen euro's op een volle tank. Een berekening laat zien dat dit in sommige gevallen zelfs tot bijna 20 euro winst kan oplopen.

,,Benzine is in Nederland achterlijk duur door de hoge accijnzen’’, zegt Hans van Cleef, energiedeskundige bij adviesbureau Publieke Zaken. Dat is waar, maar dat verklaart niet waarom de prijzen de afgelopen tijd weer flink oplopen. Accijnzen zijn een vast bedrag, dus die veranderen alleen als de overheid ze verhoogt of verlaagt.

De verklaring voor de stijgende benzineprijzen ligt bij de stijgende olieprijzen, en daarvoor moeten we weer naar het buitenland kijken. Internationaal is de vraag naar olie groter dan ooit. ,,Er is nog nooit zoveel olie gebruikt als nu’’, aldus Van Cleef. De wereld vraagt om 103 miljoen vaten olie per dag. Dat is 3 procent meer dan vorig jaar.

En de stijgende vraag zal nog wel even aanhouden. Het Internationaal Energie Agentschap (IEA) verwacht dat de vraag naar olie nog zal toenemen tot 108 miljoen vaten per dag in 2028. Andere deskundigen verwachten zelfs een stijging van de vraag naar 112 miljoen vaten per dag.

Die stijgende vraag lijkt in tegenspraak met de berichten van het toenemende verbruik van hernieuwbare energie. ,,In Europa zie je de vraag naar olie wel licht dalen’’, zegt Van Cleef. ,,Maar opkomende landen in Azië gebruiken meer olie. En dan moet Afrika nog komen.’’ Afrika, met zijn snelgroeiende jonge bevolking, wordt gezien als de toekomstige groeimotor, zeker nu landen in het Westen en China en Japan vergrijzen.

Wereldwijd loopt de vraag naar olie dus op. Landen als India groeien economisch hard en dat enorme land heeft veel energie nodig om die groei in stand te houden. Maar ook China, dat veel investeert in hernieuwbare energie, blijft meer en meer olie verbruiken.

Tegelijkertijd zijn er zorgen over het aanbod van olie. ,,Er komt wel wat extra aanbod uit Brazilië, Guyana en de VS’’, geeft Van Cleef aan. Maar dat is volgens hem niet voldoende om de groeiende vraag mee op te vangen.

Voor het krapper wordende aanbod zijn verschillende redenen. Oliemaatschappijen hebben de afgelopen jaren minder geïnvesteerd in nieuwe productie. En het duurt lang voor nieuwe olievelden in productie kunnen worden genomen. Daarnaast heeft Opec Plus — dat is de Opec samen met Rusland —enige tijd geleden besloten minder vaten olie op te pompen. Die maatregel was bedoeld om de prijs van olie op te drijven. Die prijs stond onder druk doordat de wereldwijde vraag tegenviel, vooral als gevolg van de kwakkelende Chinese economie.

Nu de vraag aantrekt en de prijs voor een vat olie al de 90 dollar aantikt, was er hoop dat Opec Plus de productiebeperking zou opheffen. Maar afgelopen week besloten de leden van het oliekartel juist de beperking voorlopig voort te zetten. En prompt ging de olieprijs verder omhoog. Drie maanden geleden kostte een vat olie nog 80 dollar.

Ook de diverse oorlogen spelen een rol, zij het bescheiden. Oekraïne valt met regelmaat Russische raffinaderijen aan. Onduidelijk is in hoeverre die aanvallen de prijs voor benzine en diesel beïnvloeden, omdat onbekend is hoeveel raffinagecapaciteit nu vernietigd is. Maar het creëert al snel een probleem, doordat de raffinagecapaciteit wereldwijd krap is.

En dan is er de oorlog van Israël en de Palestijnen. ,,Die heeft een risicopremie op de olieprijs gezet’’, aldus Van Cleef. Wel is die premie nog klein, doordat de oorlog tot nu toe beperkt blijft tot de Gazastrook en de stroom olie uit het Midden-Oosten niet afgenomen is.

Maar die situatie kan snel veranderen. Als Iran en Israël in een rechtstreekse oorlog terechtkomen, kan de toevoer van olie en gas wel in gevaar komen. Dat kan ook vervelende gevolgen hebben voor de gasprijs, vooral die van lng, vloeibaar aardgas. Nu is er rust op de lng-markt. Door de milde winter zijn de voorraden in Europa groot en is de vraag beperkt. Maar als Qatar, een grote speler op die markt, wegvalt, ontstaat krapte en dat zal de prijs opdrijven. Dat zal Nederland en Europa direct raken. ,,Het gebruik van olie stabiliseert in Europa, maar de vraag naar gas neemt toe’’, verduidelijkt Van Cleef.