Het aantal klanten van online supermarkt Picnic stijgt, maar de verliezen ook. In minder dan negen jaar werd er in totaal ruim 500 miljoen euro verlies gemaakt. Gaat Picnic ooit nog winst maken? Experts twijfelen.
In januari legden investeerders nog 355 miljoen euro op tafel voor de online supermarkt, voor groei in Duitsland en Frankrijk. In totaal haalde Picnic sinds 2019 meer dan 1,2 miljard euro op.
Verlies
Daardoor kon het Nederlandse bedrijf flink groeien. In 2023 steeg de omzet met bijna 40 procent tot 1,2 miljard euro.
Maar Picnic maakt nog steeds verlies. In 2022, het meest recente jaar waarover cijfers bekend zijn, verdubbelde het verlies bijna naar 209 miljoen euro, waarvan 104 miljoen euro in Nederland.
Picnic zegt in sommige regio's al winstgevend te zijn. Maar de vraag is of ze daarbij alle kosten meenemen, dus ook de afschrijving op distributiecentra en rente, zegt Marcel van Aalst, onderzoeksdirecteur bij EFMI Business school, het academisch kennisinstituut voor de foodsector.
'Gaan zeker winst maken'
Volgens Michiel Muller, ceo en mede-oprichter van Picnic worden die kosten allemaal wel meegenomen.
Volgens hem zal Picnic zeker winst gaan maken. Investeerders gaan niet voor de vijfde keer geld steken in een bedrijf als ze niet denken dat het winstgevend zal worden, zegt hij.
Over wat er in de plannen staat wanneer Picnic als geheel winst zal gaan maken, wil hij niets zeggen.
'Supermarkt heel efficiënt'
Een webwinkel in levensmiddelen is nóg moeilijker om winstgevend te krijgen dan een webwinkel in andere producten, zegt Van Aalst. Dat lukt volgens hem eigenlijk alleen met hele hoge bezorgkosten.
Een fysieke supermarkt is namelijk de meest efficiënte manier die je kunt bedenken om voeding te verkopen, legt Van Aalst uit. Klanten komen naar je toe, pakken zelf hun boodschappen, gaan naar de kassa en brengen het zelf thuis.
'Geen winkelkosten, wel andere kosten'
Als een online supermarkt dat doet, dan heb je wel lagere huisvestingskosten, maar die zijn maar een klein deel van de omzet, zo'n 3 procent, aldus Van Aalst. "En er komen andere kosten voor in de plaats, die zijn hoger dan die van een gewone supermarkt."
Het gaat volgens hem dan bijvoorbeeld om bezorgwagentjes en personeel dat bezorgt en orders pickt. Bedenk dat de loonkosten zijn gestegen en dat de winstmarges voor supermarkten flinterdun zijn, aldus Van Aalst.
'Misschien nooit winstgevend te maken'
Ook Niels Agatz, professor 'last mile bezorging' aan de Erasmus Universiteit, is somber. Uit een onderzoek van Rotterdam School of Management, blijkt dat een online supermarkt misschien nooit winstgevend te maken is.
Dichtbevolkte gebieden zijn interessant voor online supermarkten, maar daar is het ook heel snel rendabel om een nieuwe fysieke winkel te openen, zegt hij.
In buitengebieden willen consumenten misschien meer betalen voor bezorgen, maar het kan daar minder makkelijk uit voor online supermarkten vanwege de grotere afstanden, legt Agatz uit.
Hoge kosten
De kosten voor supermarkten zoals Picnic zijn hoog. "Wij nemen aan zo'n 12,50 euro per order voor het handmatig verzamelen van de boodschappen, het zogeheten 'picken', en nog eens 7,50 euro voor het bezorgen", zegt Agatz.
Het picken zou je fors moeten automatiseren, dan kunnen die kosten omlaag, maar dat is kostbaar, zegt hij. "Bananen, bijvoorbeeld, zijn lastig om door een robot te pakken zonder ze fijn te knijpen. En een fles cola kan niet bovenop een zak chips. Op korte termijn heb je toch mensen nodig voor het picken."
En het bezorgen is sowieso moeilijk te automatiseren, robots zullen dat binnen afzienbare tijd niet overnemen, aldus Agatz.
'Weinig schaalvoordelen'
Schaalvoordelen zijn bij online supermarkten volgens Agatz beperkt. Als je, bijvoorbeeld, een softwareprogramma verkoopt, dan kun je tegen nauwelijks extra kosten een extra product verkopen, zegt hij. Het programma is immers al ontwikkeld. Maar bij een online supermarkt werkt het anders, legt hij uit.
"Als Picnic in een nieuwe plaats gaat bezorgen, dan moet het extra kosten maken voor het laatste stuk naar de klant. Het is in die zin een ouderwets bedrijf, met een ouderwetse marge."
Doelgroep te klein
Het aantal klanten om een online supermarkt winstgevend te kunnen maken is 'bij lange na' niet genoeg, zegt Jeroen van der Weerd, directeur van kennisplatform Supermarkt & Ruimte.
Het marktaandeel van online supermarkten was vorig voorjaar 4,6 procent en ik denk dat dat zeker niet is gestegen, zegt hij. "Dat is niet gek als je ziet dat veel huishoudens letten op hun uitgaven." Volgens de Consumentenbond zijn alleen supermarkten Poiesz en Spar duurder dan Picnic.
'AH kan verlies compenseren met fysieke winkel'
Albert Heijn, Jumbo en Plus bezorgen uit service-oogpunt ook, maar ze kunnen hun verliezen compenseren met de winst van hun fysieke winkels, aldus Van Aalst. Een puur online speler als Picnic kan dat niet.
Misschien is de markt voor online supermarkten over 6 of 10 jaar groter, als mensen die nu nog studeren een baan hebben, zegt Van der Weerd. Hij denkt dat Picnic het wel zo lang zal kunnen uitzingen, maar dan is er wel een nieuwe kapitaalinjectie nodig.
Maar Agatz denkt wel dat investeerders hogere eisen gaan stellen aan bedrijven, nu de rente is gestegen. Ze hebben nu namelijk meer mogelijkheden om hun geld in te steken. "De druk om winst te maken zal voor online supermarkten groter worden."
Overname?
"Ik denk dat beleggers ook wel weten dat het bedrijf niet snel winstgevend is", aldus Van der Weerd. "Maar als Picnic een marktaandeel heeft van, zeg, 2 procent van de markt voor Nederlandse supermarkten van 50 miljard euro, dan gaat het om zoveel omzet dat veel concurrenten er wel wat voor over zullen hebben om die paar procent marktaandeel toe te voegen."
Van der Weerd denkt dan ook dat Picnic zo groot mogelijk wil groeien, zodat het kan worden verkocht aan een bedrijf uit Nederland, of uit het buitenland. Maar volgens Michiel Muller, die eerder keten van benzinestations Tango oprichtte en verkocht, en Route Mobiel (concurrent van de ANWB) oprichtte en weer verkocht, is dat niet aan de orde.
