De opmerkingen komen in een tijd waarin demissionair minister Dilan Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) bezig is met aanscherping en uitbreiding van de kroongetuigenregeling.
Janssen is gepromoveerd op het onderwerp kroongetuigen en trad als advocaat op in verschillende zaken met spijtoptanten zoals het proces tegen zijn cliënt Willem Holleeder.
In de zaak De Zwembadmoord werd drie jaar na het sluiten van de kroongetuigenovereenkomst met Willem P. in 2022 duidelijk dat hij bewijs had vervalst. Hij deed het voorkomen alsof hij via een telefoon een gesprek had met een van de hoofdverdachten van de moord op Jan Elzinga. Die werd in 2012 voor een zwembad in Marum doodgeschoten.
De zwager van Elzinga, Marcel H., zou in berichten naar Willem P. zijn aandeel in de moord toegeven. Maar die berichten bleken door P. vervalst. Toch besloot het Openbaar Ministerie de deal met P., waarin is afgesproken dat hij volledig naar waarheid zal verklaren, in stand te had houden en aan hem vast te houden als getuige.
Die beslissing is uiteindelijk genomen door de hoofdofficier van in dit geval Noord Nederland. Het is niet duidelijk op basis van welke argumenten die keuze is gemaakt.
Volgens Janssen zit hier een deel van het probleem van de kroongetuigenregeling. "We hebben niet alleen de slager die zijn eigen vlees keurt, maar het OM mag ook vaak de eigen regels voor die keuring opstellen", aldus Janssen. "En op het moment dat ze die keuring niet uitvoeren, gebeurt er ook niks." Janssen pleit dan ook voor een onafhankelijk instantie, van buiten het OM, die vanaf het begin van het traject dat wordt aangegaan, met een potentiële kroongetuige meekijkt en de boel controleert.
Politie zag tot tweemaal toe vervalst bewijs over het hoofd
Nu kon het gebeuren dat het Team Getuigenbescherming (TGB) en een analist beiden niet opmerkten dat het aan overhandigde bewijs vervalst was. Volgens de teamleider van het TGB was het enkel hun taak om te controleren of de berichten waar de kroongetuige over sprak daadwerkelijk op zijn telefoon stonden. In een verhoor dat in handen is van NU.nl, zegt de teamleider dat zij verder ook niet gespecialiseerd waren in het verifiëren dan wel falsificeren van de berichten.
De analist die het vervolgonderzoek deed naar de berichten was dit wel. Maar hij zegt dat het nooit zijn opdracht is geweest. Ook zijn verhoor is in het bezit van deze site. Volgens de analist kreeg hij te horen dat de beslissing al was genomen dat P. betrouwbaar was. Toen de advocaten in 2022 alle data opvroegen van de telefoon, kwam de vervalsing aan het licht.
Het OM noemde de gang van zaken rondom kroongetuige P. "onzorgvuldig", maar zegt dat de overige verklaringen van P. worden ondersteund door ander bewijs. Op basis hiervan zou duidelijk zijn geworden dat de schoonfamilie achter de moord op Elzinga zit. Naast Marcel H. is dat zijn zus Monique H. en moeder Coby van der L.
'Je wil geen 'doel heiligt de middelen'-redenering'
"Het illustreert ook wel weer de ongelooflijk kwetsbare positie waar je als OM, als overheid in terechtkomt", zegt Janssen in de podcast. "Want je wordt dus gewoon belazerd door jouw getuige. En dan zie je dat de wens om toch strafbare feiten op te lossen zo sterk is dat - in plaats van dat je als officier zegt: het is afgelopen met deze kroongetuige - je er toch voor kiest om hem in de lucht te houden."
"En dan zeg ik meteen erachteraan: dat is als je uitgaat van de overtuiging bij die officier van justitie dat hij de juiste mensen te pakken heeft, tot op zekere hoogte ook wel weer te begrijpen. Alleen op niveau van de rechtsstaat is dat natuurlijk onwenselijk. Je wil niet op die manier een 'het doel heiligt alle middelen'-redenering hebben."
De zittingen in het hoger beroep van de zaak De Zwembadmoord zijn in februari afgerond en de uitspraak staat gepland op 25 april. Dan wordt duidelijk hoe het gerechtshof Leeuwarden naar de kroongetuigenovereenkomst kijkt.
Ben je benieuwd wat er zich allemaal heeft afgespeeld rondom de moord op Jan Elzinga? Beluister dan onze truecrimepodcast De Zwembadmoord over de dood van Jan en de rechtszaken die daarop volgden.
NUjij: Uitgelichte reacties