Gillende mensen aan de telefoon, tientallen berichten per dag, vunzige voorstellen van wildvreemde mannen. Volgens de ouders van Utrechtse studenten hebben hun dochters dagelijks last van de gevolgen sinds hun gegevens zijn verspreid door leden van het Utrechtse corps USC. Nieuwsuur sprak met meerdere ouders die juridische stappen zetten.
Onder de naam 'grietenprestatie jaartje 23' werd vorige maand een powerpointpresentatie verspreid met de namen, foto's, adressen en telefoonnummers van 28 leden van vrouwenvereniging UVSV. De namen zijn voorzien van commentaar zoals 'Kon niet echt lekker neuken', 'Ook enorme reet. Heel mooi rond' en 'Kk ordinair, wel lekker geil'.
De ouders van de slachtoffers blijven op verzoek anoniem, uit angst dat publiciteit het welzijn van hun dochters schaadt. De betrokken vrouwen willen niet meewerken.
Mijn dochter heeft psychische bijstand nodig om weer sterk in haar schoenen te kunnen staan.
"Ze zijn net achttien of negentien. Ze zitten ruim een half jaar in hun studententijd en zijn net naar Utrecht verhuisd", zegt een van de moeders. "Ze proberen een plek te veroveren in een groep. Ze voelen zich net thuis in hun huis. Ik denk niet dat buitenstaanders zich realiseren hoe groot de impact van deze lijst is. Je hebt de hele tijd het gevoel dat je wordt bekeken."
Volgens een vader heeft zijn dochter na de verspreiding niets van de verantwoordelijken gehoord. "Terwijl deze jongens binnen korte tijd volstrekt onvindbaar waren online. Dat geeft aan waar hun prioriteiten liggen. Mijn dochter heeft nota bene psychische bijstand nodig om straks weer sterk in haar schoenen te kunnen staan."
Woensdag zijn twee 20-jarige mannen aangehouden voor het maken van de lijst. Zij worden vooralsnog verdacht van belediging, smaad en laster. Van een tweede lijst die rondgaat, is de afkomst nog niet duidelijk. De politie heeft in totaal vijftien aangiftes ontvangen.
'Ze willen dat het verspreiden stopt'
Advocaat Ina Brouwer staat de groep ouders bij. Volgens haar heeft iedereen min of meer hetzelfde verhaal. "Ze willen dat het verspreiden stopt, dat de daders worden aangepakt en dat de cultuur waarin dit plaatsvindt verandert. Zogenaamde seksistische grappen werden vroeger ook gemaakt. Daar kon je in die tijd ook veel van vinden, maar het bleef binnen dezelfde kring. In deze digitale tijd gaat een lijst vol persoonlijke gegevens de hele wereld over. Het wordt volgens de ouders tijd dat deze jongens merken wat ze aanrichten."
In 2016 en 2021 werden leden van de Groningse studentenvereniging Vindicat geschorst na verspreiding van een 'bangalijst'. Er zijn toen geen aangiftes gedaan. Het OM zag ook geen aanleiding om zelf een onderzoek te starten.
Na de recente verspreiding van de lijst in Utrecht heeft vereniging USC een onbekend aantal leden voor onbepaalde tijd geschorst. De universiteit en hogeschool zetten subsidies voor de rest van het kalenderjaar stop, en eisen publiekelijk excuses. De mannenvereniging moet voor 1 mei een verbeterplan laten zien.
Een patroon
Volgens de ouders is dat niet genoeg. Zij willen afrekenen met een patroon. "Iedereen biedt excuses aan en gaat weer door", zegt een van de moeders. "Zo is het wachten op de volgende lijst. Als het nu niet stopt, dan stopt dit nooit."
Brouwer werkt aan een brede juridische aanpak, waarbij de verantwoordelijken aansprakelijk worden gesteld. Ook zetten ouders zich in om de bangalijsten van het internet te verwijderen. "Dat is niet makkelijk, maar we gaan het wel proberen", zegt Brouwer. "Bij verschillende platforms zijn daar procedures voor. Bij verspreiding via Whatsapp is het verwijderen moeilijker. Verenigingen kunnen hun leden oproepen om de lijsten allemaal direct te verwijderen. Sinds 1 januari is doxing strafbaar."
Sancties
De ouders vinden ook dat vrouwenvereniging UVSV sterker moet opkomen voor haar leden en dat het USC en de universiteit duidelijke sancties moeten instellen. Brouwer: "Zodra de regels worden overtreden, volgt onmiddellijk vertrek van een vereniging of onderwijsinstelling. De sancties die nu gelden, voldoen duidelijk niet."
De Universiteit Utrecht schrijft in een reactie dat er alleen sancties kunnen worden opgelegd aan individuele studenten als zij "ontoelaatbaar gedrag vertonen" binnen het terrein van de universiteit of hogeschool. Omdat het maken en verspreiden van de bangalijst in de sociale omgeving van de makers gebeurde, hebben de onderwijsinstellingen geen bevoegdheden om te straffen, zegt een woordvoerder van de universiteit. "Als resultaat uitblijft, zullen we niet aarzelen de banden met het USC volledig te verbreken."
Marielotte Riedstra, voorzitter van de UVSV, noemt het 'shocking' dat het verspreiden van dit soort lijsten anno 2024 nog gebeurt. "Je denkt meteen: hebben deze jongens geen zus, vriendin, moeder? Het zijn walgelijke teksten, en dat wordt met jouw gegevens en jouw foto benoemd." De voorzitter zegt dat de vereniging overweegt later alsnog aangifte te doen als verandering bij de herenvereniging uitblijft.
De advocaat van de betrokken leden van het USC was niet bereikbaar voor commentaar.
Reactie USC:
"Het USC neemt uitdrukkelijk afstand van deze weerzinwekkende actie. Vanzelfsprekend is de grootste prioriteit het goed opvangen van de slachtoffers geweest, waarover direct contact is opgenomen met het bestuur van de UVSV. Op verzoek van het bestuur van de UVSV is geen contact opgenomen met de slachtoffers, ook niet door de verantwoordelijken. Dit om ervoor te zorgen dat er geen vrouwen benaderd zouden worden die hieraan geen enkele behoefte hadden. Op dit moment wordt, mede door een onafhankelijke commissie, bepaald welke definitieve sancties zullen volgen. Wij hebben nauw contact met de politie en verlenen alle medewerking aan het politieonderzoek. "
