De non-binaire Jays speelt al twee seizoenen in het vrouwenelftal van de Amsterdamse voetbalclub WV-HEDW. Aanvankelijk vond niemand uit de competitie dat een probleem, maar nadat een club uit Alkmaar had verloren van WV-HEDW, dienden zij toch een klacht in bij de KNVB. De bond is streng. In Jays' paspoort staat: man, dus is meedoen verboden.
Dat is pijnlijk voor het complete team van de Amsterdamse club dat graag met Jays wil voetballen, maar vooral voor Jays zelf. "De klacht voelde voor mij echt als een steek in mijn rug."
Jays wist dat die geen vrouw was, en 'dacht hierdoor dat die een man was'. "Ik ben daarom in transitie geweest. Maar na dit proces kwam ik erachter dat ik me ook geen man voel, en dus buiten de binaire genders val." Daarom noemt Jays zich nu non-binair.
Kort bij de mannen gespeeld
Jays speelde na de transitie kort bij een mannenteam, maar dat voelde niet veilig. Jays spreekt over 'vrouwonvriendelijke opmerkingen', 'de algemene sfeer' en 'agressie op het veld'. "Daarnaast had ik ook nog het gevoel fysiek niet sterk genoeg te zijn, ik werd vaak letterlijk omver gelopen. Kortom, een nare ervaring."
Jaren later, toen Jays de hoop had opgegeven om ooit nog te voetballen, vroeg een vriendin of Jays mee wilde voetballen in haar team. Om dat te mogen, vroeg Jays aan de KNVB om dispensatie.
Dat werd afgewezen, legt een woordvoerder van de KNVB na vragen van RTL Nieuws uit. "We willen graag dat iedereen kan meevoetballen, maar in dit geval is dat niet mogelijk in de competitie voor vrouwen", legt de bond uit.
'Geen mannen bij de vrouwen'
De KNVB: "Jays' geregistreerd geslacht in het paspoort is namelijk man en zo hebben we het dispensatieverzoek dus ook behandeld. In de competitie voor vrouwen mogen geen mannen uitkomen, dus het dispensatieverzoek is afgewezen."
Maar Jays benadrukt: in het paspoort staat misschien man, maar Jays is non-binair.
Toch speelde Jays al twee seizoenen mee bij de vrouwen. De club uit Amsterdam had namelijk vernomen dat dat nog steeds kon, zo lang de tegenpartij het niet erg zou vinden. En dat ging al die tijd goed.
Tot 28 januari. WV-HEDW speelde die zondag thuis tegen de vrouwen van Alcmaria Victrix. En zoals iedere wedstrijd ging iemand van WV-HEDW even langs bij de tegenstander om de situatie van Jays uit te leggen. Geen probleem, stelde de club uit Alkmaar, Jays kon gewoon onder de lat staan.
Het werd een spannende wedstrijd, staat in het wedstrijdverslag op de site van de club uit Alkmaar. Maar uiteindelijk ging WV-HEDW er met de drie punten vandoor door met 1-0 te winnen. De spelers uit Amsterdam waren opgetogen, tot ze even later bericht kregen van de KNVB.
'Dachten dat Jays speelgerechtigd was'
Er was een klacht tegen Jays ingediend door Alcmaria bij de KNVB. Voorzitter van Alcmaria, Laurens Overtoom, laat aan RTL Nieuws weten dat zij dit niet deden 'omdat ze verloren hadden'. "Het meespelen van Jays werd vlak voor de wedstrijd door WV-HDEW besproken waarbij Alcmaria Victrix het gevoel had dat de speler officieel speelgerechtigd was."
"Tijdens de wedstrijd waren er al twijfels of dit zo was. Omdat het een onderwerp is dat deze tijd (terecht) gevoelig ligt heeft Alcmaria besloten het neer te leggen bij de enige partij die hier onpartijdig uitsluitsel over kan geven: de KNVB. Ook omdat het vrouwenteam van Alcmaria zelf een speler heeft die in dezelfde situatie zit en waar nog geen toestemming voor is om te mogen uitkomen voor het team. Die traint nu alleen mee."
De KNVB was na de klacht duidelijk: Jays was niet speelgerechtigd en had daarom niet mee mogen spelen. Er werd een schorsing opgelegd van drie wedstrijden, een straf waar WV-HEDW tegen in beroep is gegaan.
'Er moeten nieuwe regels komen'
Alcmaria laat weten de situatie 'te betreuren omdat het veel emoties oproept'. Zij stellen dat de KNVB niet duidelijk genoeg is wat betreft regels over non-binaire voetballers. "Hierdoor raken spelers en verenigingen gefrustreerd die in deze situatie verkeren. Wij van Alcmaria willen dat er regels komen waardoor deze non-binaire spelers in een passende competitie terechtkunnen. Want deze hele discussie overstijgt het verenigingsniveau."
Daar is het team van Jays, en Jays zelf, het volledig mee eens: "Ik voel me vooral buitengesloten. Er bestaat bij de KNVB alleen een dispensatieregeling voor vrouwen in een mannencompetitie, maar er zijn dus geen regels voor trans mannen en non-binaire/genderdiverse personen die bij de vrouwen willen spelen", vertelt Jays.
"Ondanks dat er een M in mijn paspoort staat en ik in transitie ben geweest, betekent dit niet dat ik een man ben. Ik ben 'gewoon Jays', ook gewoon een mens. Iemand die graag wil voetballen bij WV-HEDW omdat ik me hier helemaal thuis voel, welkom en veilig. Ik zou het verschrikkelijk vinden als deze klacht ervoor zorgt dat ik hier niet meer mag voetballen."
Het team hoopt dat de KNVB opnieuw naar het reglement gaat kijken en tot een besluit komt 'dat inclusiviteit promoot, waarbij uitgegaan wordt dat voetbal voor iedereen is'. De KNVB zegt tegen RTL Nieuws dat het op dit moment geen reden ziet om opnieuw naar de regels te kijken.
'Vrouwen mogen wel meedoen bij mannen'
"In de competitie voor vrouwen mogen geen mannen uitkomen", laat een woordvoerder nogmaals weten. "Dat komt door verschillende aspecten, zoals de fysieke voordelen van een man. Maar het gaat ook om veiligheid: je wil niet dat een vrouw geblesseerd raakt door een man die groter en sterker is. We willen niet dat vrouwen afhaken omdat ze af en toe een zware schouderduw kunnen krijgen van een man. Overigens mogen vrouwen als zij dat willen wel meedoen in de competitie voor mannen. Maar dan is het hun eigen keuze."
Toch snapt de KNVB dat dit voor Jays een 'ingewikkelde en vervelende beslissing is'. Het team van Jays laat weten dat zolang het beroep loopt, Jays meespeelt in de competitie als de tegenstander dat goed vindt.
