De goudprijs slaat op hol: waar komt die goudkoorts opeens vandaan?

Reden 1: geopolitieke rampspoed

Eén kilogram goud kostte woensdag 68 duizend euro, het laatste in een lange rij recente records. Sinds maart lijken alle remmen los voor de goudprijs. Verontrustend, want ‘het zweet van de zon’, zoals de Inca’s goud noemden, gedijt vooral in minder zonnige tijden.

Ook tijdens de Iraanse gijzelingscrisis van 1979, de kredietcrisis vanaf 2008 en de coronapandemie van 2020 brak de goudkoers records. De goudprijs staat daarom ook wel te boek als ‘barometer van de angst’.

Ook 2024 is tot dusver een duister jaar, wat analisten als een van de redenen noemen waarom bijvoorbeeld de Amerikaanse supermarkt Costco momenteel honderden miljoenen dollars verdient door goudstaven voor 2.000 dollar per stuk te verkopen. Vooral ‘preppers’, die zich voorbereiden op de ineenstorting van de beschaving, zouden goudstaven kopen.

‘De Oekraïne-oorlog woedt voort, de spanningen tussen China en de VS lopen op en een botsing over Taiwan kan in de nabije toekomst niet worden uitgesloten’, noteerdeThe Wall Street Journal over de goudkoorts. En dan zijn de oorlog tussen Israël en Hamas en de Amerikaanse presidentsverkiezingen nog niet eens genoemd.

Goud is een verzekering tegen oorlogen, crises, hyperinflatie en andere catastrofes, zoals de Amerikaanse analist James Rickards, een van de bekendste pleitbezorgers van het 79ste element in het periodiek systeem, pleegt te zeggen. Mede dankzij de beperkte hoeveelheid – al het goud dat ooit gedolven is in de wereld past in drie à vier olympische zwembaden – is goud door de eeuwen heen een waardevast oppotmiddel gebleken.

Als ooit de pleuris uitbreekt, zal ons fiatgeld waardeloos zijn, waarschuwen goud-aficionado’s. Dit geld stoelt namelijk alleen op vertrouwen in de overheid, en niet meer op de inwisselbaarheid voor goud, zoals tot 1971 met de gouden standaard het geval was. ‘Bij gebrek aan een gouden standaard moeten mensen er een persoonlijke gouden standaard op na houden, door goud te kopen om hun rijkdom te behouden’, meent Rickards.

Reden 2: hoop op lagere rente

Warren Buffett, ’s werelds beroemdste belegger, heeft een broertje dood aan goud. ‘Het doet niets anders dan zitten en naar je kijken’, zei de 93-jarige ooit.

In tegenstelling tot een krop sla groeien goudstaven niet, en je krijgt er ook geen rente op, zoals over spaargeld of staatsobligaties. Goudliefhebbers zien dit overigens juist als voordeel. In tegenstelling tot spaargeld en aandelen is goud in hun ogen risicoloos – het risico op inbrekers daargelaten – dus zou rente of dividend ook overbodig zijn.

Het betekent wel dat goud kopen minder aantrekkelijk is naarmate de rente op spaargeld en obligaties hoger is. Het gebrek aan rendement weegt dan zwaarder in het nadeel van goud. De laatste tijd lijkt het er echter steeds meer op dat de ECB en de Federal Reserve hun hoge rentetarieven gaan verlagen, wat goud relatief aantrekkelijker maakt. Immers, bij een lage rente hebben obligaties en spaargeld ‘minder concurrentievoordeel ten opzichte van goud’, zoals beleggingsanalist Tim Hayes tegen zakenzender CNBC zei.

Reden 3: Chinese goudkoorts

Toch lijkt de extreme goudprijs ietwat vreemd. Een andere wetmatigheid is dat er een omgekeerd verband bestaat tussen goud en aandelen: gaat het slecht op de beurs, zoals tijdens de kredietcrisis of de corona-uitbraak, dan stijgt de goudprijs, en vice versa. Maar de laatste tijd floreren de beurzen, en toch stijgt de goudprijs. Hoe kan dat?

Op de Chinese beurzen gaat het echter niet zo goed. De Shanghaise beursgraadmeter CSI 300 verloor afgelopen drie jaar bijna 40 procent van zijn waarde. Bovendien kampt China met een vastgoedcrisis, waardoor de huizenprijzen dalen. Dus kopen Chinezen in groten getale gouden munten en baren, als vluchtheuvel in slechte tijden. ‘De westerse investeerder zit hier niet achter’, schrijft de Financial Times over de stijgende goudprijs. ‘Het goud vloeit oostwaarts.’

Reden 4: hamsterende centrale banken

Niet alleen Chinese particulieren, ook Chinese centrale bankiers hebben goudkoorts. China wisselt in razend tempo dollars in voor goud, om zich minder kwetsbaar te maken voor westerse represailles. Zeker sinds Deng Xiaoping eind jaren zeventig de Chinese economie begon te liberaliseren, kocht de Chinese overheid niet meer zo veel goud als in 2023, constateerde vermogensbeheerder Invesco onlangs.

China lijkt te hebben geleerd van Rusland. Poetins regime breidde zijn goudvoorraad afgelopen jaren fors uit om zich te wapenen tegen sancties als het bevriezen van de dollars en euro’s in Ruslands internationale reserves. Want, weten ook de Chinezen, zelfs de financiële vuurkracht van het Westen staat machteloos tegenover het goud in de ondergrondse kluizen van centrale banken.