Watertekorten dreigen voor Amersfoort en Utrecht: 'Stoppen met wc doorspoelen met Spa Blauw'

De gemeente Amersfoort schrikt niet van het nieuws over watertekorten. Deze zomer start wethouder Van Lammeren een campagne om bewustwording van watergebruik onder Amersfoorters te stimuleren. "Ook zijn we aan het lobbyen bij het rijk, we willen dat grijs water bij nieuwbouw verplicht wordt."

Volgens Jelle Hannema, de vertrekkende topman van Vitens, wordt water nu te snel afgevoerd, heeft de landbouw veel nodig en door de opwarmende natuur verdampt er meer. Intussen neemt de vraag naar water toe door nieuwe huizen en bedrijven. Twee van de probleemregio's die Hannema benoemt zijn Amersfoort en Utrecht.

Grijs water is de term voor het water dat afkomstig is van douchen en wassen. Het is slechts licht verontreinigd en zou daarom geschikt zijn om nog een keer te gebruiken. Bijvoorbeeld voor toiletspoeling of voor de tuin. Momenteel is er een landelijk verbod op grootschalig gebruik van grijs water, maar wordt er in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en het Ministerie van Infrastructuur en Water onderzoek naar gedaan.

"We spoelen onze wc door met spa blauw, daar moeten we vanaf. Met grijs water doorspoelen kan je al liters per keer besparen," zegt de Amersfoortse wethouder. Volgens het CBS was het gemiddelde watergebruik in 2021 per persoon per dag 129 liter en verbruikt een persoon gemiddeld zo'n 30 liter per dag met de wc doorspoelen.

In Utrecht zijn ze terughoudender over grijs water. "Gezien het nu nog geldende landelijke verbod doen wij nu geen experimenten, maar richten we ons op het terugdringen van het drinkwatergebruik buiten de woning," aldus de verantwoordelijk wethouder Susanne Schilderman. Wel is de wethouder het eens dat het landelijk mogelijk gemaakt moet worden om hier ervaring mee op te doen.

Van Lammeren hoopt dat bij toekomstige nieuwbouwprojecten gemeenten bewuster omgaan met water en dat er landelijke wetten komen. "Als je het alleen in Amersfoort doet, zijn wij straks niet meer aantrekkelijk voor woningbouw. Als je grijs water bij nieuwbouw overal verplicht maakt, kan je dit probleem aanpakken."

De gemeente Utrecht en Amersfoort hebben beiden het drinkwater tekort op de radar. Maar stelt wethouder Schilderman, "De winningen waarvan de gemeente Utrecht afhankelijk is voor nieuwbouw liggen niet binnen de gemeentegrens, dus onze invloed is hierop beperkt." Wat ze wel doen in Utrecht: "De bestaande drinkwaterbronnen nog beter beschermen, een lobby richting Rijk zodat drinkwaterbedrijven meer kunnen investeren en natuurlijk een structurele vermindering van drinkwaterverbruik."

Diverse partijen in de Utrechtse gemeenteraad maken zich zorgen over het tekort aan water. Tijdens het wekelijkse vragenuur voelde Charlotte Passier (Volt) de wethouder aan de tand. Zo wilde ze weten wat de mogelijke gevolgen voor de huidige bouwplannen in Utrecht zijn en op welke termijn de stad te maken krijgt met de gevolgen.

Wethouder Schilderman gaf aan dat de problemen niet urgent zijn, dat de woningen die komende jaren gebouwd gaan worden allemaal nog op het waterleidingnet zullen worden aangesloten. Het probleem gaat bij ongewijzigd beleid pas spelen bij woningen die vanaf 2030 gebouwd gaan worden.

Schilderman gaf aan de oproep van Vitens wel te snappen. Het waterbedrijf zoekt namelijk aandacht in Den Haag voor de financiering van de noodzakelijke uitbreiding, zo betoogde de wethouder. Daarvoor zou het Rijk een regeling over die financiering moeten aanpassen, zo wil Vitens. "Dit is één van de redenen dat de lobby aangewakkerd wordt", zei Schilderman.