Onze lezers: 'Gehoord worden is zo belangrijk'
NUjij'er Pharahildedeoude vertelde uit eigen ervaring hoe belangrijk het is om open te kunnen praten over pesterijen:
"Ik ben in België opgegroeid. Daar werd ik in het eerste jaar gymnasium gepest. Talen lagen mij niet, dus ik zou na de Kerst overgaan naar atheneum. Bij de schoolpsycholoog vertelde ik over het pesten."
"In het volgende mentoruur werden de pesters aangesproken. Hun ouders kregen een brief en bij een volgende overtreding zouden ze worden geschorst. Ze hebben het nooit meer gedaan. De pester werd dus flink aangepakt."
Ook NUjij'er _Maaike schrijft over het belang van gehoord worden:
"Ik ben zelf veel gepest op de basisschool. De drempel was toen te hoog om het aan een volwassene te vertellen. Natuurlijk wisten ze het: op het plein werden er dingen geroepen en niemand wilde met me spelen."
"Een luisterend oor had ik op dat moment fijn gevonden. Iemand die mij bij zich zou roepen en een gesprek was aangegaan."
"Ik wilde als kind gehoord worden, het gevoel krijgen dat iemand om me gaf. Pesten is verschrikkelijk."
NUjij'er Charles_De_Loi legt de nadruk op de rol van omstanders:
"Ik denk dat het effect van de omstanders, de meelopers, vaak wordt onderschat. Als iemand stoer doet en een ander als minderwaardig behandelt en daarvoor wordt beloond, doordat zijn of haar vrienden dan tegen hem of haar opkijken, dan gaat hij of zij dat dus vaker doen."
"Want je krijgt een beloning, dus dopamine. Dat voelt lekker. Dat gedrag levert je een goede positie op de apenrots op. Een fijn gevoel dus."
Scholen hebben vaak een aantal bekende methoden om pestgedrag tegen te gaan. Zo moedigen ze slachtoffers aan om van zich af te bijten of raden ze een weerbaarheidstraining aan. Maar voor OK_Boomer hielp dat niet:
"Terugkijkend op hoe ik vroeger werd gepest, blijft mij altijd bij dat 'de schuld' bij mij als gepeste werd gelegd. Ik moest maar op weerbaarheidstraining, uit de buurt blijven van de pesters, mezelf inhouden et cetera, terwijl de pesters vrolijk doorgingen."
"Ik denk dat scholen zich nog te veel richten op de gepeste, waarschijnlijk omdat dat 'makkelijker' is."
De expert: 'Geen antwoord dat het meteen oplost'
Ook pestdeskundige Beau Oldenburg van Rijksuniversiteit Groningen ziet daar geen heil in. "Je lost het pesten niet op door het slachtoffer op een vechtsport te doen of naar een weerbaarheidstraining te sturen", laat ze aan NU.nl weten. Zo'n aanpak kan helpen om beter met het pesten om te gaan en nieuwe pestsituaties te voorkomen, maar meestal niet om pesten te stoppen.
"Als je eenmaal het mikpunt van de groep bent, is het ontzettend lastig om het tij te keren door voor jezelf op te komen, ook al heb je zo'n training gevolgd."
Sowieso is er geen panklare oplossing, benadrukt ze. "Het is lastig, want er is geen antwoord dat het meteen oplost."
Oldenburg bevestigt wat Charles_De_Loi in zijn reactie schreef: dat omstanders een belangrijke invloed hebben op het pestgedrag. "We weten uit onderzoek dat kinderen vaak pesten omdat ze populair willen zijn. Pesten gebeurt op het moment dat er een publiek is. Een-op-een komt pesten minder voor."
Daarbij hebben leerkrachten een belangrijke rol. "Als leerkracht kun je aandacht besteden aan die groepsvorming. Het belangrijkste is dat het 'publiek' het pesten niet steunt. Er zijn wetenschappelijk bewezen antipestprogramma's die draaien om het activeren van die omstanders. De leerkracht moet met de hele klas aan de slag met die programma's", zegt Oldenburg.
Ze waarschuwt wel voor niet-erkende antipestprogramma's. "Het is een hele industrie geworden, waarbij vaak vanuit een goede intentie niet-onderbouwde programma's heel aantrekkelijk worden gemaakt. Die zijn niet wetenschappelijk bewezen, maar worden wel heel mooi gebracht. Dat kan juist schadelijk zijn."
Wat kun je doen als je kind gepest wordt?
In haar boek Bij ons gebeurt dat niet beschrijft Oldenburg een paar dingen die je kunt doen als je kind gepest wordt of als je dit vermoedt:
- Let op signalen dat je kind gepest wordt. Denk aan vaak ziek zijn, geen zin meer hebben om naar school te gaan, slechtere cijfers halen, weinig of geen vrienden hebben en spullen die opeens kwijt of kapot zijn.
- Ga regelmatig met je kind in gesprek. Vraag bijvoorbeeld wat het kind die dag heeft meegemaakt. Het helpt om daarbij open vragen te stellen en door te vragen: hoe was je dag? Kun je een voorbeeld geven van iets wat wel of niet leuk was?
- Maak je kind duidelijk dat het niet zijn/haar/hun schuld is.
- Bied een luisterend oor.
- Veroordeel je kind niet.
- Bespreek samen de vervolgstappen en doe geen dingen achter de rug van je kind om. Daarmee loop je het risico dat je kind je niet meer vertrouwt en je dus niet meer op de hoogte houdt.
- De precieze vervolgstappen hangen af van de leeftijd van je kind, maar in ieder geval is het een goed idee om contact op te nemen met de school en de situatie met de leraar, mentor en/of antipestcoördinator te bespreken.
- Als het gaat om strafbare feiten, zoals ernstig lichamelijk letsel of vernieling, is het verstandig ook de politie in te schakelen.
Wat kun je doen als je zelf gepest wordt?
In haar boek noemt Oldenburg een paar dingen die je zelf kunt doen als je gepest wordt:
- Omdat pesten vaak een groepsverschijnsel is, kan het helpen om een of meerdere medestanders of verdedigers te zoeken.
- Praat erover met iemand die je vertrouwt.
- Leg een dossier aan.
- Stel de groepsleider (bijvoorbeeld de leerkracht) op de hoogte.
- Stel de politie op de hoogte als het gaat om strafbare feiten, zoals discriminatie, mishandeling of wraakporno.
- Als de situatie dit toelaat - en dat is helaas lang niet altijd het geval - is het bij langdurige gepest het overwegen waard om de groep waarin je gepest wordt te verlaten.
We selecteren de beste NUjij-reacties op basis van onderbouwing. De reacties worden niet geselecteerd op politieke kleur. Wel proberen we een gebalanceerde selectie te maken.
De bovenstaande reacties zijn op ons reactieplatform geplaatst door onze bezoekers. We hebben de reacties gecontroleerd en waar nodig aangepast op onder andere taal, spelling en leesbaarheid.
NUjij: Uitgelichte reacties