Gevolgen corona intenser in gebieden met vervuilde lucht: meer kans op sterfte en hevigere klachten

Wonen in een gebied met een slechte luchtkwaliteit vergroot de kans op corona. Eenmaal besmet met het longvirus, zijn de klachten heviger. Daardoor neemt het aantal coronasterfgevallen in dat soort gebieden eveneens toe. Studies in het buitenland toonden deze bevindingen al aan, en nu blijkt dit ook uit Nederlands onderzoek. Een schonere lucht had in verschillende vervuilde gebieden honderden coronadoden kunnen voorkomen. Dit alles blijkt uit een woensdag gepubliceerde studie van het RIVM, de Universiteit Utrecht, Wageningen University en de GGD.

Inademing van lucht die is vervuild door bijvoorbeeld fijnstof of stikstofoxiden, kan volgens de onderzoekers leiden tot gezondheidsklachten als hart- en vaatziekten en luchtwegaandoeningen. Daarnaast zijn mensen die wonen in gebieden met vervuilde lucht sneller vatbaar voor infecties in de luchtwegen. Hoewel een vervuilde lucht het coronavirus niet direct sneller verspreidt, is de kans op een Covidbesmetting in gebieden met veel verkeer, industrie of intensieve veehouderij wel groter.

Bovendien belanden meer mensen uit dat soort gebieden in het ziekenhuis en ligt het aantal sterfgevallen er hoger. De onderzoekers hebben gekeken naar het eerste jaar na de uitbraak van het coronavirus, toen nog niemand was gevaccineerd. Als voorbeeld noemt het RIVM dat tot 1 februari 2021 sprake was van ruim 22.000 coronasterfgevallen: in regio’s met een gemiddeld meer vervuilde lucht hadden 400 tot 800 doden voorkomen kunnen worden als de lucht minder vervuild was geweest. Hoe schoner de lucht, hoe meer gezondheidswinst, blijkt uit de studie.

Volksgezondheid

Volgens het RIVM kan een schonere lucht een toekomstige epidemie die de luchtwegen aantast niet voorkomen, maar er wel voor zorgen dat de nadelige effecten minder hevig zijn. De onderzoekers schatten dat in vervuilde gebieden 6.000 tot 13.500 minder coronabesmettingen hadden kunnen voorkomen, als de lucht daar schoner was geweest. Ook hadden in dat soort gebieden 1.100 ziekenhuisopnames voorkomen kunnen worden als de lucht even schoon als het Nederlands’ gemiddelde was geweest.

Ook voor de uitbraak van corona bleek al uit studies dat een vervuilde lucht invloed heeft op de volksgezondheid. Eerder onderzoek van de Gezondheidsraad toonde aan dat naar schatting zo’n 12 duizend Nederlanders vroegtijdig sterven door vervuilde buitenlucht. Statistisch gezien houdt dat in dat we gemiddeld negen maanden korter leven als gevolg van vervuilde lucht. Desondanks is de lucht in Nederland de afgelopen jaren wel schoner geworden: de concentratie fijnstof is ten op zichte van 1993 bijna met de helft afgenomen. Fijnstof is bij veel luchtgerelateerde gezondheidsklachten de boosdoener.

Wereldwijd overlijden naar schatting zo’n zeven miljoen mensen per jaar aan de gevolgen van vervuilde lucht. Een recent uitgekomen onderzoek becijferde dat slechts zeven landen voldoen aan de internationale luchtkwaliteitsnorm van de Wereldgezondheidsorganisatie. Bangladesh blijkt de meest vervuilde lucht ter wereld te hebben, gevolgd door Pakistan, India, Tadzjikistan en Burkina Faso. Van de lijst met 134 onderzochte landen, staat Nederland net buiten de twintig schoonste. In Groningen is de lucht het schoonst, terwijl Waalwijk het meest vervuilde milieu kent.

Lees ook Wacht de mens een faustiaanse betaling als luchtvervuiling verdwijnt? Klimaatwetenschapper Hansen vreest van wel

Correctie (4 april 2024): in een eerdere versie van dit artikel stond dat inademing van lucht die is vervuild is door fijn- of stikstof kan leiden tot gezondheidsklachten. Dat moest fijnstof en stikstofoxiden zijn en is hierboven aangepast.