Zaterdag lokaal 25°C? Als het aan AI ligt wel!

Krijgen we komende zaterdag te maken met zeer hoge temperaturen van lokaal zelfs 25 graden? Het lijkt misschien een 1-aprilgrap, maar steeds meer weermodellen tonen deze optie. Een bel met zeer warme lucht komt richting het weekend onze kant op, wat mogelijk resulteert in temperaturen van meer dan 10°C boven normaal. En het zijn vooral de nieuwe weermodellen op basis van kunstmatige intelligentie (AI) die daar al een tijd op hinten.

• Volg NoodweerBenelux op X en Facebook
• Blijft up-to-date met livestreams en weervideo’s op YouTube

Deelnemen aan discussie? Ben je geïnteresseerd om deel te nemen als weeramateur of liefhebber van het weer aan het weerforum? Onderaan dit artikel krijg je bliksemsnel & gratis toegang tot alle reacties. Je kan ook je eigen weerfoto’s uploaden.

Afgelopen weekend leek er een mogelijkheid voor temperaturen van 20°C in de Benelux, maar dat werd uiteindelijk niet gehaald (maximaal 18,5°C in Nederlands Limburg). De warmte kwam vooral verder naar het oosten terecht. Daar sneuvelden op 31 maart talloze records. In onder andere Estland, Letland, Litouwen en Wit-Rusland werden all-time records voor de maand maart met meerdere graden verpulverd. Voor komend weekend – en dan met name op de zaterdag – lijkt West-Europa even in de vuurlinie te liggen.

Recordhoge temperaturen in grote delen van Oost-Europa op Eerste Paasdag. In het zuidwesten van Europa was het juist behoorlijk fris met maximaal 10°C in het binnenland van Spanje (Meteociel).

Kunstmatige Intelligentie in de meteorologie (AI)

De laatste maanden tot jaren is Kunstmatige Intelligentie (Artificial Intelligence, AI) ook op het gebied van meteorologie in opkomst. Het begon met modellen als FourCastNet en GraphCast, maar inmiddels heeft ook het welbekende ECMWF hun eigen AI-weermodel gemaakt. Het model heet AIFS, wat staat voor ‘Artificial Intelligence/Integrated Forecasting System’.

In plaats van met wiskundige formules en natuurwetten, werken AI-modellen op basis van een soort patroonherkenning. Door te kijken naar hoe het weer zich in de afgelopen tientallen jaren heeft geëvolueerd traint het model zichzelf. Vergelijk het met meteorologen: ze kunnen dankzij opgedane kennis en ervaring een grove schets maken van hoe een weerkaart er 6 uur later uit zou zien.

Ook Kunstmatige Intelligentie kan nu weerkaarten creëren met variabelen als luchtdruk, temperatuur en neerslag. De resolutie en het aantal variabelen is nog wel beperkt (Meteociel).

AI-modellen zeer consistent

De AI-modellen zijn al dagenlang opvallend consistent als het gaat om de mogelijk (zeer) warme zaterdag. Voor 14 uur ‘s middags heeft AIFS de afgelopen vijf dagen telkens temperaturen van 24 tot 26 graden in de verwachting gehad, op één uitzondering na. Het andere AI-model, GraphCast, heeft de afgelopen vijf dagen continu temperaturen tussen 22 en 25 graden voorzien voor de Kempen.

Ter vergelijking, het beste ‘klassieke’ weermodel ter wereld – ECMWF – heeft in die periode een temperatuur van 12 graden, maar ook van 23 graden getoond. Het Canadese weermodel GEM varieerde tussen 13°C en 21°C en het Amerikaanse weermodel GFS zelfs van 11 tot 21 graden.

De temperatuurverwachting van enkele weermodellen de afgelopen vijf dagen voor zaterdagmiddag om 14:00 uur in de Kempen. De meest recente run (1 april, 00z) staat onderaan, de eerste run (27 maart, 12z) bovenaan.

Nu kan het natuurlijk toeval zijn dat de AI-modellen zo consistent hoge temperaturen op zaterdag laten zien. Het is inmiddels echter wel bekend dat AI-modellen als AIFS en GraphCast beter scoren dan de operationele run van ECMWF. Dat was tot voorkort nog het beste weermodel ter wereld.

Ook zijn de AI-weermodellen minder gevoelig voor een verschil in initiële condities. De veranderingen van run op run zijn over het algemeen dan ook (veel) kleiner. Zie ook het onderstaande voorbeeld voor komende zaterdag.

De grootschalige weerkaart voor zaterdag 6 april volgens AIFS (links) en ECMWF (rechts). Boven is de meest recente verwachting op een termijn van 132 uur vooruit. Onder staat de verwachting van ruim vier dagen geleden, toen nog 240 uur vooruit. Bij AIFS laten beide weerkaarten dezelfde trend zien, bij ECMWF zijn er veel grotere verschillen (Meteociel).

Gaan er records worden verbroken?

Inmiddels laten niet alleen de modellen op basis van AI (zeer) hoge temperaturen zien voor komende zaterdag. Het Europese weermodel is sinds een aantal runs ook ‘om’ en laat in de meest recente run maxima van 24 à 25 graden zien. Onder zonnige condities wil dat in de lente nog wel eens een graadje hoger uitpakken. Ook het Amerikaanse GFS laat nu in een groot deel van de Benelux temperaturen van 21 tot 24 graden zien.

Het Europese weermodel laat op 1.500 meter hoogte temperatuurafwijkingen van +20°C zien vlakbij de Benelux (WXCharts).

Er is natuurlijk nog enige onzekerheid in hoe warm het precies gaat worden. De hoeveelheid zonneschijn en de precieze windrichting spelen daar bijvoorbeeld ook een rol in. Mocht de zomerse grens van 25°C uiteindelijk worden bereikt, dan is dat zeer uitzonderlijk te noemen.

In Ukkel kwam het slechts één keer tot een zomerse dag voor 6 april, namelijk op 4 april 1946. In Nederland is de datum voor de vroegste officiële zomerse dag in De Bilt 14 april 2007. Normaal valt de eerste zomerse dag pas rond half mei.

De weerpluim voor het binnenland laat een forse stijging van de temperatuur zien op zaterdag. Er is een grote kans op temperaturen van 20 graden of meer en de zomerse grens van 25°C komt zelfs in zicht. Nadien lijkt de temperatuur weer te dalen (Weerplaza).

De dagrecords voor 6 april in Nederland en België zouden er mogelijk ook aan kunnen gaan. Voor Ukkel staat het dagrecord op 22,2 graden gemeten in 2011. Voor De Bilt is de tot nu toe warmste 6 april ooit gemeten die van vier jaar geleden (2020) met een maximumtemperatuur van 23,0 graden.

• Lees hier het algemene weerbericht voor de komende week.