Jan Vayne dacht 2,6 miljoen veilig te beleggen, maar zijn bank faalde in advies. Nu is pianist de klos

Vayne vertelt: ,,In 2011 ben ik bij Triodos Bank terechtgekomen, omdat een vriend van mij zulke lovende woorden over deze bank had. Triodos deed alleen duurzame en verantwoorde dingen met z’n geld, investeerde in kleinschalige bedrijven die bijdroegen aan een beter milieu en een mooiere samenleving.”

De pianist kreeg een persoonlijk adviseur toegewezen, niet ongebruikelijk als mensen veel geld willen investeren via een bank, en gaf expliciet aan dat zijn spaargeld ‘zo veilig mogelijk’ bewaard moest worden. ,,De adviseur kwam vrij snel met het voorstel om mijn spaargeld te bewaren in certificaten (een soort aandelen zonder stemrecht, red.). Ik had hier nog nooit van gehoord, maar hij legde uit dat dit de meest veilige vorm van sparen was.”

Vayne besloot na het advies zijn miljoenen in de certificaten van Triodos te steken. Het ging om bijna 2 miljoen euro in 2011, om 300.000 euro in 2012 en om 450.000 euro in 2017. Ook andere beleggers kochten, in hun geval op eigen initiatief) certificaten rechtstreeks van de bank, tegen de nominale waarde. In totaal legden 43.000 beleggers zo 1,2 miljard euro in bij de bank.

Verkopen van de certificaten kon ook alleen via de bank. Het systeem functioneerde jarenlang tot tevredenheid, maar dat veranderde toen corona uitbrak. Op dat moment boden beleggers hun certificaten massaal aan bij de bank. Maar de bank had geen toestemming van toezichthouder De Nederlandsche Bank om meer dan 3 procent van de certificaten in te kopen. Sterker nog, op last van DNB moest Triodos de inkoop van certificaten staken. Beleggers kwamen van de ene op de andere dag niet meer van hun stukken af. Ook Vayne niet.

De pianist vervolgt: ,,Toen in 2020 de boel definitief op slot ging, vertelde de adviseur dat dit niets om het lijf had, het was slechts tijdelijk. Een jaar later belde hij me doodleuk op om aan te geven dat de certificaten even met 35 procent afgewaardeerd zouden worden, dit was om ons certificaathouders tegemoet te komen voor onze belastingaangifte. Dit bleek later de opmaat te zijn voor een nog veel grotere daling van de waarde van de certificaten.”

Vayne, die tussendoor onder meer nog certificaten voor 1 miljoen euro wist te verkopen ‘om de schade te beperken’, stapte uiteindelijk naar de rechter omdat hij zich misleid voelde. ,,Het advies om al mijn vermogen in certificaten te steken kwam van Triodos: in elk halfjaarlijks gesprek met mijn adviseur vroeg ik met klem of die certificaten nog steeds het meest veilig waren om mijn spaargeld in te steken, en telkens antwoordde de Triodos-adviseur dat dit zo was. Er kon niets mee gebeuren! Sterker nog, er werd me voorgehouden om het bescheiden rendement ook weer in certificaten te steken en met nieuw gespaard geld extra certificaten bij te kopen.”

Uiteindelijk gaf de rechtbank Midden-Nederland Vayne afgelopen woensdag gelijk, blijkt uit het vonnis. ‘De rechtbank is van oordeel dat Triodos Bank haar zorgplicht tegenover Vayne heeft geschonden, omdat zij Vayne onvoldoende duidelijk en nadrukkelijk heeft gewaarschuwd voor de risico’s van de eenzijdige belegging in certificaten.’

Volgens Triodos heeft de bank in eerste instantie geadviseerd om gespreid te beleggen. Maar toen Vayne zelf besloot daarvan af te wijken heeft de bank hem daar volgens de rechter onvoldoende op gewezen. Verder meldt de bank: ,,De rechtbank heeft de mogelijke schade van de certificaathouders als gevolg van de zorgplichtschending nog niet vastgesteld, maar de zaak voor de bepaling van mogelijke schade naar een andere procedure verwezen. Het oordeel is gegrond op een specifiek feitenpatroon in dit individuele geval, waaraan geen algemene conclusies kunnen worden verbonden.”

Kortom, Triodos benadrukt dat het positieve vonnis voor Vayne geen gevolgen heeft voor zaken die andere certificaathouders hebben lopen. De advocaat van Vayne, Hendrik Jan Bos, zegt hierover: ,,Of de duizenden overige gedupeerde Triodos-certificaathouders er iets aan hebben, is de vraag. Immers in ‘onze’ zaak gaat om verkeerde advisering, terwijl het voor de meeste gedupeerden gaat om het product ‘an sich’ en het plotseling dichtgooien van de handel in die certificaten.”

Vayne en zijn advocaat vinden het jammer dat Triodos ‘niet serieus bereid was tot overleg of een schikking’. De bank laat weten ‘het vonnis zorgvuldig te zullen bestuderen’. Een zegsman wil niet ingaan op de vraag of Triodos, nu dit vonnis er ligt, wél om tafel wil over een schikking.