Grondstoffenhandelaar Trafigura opnieuw verwikkeld in corruptie

Trafigura is een van de grootste handelshuizen ter wereld. Afgelopen jaar maakte het zo’n 7 miljard euro winst met het verplaatsen van onder meer olie, gas en metalen. Er lopen op dit moment ook processen tegen Trafigura wegens corruptieverdenkingen in Angola en Jamaica.

Het moederbedrijf van Trafigura was na de oprichting in 1993 jarenlang het Nederlandse Trafigura Beheer BV, de reden dat de Nederlandse bv nu opduikt in een serie corruptiezaken.

Brazilië

Ook in de Braziliaanse zaak – die speelde tussen 2003 en 2014 – moet het voormalige moederbedrijf in Nederland de rekening betalen. Trafigura zette al 127 miljoen dollar opzij om met de Amerikanen te schikken, meldde het bedrijf in het laatste jaarverslag.

‘Meer dan tien jaar heeft Trafigura Braziliaanse overheidsfunctionarissen omgekocht om op illegale wijze handel binnen te slepen’, zegt Nicole M. Argentieri, van het Amerikaanse openbaar ministerie. Het zou Trafigura 61 miljoen dollar aan winst hebben opgeleverd. ‘De schuldverklaring van vandaag onderstreept dat wanneer bedrijven steekpenningen betalen en de wet overtreden, ze moeten rekenen op significante straffen.’ Trafigura Beheer BV moet 126 miljoen dollar betalen voor de schikking.

In december werd voor het eerst duidelijk dat de Amerikaanse autoriteiten onderzoek deden naar de gedragingen van Trafigura in Brazilië. ‘Het bedrijf begrijpt dat de onderzoeken deels voortkomen uit verklaringen van Mariano Marcondes Ferraz, een voormalig werknemer’, meldde Trafigura destijds in een persverklaring.

Marcondes Ferraz werd in 2018 veroordeeld voor het omkopen van een hoge functionaris van het Braziliaanse staatsoliebedrijf Petrobras. Zijn verklaring tegen Trafigura zou onderdeel zijn van een schikking in die zaak.

Angola

Naast de Amerikanen zit ook de Zwitserse openbaar aanklager achter Trafigura Beheer BV aan. Zwitserland vervolgt Trafigura vanwege een corruptiezaak in Angola, waar het bedrijf via een tussenpersoon steekpenningen zou hebben betaald aan een werknemer van het Angolese staatsbedrijf Sonangol. Deze vermoedelijke omkoping speelde tussen 2009 en 2011.

Pikant aan het Zwitserse onderzoek is dat het Zwitsers Openbaar Ministerie ook de Britse Trafigura-handelaar Michael Wainwright, tot vorig jaar operationeel directeur van het bedrijf, vervolgt.

De Nederlandse bv en de Britse directeur worden ervan verdacht 4,3 miljoen euro te hebben overgemaakt naar een Zwitserse bankrekening van de voormalige topman van het Angolese Sonangol. In ruil daarvoor zou hij Trafigura lucratieve contracten hebben gegund. Dat leverde het bedrijf volgens de Zwitsers 143,7 miljoen dollar op.

Ook deze zaak wilde Trafigura schikken, al ziet de Zwitserse openbaar aanklager de zaak liever voor de rechter verschijnen. Wainwright ontkent schuld en zal zich ook voor de rechtbank moeten verdedigen.

Jamaica

Ondertussen loopt in Nederland nog altijd een rechtszaak tegen Trafigura wegens omkoping van een Jamaicaanse minister in 2006. Het Nederlandse Openbaar Ministerie is al in 2011 in Jamaica geweest om getuigen te horen. Toch kwamen alle partijen in maart samen voor weer een zitting in de rechtbank Rotterdam.

De jarenlange vertraging in dat proces komt vooral doordat het lastig is om getuigen in Jamaica te verhoren. ‘Het is een bizar lange zaak, waarin sommige getuigen al met pensioen zijn’, klaagde de officier van justitie tijdens de zitting. Het OM wil schikken, maar Trafigura zegt dat er geen sprake was van omkoping. En dus zet het OM door. ‘Het moet duidelijk zijn dat Trafigura fout zat, het gaat om de vaststelling dat dit niet kan.’

‘Oprecht spijt’

De stapel corruptiezaken doet de reputatie van Trafigura geen goed. Topman Jeremy Weir benadrukte in december dat het bedrijf is veranderd. ‘We hebben oprecht spijt van deze incidenten’, zei de Australiër over de vermoedelijke omkoping in Angola en Brazilië.

Trafigura zou nu alle werknemers op een verplichte training sturen, het compliance-team versterkt hebben en geen tussenpersonen meer gebruiken voor het binnenhalen van klanten. ‘De historische incidenten weerspiegelen op geen enkele manier het bedrijf dat we vandaag zijn.’