Veel armoede onder kinderen ondanks werkende ouders

Dat stelt de Sociaal-Economische Raad (SER), een belangrijk adviesorgaan van de regering, in het rapport ‘Opgroeien zonder armoede’, dat vandaag verschijnt. De SER maakt zich zorgen om het hoge aantal arme kinderen in Nederland (378.000). Ondanks de aantrekkende economie en vele voorzieningen schommelt dat al jaren tussen de 8 en 12 procent. Arme kinderen lopen het risico op een isolement, slechtere leerprestaties en probleemgedrag.

Opvallend is dat 219.000 arme kinderen werkende ouders hebben. Die verdienen te weinig, omdat ze een deeltijdbaan hebben, niet het hele jaar kunnen werken of omdat hun eigen bedrijf onvoldoende opbrengt. ,,Werk is niet altijd een garantie tegen armoede’’, zegt SER-voorzitter Mariëtte Hamer. ,,We denken vaak dat alleen kinderen in een uitkeringssituatie arm zijn en dat de problemen opgelost zijn als hun ouders werk hebben. Dan nog kan het voorkomen dat ze aan het eind van de maand onvoldoende geld hebben. Vaak wordt bezuinigd op sport en cultuur.’’

Mensen met de laagste inkomens maken geen gebruik van toeslagen en gemeentelijke voorzieningen, waarbij kinderen een verjaardagsfeestje, voetbalschoenen, kleding, sport- of muziekles aangeboden krijgen. Hamer: ,,Werkende minima zijn nu vaak niet in beeld bij de gemeente en lopen onnodig ondersteuning mis.’’

Ze vrezen bijvoorbeeld forse terugbetalingen, vanwege wisselende inkomsten of omdat ze denken er geen recht te hebben op toeslagen. Hamer: ,,Wij vinden juist dat werk moet lonen. We doen geen voorstel voor een belastingherziening, maar adviseren wel om te kijken naar het huidige systeem van toeslagen.’’

De SER adviseert om in elke gemeente een armoederegisseur te benoemen. Die kan ook de werkende minima bereiken, procedures vereenvoudigen en samenwerking tussen partijen verbeteren. Het kabinet moet ook een concreet doel formuleren om het aantal arme kinderen jaarlijks met een vast percentage terug te brengen. Hamer: ,,Dat zorgt voor een stok achter de deur om de goede bedoelingen waar te maken.’’

Ook scholen en bedrijven kunnen verborgen armoede signaleren, gezinnen voorlichten over regelingen en doorverwijzen. Hamer: ,,Bij scholen moet een bewustwording op gang komen om onnodig hoge kosten te beperken en ouders te wijzen op voorzieningen van de gemeente of van organisaties zoals de Stichting Leergeld. Er kan geen sprake zijn van een vrijblijvende inspanning.’’

Daarnaast moeten schuldeisers niet simpelweg boetes stapelen als cliënten financiële verplichtingen niet nakomen, maar ze juist beter begeleiden en leren omgaan met de stress van schulden. ,,Als je ouders door het putje duwt, trek je de kinderen mee’’, zegt Hamer. ,,Kinderen slepen de gevolgen van armoede de rest van hun leven met zich mee. Als je met werkloosheid opgroeit, is de kans dat je dat zelf later ook overkomt veel groter. Het gaat economisch nu beter, laten we dat vooral ook in kinderen investeren.’’