Duizenden Hongaren de straat op om gelekt telefoongesprek in corruptieschandaal

Grootschalige protesten als die van dinsdagavond zijn de laatste jaren zeldzaam in Hongarije. Na een golf demonstraties over een omstreden gratieverlening in februari is dit echter al de tweede keer dit jaar dat Hongaren in groten getale de straat opgaan.

De architect van de protesten is advocaat Péter Magyar, die heeft aangekondigd dat hij een nieuwe politieke partij wil oprichten. Daarmee wil hij inspringen op de onvrede over Orbáns regering. Hij presenteert zich nadrukkelijk als vertegenwoordiger van een ‘derde weg’, die kritisch is op Orbán maar losstaat van de verdeelde Hongaarse oppositie.

Magyar zal te maken krijgen met dezelfde obstakels waarop andere oppositiepartijen de afgelopen jaren zijn gestuit: Orbán heeft het Hongaarse kiesstelsel ten gunste van zijn eigen partij hervormd, en op radio en televisie is er nauwelijks een alternatief voor de aan Orbán loyale staatsmedia. Internationale organisaties als Human Rights Watch en Verslaggevers Zonder Grenzen uiten al jaren hun zorgen over de aantasting van de Hongaarse persvrijheid.

Gelekt gesprek

De aanleiding voor de demonstratie van dinsdagavond was een geluidsopname die Magyar eerder die dag op YouTube en Facebook had geplaatst. Het gaat om een telefoongesprek tussen Magyar en zijn ex-vrouw Judit Varga, voormalig minister van Justitie en Orbán-vertrouweling.

In de opname vertelt Varga uitgebreid hoe medewerkers van Orbáns kabinetschef bewijsstukken in een corruptieonderzoek wilden laten verdwijnen. In een reactie op Facebook trekt Varga de echtheid van de opname niet in twijfel. Wel beschuldigt ze haar ex-man van huiselijk geweld en stelt ze dat Magyar haar onder druk heeft gezet om de uitspraken in de opname te doen.

Modelgezin

Met het lek zegt Magyar de corruptie in Orbáns partij Fidesz bloot te willen leggen. Hij is geen vanzelfsprekende oppositiepoliticus: Magyar is zelf onderdeel geweest van de politieke elite en vertegenwoordigde de regering van Orbán als diplomaat bij de Europese Unie.

Zijn ex-vrouw Judit Varga gold als rijzende ster in Orbáns partij. Ze was minister van Justitie en beoogd lijsttrekker van Fidesz voor de Europese verkiezingen in juni. Fidesz presenteerde het succesvolle echtpaar tot hun scheiding in maart vorig jaar als modelgezin. Magyar en Varga, die samen drie kinderen hebben, werden neergezet als toonbeeld van de ‘traditionele gezinswaarden’ waarvoor Fidesz zegt op te komen.

Een omstreden gratieverlening in een kindermisbruikzaak maakte vorige maand voorlopig een eind aan Varga’s politieke carrière. Ze trad af als parlementariër en stopte als lijsttrekker voor de Europese verkiezingen. Haar aftreden was onvermijdelijk nadat was uitgekomen dat zij had meegewerkt aan de gratieverlening aan een voormalige vicedirecteur van een Hongaars weeshuis, die was veroordeeld voor medeplichtigheid in een kindermisbruikschandaal.

Nieuwe partij

Tijdens de protesten over de gratieverlening ontpopte Magyar zich plotseling als tegenstander van het politieke systeem waarin hij zelf jarenlang hoge functies bekleedde.

‘Ik wil geen minuut langer onderdeel zijn van een systeem waarin de echte schuldigen zich verschuilen achter de rokken van vrouwen’, aldus Magyar, verwijzend naar het feit dat twee van de weinige prominente vrouwen bij Fidesz moesten aftreden in de kindermisbruikaffaire. Behalve Varga vertrok ook de Hongaarse president Katalin Novák.

Het bleek het startschot van Magyars transformatie tot oppositiepoliticus. Twee weken geleden organiseerde hij een grote demonstratie tegen de regering-Orbán, waar tienduizenden mensen op afkwamen.

Zijn kritiek richt zich in het bijzonder op Orbáns kabinetschef Antal Rogán, verantwoordelijk voor de Hongaarse staatsmedia en de geheime dienst. Volgens critici gebruikt Rogán de staatsmedia als propagandamachine voor Orbán en Fidesz, terwijl kritische media monddood worden gemaakt. De kabinetsmedewerkers over wie Varga in het gelekte telefoongesprek spreekt, hebben volgens Magyar banden met Rogán.