In het debat kregen de ministers van de lidstaten het woord om namens hun land te reageren op een nieuw klimaatdoel: 90 procent reductie van broeikasgassen in 2040. De meeste ministers erkenden tijdens hun spreektijd het belang van een tussendoel op weg naar een klimaatneutrale EU in 2050.
Zo zei Rob Jetten: "Ons continent warmt het snelst op. Niets doen kost uiteindelijk meer dan klimaatactie." De demissionaire klimaatminister benadrukte dat er innovatieve oplossingen nodig zijn voor de industrie om de komende jaren CO2-neutraal te worden. Ook noemde hij kernenergie als een deel van de CO2-vrije energiemix van de komende jaren.
Jetten stelde, net als meerdere West-Europese landen, dat de EU een ambitieus klimaatbeleid moet voeren en daarin een voorloper kan zijn. Daar sloten onder andere Ierland, Spanje en Denemarken zich bij aan.
Transitie moet wel eerlijk zijn
Niet ieder land staat er zo stellig in. Onder andere Polen, Tsjechië, Slowakije, Kroatië en Roemenië zien de noodzaak van klimaatactie, maar stipten aan dat een nieuwe doelstelling lastig te bereiken is in een tijdsspanne van zestien jaar. Een aantal landen zeggen dat financiële steun noodzaak is.
De ministers hamerden erop dat de transitie vooral "een eerlijke" moet zijn. Op nationaal niveau, maar ook tussen landen onderling. EU-klimaatcommissaris Wopke Hoekstra reageerde dat rechtvaardigheid bovenaan de lijst staat.
Zo stelde Polen dat het land op dit moment geen ruimte ziet voor "extra lasten". "We moeten niet als eerste de finish willen halen, maar rekening houden met het uitgangspunt: leave no one behind." Het land vindt ook dat aanpassing aan klimaatverandering (adaptatie) minstens zo belangrijk is als het verminderen van uitstoot, en meer aandacht verdient.
Een andere randvoorwaarde die telkens terugkeerde in het debat: dat de concurrentiepositie van de industrie in Europa moet worden behouden - al dan niet met flinke financiële steun om te verduurzamen. Hetzelfde gold voor de landbouwsector. Het merendeel van de ministers zei "de dialoog" te willen versterken.
Teleurstelling over gestrande natuurherstelwet
Een aantal ministers maakten van de gelegenheid gebruik om iets te zeggen over de Europese natuurherstelwet. Daarvan werd vorige week de stemming voorlopig uitgesteld. Veel klimaat- en milieuministers reageerden tijdens het debat teleurgesteld. "Natuur en klimaat zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden", aldus de Ierse minister.
De Belgische klimaatminister en voorzitter van het debat zei op de persconferentie dat België op zoek gaat naar steun om de wet er alsnog doorheen te krijgen. "Het is nog niet afgelopen."
Tussendoel voor 2040 'helpt' op koers te blijven
De Europese Commissie deed in februari een aanbeveling voor een tussendoel richting 2050. In dat jaar moet de hele EU klimaatneutraal zijn. Het 2040-doel kan helpen om de koers aan te houden, was de motivatie van de Commissie.
De 'einddoelstelling' van Europa om in 2050 klimaatneutraal te zijn hoort bij de Green Deal. Dat beleidspakket is gebaseerd op de afspraken uit het klimaatakkoord van Parijs (2015) en moet ervoor zorgen dat de aarde aan het eind van deze eeuw niet met meer dan 2 graden is opgewarmd.
In tegenstelling tot de doelstellingen van 2030 en 2050, is het 2040-doel nog niet wettelijk vastgelegd. Dat is aan een nieuwe Commissie. In juni zijn er verkiezingen in Europa.
Volgens onderzoek van het Planbureau voor de Leefomgeving is een reductie van 90 procent (net) haalbaar voor Nederland. Alleen werd vorige week wel duidelijk dat formerende partijen in Nederland niet veel voelen voor het 2040-doel. Alleen de VVD gaf aan een Europees tussendoel "logisch" te vinden. Andere partijen waren sceptisch of wilden eerst meer informatie.
NUjij: Uitgelichte reacties