Volgens Forum voor Democratie is de PVV nu al een ordinaire machtspartij

Thierry Baudet staat op een podium tussen twee Vlaamse varens en kijkt de zaal in. „Waar was de PVV toen? En het Vlaams Belang?” De leider van Forum voor Democratie is midden in een betoog over de vaccinatiecampagne tijdens de coronacrisis als hij zelf het antwoord geeft op zijn vraag: „Nowhere.”

Het is dan begin februari. De bomen zijn nog zonder bladeren en de FVD-fractie is neergestreken in Brugge. Het bezoek maakt deel uit van een oprichtingscampagne van de Vlaamse tak van de partij. Al speechend maakt Baudet in één klap twee dingen duidelijk. Eén: corona is in de hoofden van Forum en heel wat kiezers nog springlevend. En twee: in een druk radicaal-rechts veld ziet Baudet nog mogelijkheden om zich te onderscheiden.

Voor FVD, dat bij de verkiezingen in november kromp naar drie zetels, is een dubbelzinnig tijdperk aangebroken. In heel Europa zijn radicaal-rechtse partijen in opmars. Ze winnen verkiezingen, regeren mee. In Nederland is de PVV de grootste partij en lonkt de macht voor Geert Wilders.

Hersendood

Goede tijden voor het radicaal-rechtse gedachtegoed, ronduit slechte tijden voor een partij die zichzelf aankondigde als beweging die het systeem voorgoed ging veranderen. Hoe kan Forum nog volhouden dat de anti-migratiekiezer nooit wordt bediend, als Wilders straks een kabinet rond dat thema heeft vormgegeven? Zo bedreigt de PVV-triomf direct het bestaansrecht van Forum.

Of niet? Wie de afgelopen tijd goed lette op FVD en op gelijkaardige partijen in Europa, ziet dat op de radicaal-rechtse flank een nieuwe scheidslijn aan het ontstaan is. Terwijl een deel van deze uiterst rechtervleugel gretig kennismaakt met de macht, volhardt een kleinere groep nog steviger in oppositieretoriek. Baudet voorop.

Zelfs de PVV, zegt de FVD-leider in Brugge, is nu onderdeel van het systeem. Net als Fratelli d’Italia van Giorgia Meloni, Rassemblement National in Frankrijk en Vox in Spanje. Ze hebben volgens Baudet „niks bewerkstelligd” en zijn „hersendood gebleken”.

Foto's: Simon Lenskens

Dubbele agenda

Volgens Baudet zit het zo: de traditionele middenpartijen hebben het verzet van radicaal-rechts „onschadelijk” gemaakt door met ze samen te werken of ze anderszins in te kapselen. „Zij denken: oké, even minder migratie. Dan zetten we daarna toch de kranen weer wagenwijd open?” Hij vervolgt, zonder bewijs, dat politici migranten naar Europa laten komen om aan de macht te blijven.

In deze nieuwe werkelijkheid, waarin radicaal-rechts steeds vaker mee bestuurt, probeert Forum nieuwe allianties op te tuigen. Vorige zomer tekende Baudet met een handvol gelijkgestemden al een verklaring die samenwerking van de tegenstanders van „mondiaal bestuur” moest bestendigen.

Ook de Vlaamse tournee moet die internationale slagkracht vergroten. In Brugge vertelt Baudet aan een zaaltje met enkele honderden bezoekers dat ze niet alleen op Forum moeten stemmen, maar ook de boeken van huisintellectueel Sid Lukkassen moeten kopen. Dit om de populariteit van de beweging te ondersteunen. „You’ve got to put your money where your mouth is!”

Foto's: Simon Lenskens

Tweede rechtse golf

De poging om een netwerk te creëren dat groter is dan de partij is ook terug te zien op het partijcongres dat FVD afgelopen weekend hield in de Amsterdamse Rai. Er zijn duizenden bezoekers, er is een kraampje dat het parfum ‘Eau de Thierry’ verkoopt à 44 euro en er liggen folders die een groepsreis naar Moskou aanprijzen om aldaar de herdenking van het einde van de Tweede Wereldoorlog bij te wonen.

Forum mag dan in Nederlandse peilingen verschrompeld zijn en veroordeeld tot een parlementaire bijrol lijken, het wil internationaal een hoofdrol blijven spelen in de eigen bubbel. Zo valt in de Rai het optreden te verklaren van een gastspreker als Gustav Kasselstrand, een dertiger die na een ruzie uit de radicaal-rechtse Zwedendemocraten werd gezet.

Terwijl zijn oude partij sinds anderhalf jaar deel uitmaakt van de coalitie in Zweden, leidt Kasselstrand nu de zetelloze oppositiepartij Alternativ för Sverige. In zijn praatje prijst hij Baudet als een pionier voor de „tweede golf” van rechtspopulistisch verzet. Een beweging die wat hem betreft ver weg blijft van de compromissen die hun voorgangers nu sluiten: „De aanval is de beste verdediging.”

Ook aanwezig in de Rai is de Russische ambassadeur in Nederland. Die krijgt veel lof toegezongen door John Laughland, de Forum-ideoloog die eerder een pro-Russische denktank leidde. Baudet, die eerder heeft gezegd dat „de meeste terroristische aanslagen in scène zijn gezet”, condoleert vanaf het podium de ambassadeur met de vele doden die een dag eerder zijn gevallen bij de aanslag in Moskou.

Pronkstuk van het congres is de bijdrage van de aartsconservatieve Amerikaanse Candace Owens, met vijf miljoen volgers op Instagram een bekendheid in uiterst rechtse kringen. De introductie van Owens wordt verzorgd door de van vrouwenhandel verdachte mannelijkheidsgoeroe Andrew Tate (9 miljoen volgers op X). Later wordt ze, samen met Baudet, op het podium geïnterviewd door antifeminist Pearl Davis (2 miljoen volgers op YouTube), die het vrouwenkiesrecht wil terugdraaien.

Aan de afgeladen zaal vertelt Owens dat ze de afkeer die ze bij haar tegenstanders oproept inmiddels heeft leren accepteren. „Ze noemen je transfoob, homofoob of seksist. Of het ergst van allemaal: ze noemen je een complotdenker!” Omarm die bijnamen maar gewoon, zegt ze. Er wordt gejoeld, gelachen en gejuicht. Hier zitten mensen die zich gehoord voelen. Owens krijgt een staande ovatie.

Foto’s: Simon Lenskens

Scheidslijnen

Luttele dagen voor het congres werd Owens ontslagen door haar werkgever, het uiterst-rechtse medium The Daily Wire. Dat lag niet zozeer aan haar antifeminisme of haar geflirt met complotdenkers rond het coronavirus en klimaatverandering, maar aan haar recente kritiek op Israël sinds de Gazaoorlog en beschuldigingen van antisemitisme.

Het is een van de nieuwe scheidslijnen binnen radicaal-rechts. Ook Forum voor Democratie heeft zich sinds de aanslagen van 7 oktober en de oorlog in Gaza veel feller tegen Israël gekeerd dan voorheen; net als bij sommige andere radicaal-rechtse partijen leeft in de partij de neiging om Israël te zien als speelbal van grotere krachten, die uit zouden zijn op dood en verderf. Daarmee onderscheidt Forum zich van de PVV, die uitgesproken pro-Israëlisch blijft.

In de Rai staat de PVV bij veel FVD’ers inmiddels te boek als een ordinaire machtspartij. „Wilders was de mentor van Mark Rutte. Alles wat je bij Rutte hebt gezien, heeft hij van Geert”, zegt Marcel de Graaff in de lobby van het vergadercentrum. De Graaff zat jarenlang voor de PVV in het Europees Parlement, stapte twee jaar geleden over naar Forum en leidt dit jaar de Belgische FVD-lijst bij de Europese verkiezingen.

Natuurlijk, zegt De Graaff, hij werkt liever met de PVV samen dan met GroenLinks-PvdA. Maar zolang de PVV regeert met minder rechtse partijen, heeft hij er weinig vertrouwen in. „De PVV gaat gewoon VVD-beleid uitvoeren. Dat wordt helemaal geen rechts kabinet.”

De Graaff is bescheiden in zijn hoop: één zetel voor de Vlaamse lijst, eentje voor de Nederlandse lijst, die wordt getrokken door Ralf Dekker. Geen eenvoudige opgave, gezien de populariteit van de concurrenten Vlaams Belang en PVV.

Toch overheerst in de hal van de Rai niet de bescheidenheid, maar het zelfvertrouwen. Als Pearl Davis op het podium aan Owens en Baudet vraagt wat „de beste manier is om de globalistische agenda te bestrijden”, geeft Baudet het antwoord: „Precies wat we hier doen: samenkomen.” Om daar direct aan toe te voegen: „We schikken ons niet meer naar onze tegenstanders. We denken nu: up yours! We doen ons eigen ding!”

Lees ook Baudet steunt Israël niet meer, en dat is exemplarisch voor een kentering op de radicaal-rechtse flank