Gigantische stroomkabel moet Fryslân doorkruisen: omwonenden ongerust over gezondheid en landschap

Een voorbeeld van de masten voor de 380.000 volt-verbinding
© Omrop Fryslân, Lennard Geerts
Het regende vragen over de plannen voor een nieuwe hoogspanningsverbinding van 380.000 volt, die door Fryslân moet lopen. Netbeheerder TenneT hield woensdag in Drachten een informatieavond.
Hoe komt het met mijn gezondheid en die van mijn kinderen? Moeten we ook rekening houden met geluidsoverlast in de toekomst? En moeten we het landschap wel vernielen met metershoge elektriciteitsmasten? Het zijn zomaar wat vragen die TenneT te horen kreeg.
Mensen konden in- en uitlopen en langs verschillende informatieposters. Ook was er een kleine opstelling te zien van de masten waar de kabels van de verbinding tussen Vierverlaten in Groningen en Ens in de Noordoostpolder aan komen te hangen.
Hoogspanningsmasten op een andere locatie
© ANP
"Iedereen snapt dat het elektriciteitsnet versterkt moet worden", zegt woordvoerder Matthijs Coops van TenneT. Hij was met een tiental collega's beschikbaar voor vragen van het publiek.
Via een 380 kV-verbinding vindt grootschalig stroomtransport plaats. Elektrisch vermogen dat wordt opgewekt in bijvoorbeeld windparken of door waterkrachtcentrales kan hiermee worden getransporteerd naar regionale netwerken met een lagere spanning.
Met de kabel tussen Vierverlaten en Ens moet vooral opgewekte stroom van windparken op de Noordzee worden getransporteerd naar de rest van Nederland.
"Maar er zijn zorgen en vragen. Wanneer komt er duidelijkheid, wat gaan jullie onderzoeken? Hoeveel overlast gaan we ervaren? Wij hopen dat we de mensen met antwoorden naar huis kunnen sturen", vertelt Coops verder.

Gezondheidsrisico's

Hetty van Dijk uit Drachten kwam naar de bijeenkomst toe omdat ze in de omgeving van één van de mogelijke routes woont.
"Misschien zijn er wel gezondheidsrisico 's. Ik wil niet achteraf denken, was ik er maar heen geweest. Bang zijn voor straling vind ik te groot gezegd, maar ik heb er geen verstand van, dus ik wil het graag weten."
"Transport van elektriciteit gaat altijd gepaard met magneetvelden. Natuurlijk zijn daar zorgen over", vertelt Coops. "Het is in elk geval zo dat, welke route we ook kiezen, we rekening houden met die magneetvelden."
Dat betekent dat de netbeheerder de hoogspanningskabel in ieder geval niet dicht bij dorpen, steden, boerderijen zal laten lopen.
Omwonenden in gesprek met medewerkers van TenneT
© Omrop Fryslân, Lennard Geerts
Een andere bezoeker met vragen is Oene de Vries uit Tijnje. Hij is benieuwd of de nieuwe hoogspanningslijn niet gewoon via de bestaande routes kan lopen.
Een nieuwe route langs de A7 ziet De Vries namelijk absoluut niet zitten. "Zonde om dat landschap zo te vernielen met die hele grote hoge masten. We hebben het op sommige plekken over een Natura 2000-gebied, dat kun je toch niet volgooien met die masten?"

Mogelijke routes

Voor het eerste stuk van het traject, tussen Vierverlaten en Oudehaske, zijn twee opties in beeld: één over Leeuwarden en één over Drachten.
Voor het tweede deel, tussen Oudehaske en Ens, wordt gekeken naar drie mogelijke verbindingen. Daar lopen er twee van over Lemmer en één over Wolvega.
Mogelijke routes van de hoogspanningskabel
© Omrop Fryslân
Om alle mogelijke omwonenden te informeren over de plannen en de mogelijke consequenties, organiseert netbeheerder TenneT de komende weken nog informatiebijeenkomsten in Burgum, Oudehaske, Leeuwarden, Kuinre en Emmeloord.

Wat heeft Fryslân eraan?

Woensdag kwam ook de vraag wat Fryslân eraan heeft dat de nieuwe verbinding straks door onze provincie loopt.
"We zijn allemaal gebaat bij een goed elektriciteitsnet", zegt Coops daarover. "Bovendien wordt de elektriciteit vanuit Vierverlaten en Ens ook weer verdeeld, en van daaruit is het gekoppeld aan het Friese net."
Omwonenden kijken op een informatiebord naar de mogelijke trajecten
© Omrop Fryslân, Lennard Geerts
Daarnaast zou TenneT nadenken over het bouwen van een hoogspanningsstation op het traject, zodat de stroom ook rechtstreeks in Fryslân verdeeld kan worden. Dat laatste is ook een grote wens van de provincie, zo is te lezen in een brief van het college van Gedeputeerde Staten aan de Friese Staten.

Onderzoek naar gezondheidsrisico's

Verder wil de provincie dat wordt gekeken of het mogelijk is stukken van het traject onder de grond aan te leggen. Waar dat niet mogelijk is, hebben mensen recht op compensatie. Bovendien wil de provincie een onderzoek naar de gezondheidsrisico 's, uitgevoerd door de GGD.