F16 die onderweg was naar Volkel botste bijna op trainingsvliegtuigje: ‘Ernstig incident’

Het gevechtsvliegtuig vloog op 16 november vanaf Vlieland naar de vliegbasis Volkel, toen het boven Gelderland bijna misging. Ten noorden van Elburg kwamen de F16 en een trainingsvliegtuig te dicht bij elkaar. Na een uitwijkmanoeuvre was het gevaar geweken. Een tweede straaljager van Defensie was ook in de buurt, maar bleef op veilige afstand van het vliegtuigje. Vijftien dagen eerder botsten twee vliegtuigjes al bijna op elkaar boven Breda International Airport in Bosschenhoofd.

Op 1 november waren twee kleine pleziervliegtuigen daar net opgestegen, toen de toestellen elkaar bijna raakten. Beide piloten vlogen de verplichte route die ze moesten volgen vlak na het opstijgen. Toch kwamen de twee toestellen tijdens het maken van een bocht ‘in elkaars nabijheid’, meldt de OVV. De onderzoeksraad neemt de bijna-botsingen serieus en startte deze week een breed onderzoek naar het fenomeen.

Zowel het incident boven Bosschenhoofd als boven Elburg liep met een sisser af, maar ze worden in het rapport toch ‘ernstig’ genoemd. Hoe dicht de vliegtuigen in beide gevallen langs elkaar vlogen, meldt de OVV niet. Wat fout ging, moet blijken uit onderzoek.

De raad onderzocht vorig jaar negen losse gevallen van ‘airproxen’, de naam waaronder de bijna-botsingen bekendstaan. Vier van die onderzoeken lopen nog. Bij een van die gevallen, afgelopen oktober in Zeeland, kwam een vliegtuigje zo dichtbij dat de achteruitkijkspiegel van een ander toestel eraf werd getikt.

‘Bij airproxen is zowel de afstand tussen de luchtvaartuigen, als hun vliegrichting en snelheid zodanig geweest dat de veiligheid van de betrokken luchtvaartuigen mogelijk in gevaar was’, schrijft de OVV. Voorzitter Chris van Dam waarschuwt in het rapport voor de gevaren van bijna-botsingen, zoals die boven Bosschenhoofd .

,,Elke vlieger beleeft een airprox anders; wat de één een spannende ervaring vindt, is voor de ander angstig. Maar het kan in potentie de veiligheid van velen in gevaar brengen”, meldt het oud-Kamerlid in het voorwoord. In het brede onderzoek dat dinsdag is opgestart, wordt volgens hem gezocht naar ‘rode draden’ tussen de incidenten.

Uit het rapport blijkt overigens dat in 2023 nog een ander soort incident plaatsvond op Breda International Airport. Op 7 oktober, bijna een maand voor de bijna-botsing, viel een deel van de besturing van een vliegtuigje uit toen de piloot wilde landen. Pas bij een tweede poging lukte dat. Ook dit geval wordt nog onderzocht.