Michel schrijft in een brief aan de deelnemende regeringsleiders dat Europa zich op een keerpunt bevindt. "Nu de EU zich geconfronteerd ziet met de grootste bedreiging voor de veiligheid sinds de Tweede Wereldoorlog, is het tijd dat we radicale en concrete stappen gaan zetten om onze verdediging op orde te brengen."
Maar het is al ruim twee jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel. Toch lijkt Michel nu pas richting een oorlogseconomie te willen bewegen en de geesten rijp te willen maken voor meer militaire steun.
'Mogelijke uitverkiezing Trump werpt schaduw vooruit'
Steven Van Hecke, hoofddocent Europese en vergelijkende politiek aan de Katholieke Universiteit Leuven, ziet twee oorzaken van het gevoel van urgentie in Brussel.
"Ten eerste hebben we verschillende beloftes aan Oekraïne niet waargemaakt. Zo zeiden we vorig jaar dat we binnen twaalf maanden een miljoen artilleriegranaten zouden leveren", legt Van Hecke uit. "De Europese industrie is daar niet toe in staat gebleken. En het resultaat ervan zien we op het strijdtoneel. De politiek moet nu ingrijpen."
De andere oorzaak is volgens Van Hecke de mogelijke herverkiezing van Donald Trump in de Verenigde Staten. "Die werpt zijn schaduw vooruit. De verwachting is dat de EU dadelijk haar eigen boontjes moet doppen, en daar kun je maar beter direct mee beginnen."
'Noord-Korea en Iran zijn voor Rusland nuttiger dan wij voor Oekraïne'
Trump zei vorige maand dat Rusland wat hem betreft mag "doen wat het maar wil" met NAVO-landen die minder dan de afgesproken 2 procent van het bruto binnenlands product uitgeven aan defensie.
En na een bezoek aan Trump beweerde de Hongaarse premier Viktor Orbán dat de oud-president van de VS opnieuw een gepeperde uitspraak heeft gedaan. Volgens Trump komt er onder zijn presidentschap een einde aan de Amerikaanse steun aan Oekraïne.
"Die uitspraak heeft veel landen nerveus gemaakt", zegt Van Hecke. "Europa verkeert in een pijnlijke situatie wat betreft Oekraïne. Landen als Noord-Korea en Iran zijn voor Rusland nuttiger geweest dan wij voor Oekraïne."
'EU-lidstaten zijn harder gaan lopen voor Oekraïne'
Patrick Bolder, analist bij het The Hague Centre for Strategic Studies (HCSS) en voormalig luitenant-kolonel bij de Koninklijke Luchtmacht, spreekt daarom van een "geopolitieke ontwaking" van Europa.
"Je ziet dat lidstaten met het afnemen van steun vanuit de VS een stapje harder zijn gaan lopen. Dat zou ook logisch moeten zijn, want de oorlog in Oekraïne is er een op het Europese continent. En we weten dat de expansiedrift van Poetin verder reikt dan alleen Oekraïne."
Bolder vindt de uitspraken van Trump over achterblijvende defensie-uitgaven in Europa "uitermate kwalijk", maar zegt dat ze wel "de ogen hebben geopend" bij veel Europese landen.
In die zin vindt Bolder het niet gek dat Michel het in zijn brief over een oorlogseconomie heeft. Al blijft de vraag wat de voorzitter van de Europese Raad er precies mee wil zeggen. "Moeten we dadelijk alles in het werk stellen om munitie en wapens te produceren? Of is het een kwestie van andere keuzes maken en andere prioriteiten stellen? Ik denk het laatste."
Buitenlandverslaggever Matthijs le Loux over de rol van Europa
"Al voor de grootschalige invasie in Oekraïne had het Westen moeite een eenduidig antwoord te vinden op een Rusland dat zich steeds meer liet gelden als stoorzender op het wereldtoneel. Machtige Europese landen zoals Duitsland stelden zich voorzichtig op, uit angst voor escalatie of de economische gevolgen van een strengere aanpak."
"Ook nu is het Westen verdeeld. In de VS staat de steun aan Oekraïne steeds meer ter discussie. Mochten de Amerikanen het laten afweten, bijvoorbeeld als Donald Trump weer president wordt, dan zal de EU de kar moeten trekken. Maar de 27 lidstaten hebben op dit moment amper een effectief gezamenlijk defensie- en buitenlandbeleid."
Macron trekt letterlijk de bokshandschoenen aan
Bolder vindt het belangrijk dat er over zaken als een oorlogseconomie wordt gepraat. "Je moet erover nadenken. Want we zien allemaal wat er aan de hand is in Oekraïne en wat er moet gebeuren. Maar zijn we ook bereid ernaar te handelen? Als je pas iets in gang zet als het acuut nodig is, ben je te laat."
Volgens Bolder moeten we ook de recente uitspraken van de Franse president Emmanuel Macron in dat kader zien. Macron baarde vorige maand opzien door te stellen dat het Westen moet overwegen om troepen naar Oekraïne te sturen. Vorige week herhaalde hij dat standpunt.
Toeval of niet, de Franse president liet zich aan de vooravond van de top fotograferen in de sportschool. Compleet met bokshandschoenen aan liet hij zich van zijn gespierde kant zien.