Burger King is niet het eerste bedrijf dat experimenteert met plantaardige alternatieven die goedkoper zijn dan vlees. Lidl was de hamburgerketen voor. In oktober 2023 besloot de discounter dat plantaardige proteïne maximaal even duur mag zijn als vergelijkbare dierlijke producten. Om te benadrukken dat 'plantaardig' niet meer gelijk staat aan 'duurder' besloot de supermarkt om plantaardige producten direct naast de dierlijke equivalenten te leggen.
Goed vega klimaat
Dat bedrijven voor de Duitse markt kiezen om te experimenteren met goedkopere alternatieve eiwitten komt niet als een verrassing. Inmiddels is Duitsland de grootste markt voor plantaardige alternatieven en Duitse consumenten eten de op een na hoogste volumes aan plantaardige alternatieven. Deels komt dit omdat Duitsland zeer veel vegetariërs kent. Uit enquêtes van de Duitse organisatie voor supermarkten (BVLH) blijkt dat maar liefst 9% van alle Duitsers vegetariër is. Daarvan is 3% veganist. In Nederland is het percentage vegetariërs 3%, waarvan 1% veganist is.
Interessanter nog is echter de markt voor flexitariërs. Uit een rapport van het Amerikaanse ministerie van Landbouw (USDA) blijkt dat 55% van de Duitsers een flexitarisch dieet heeft. Met name deze groep geeft aan vaker voor plantaardige alternatieven te kiezen als de producten niet duurder zijn dan de dierlijke varianten, zo blijkt uit een enquête van BVLH.
Voedingsadviezen benadrukken plantaardig
Dat het maatschappelijke sentiment voor plantaardige voeding bij onze oosterburen gunstig is, blijkt ook uit het nieuwe advies van het Duitse voedingscentrum (DGE). Daarin wordt de Duitse consument aangespoord meer dan 75% plantaardige voeding te eten. Dit creëert een klimaat waarin kiezen voor plantaardig steeds populairder zal worden. Naast gezondheid is er in de adviezen nu ook oog voor het klimaat. Dierlijke voeding vormt volgens de nieuwe richtlijnen een beperkte aanvulling op het dieet.
Toch is het de vraag in hoeverre de nieuwe richtlijnen een goede voedingsbodem vormen voor de verkoop van meer plantaardige alternatieven. Plantaardige alternatieven hebben, op margarine na, geen plaats in het nieuwe voedingsadvies. Het DGE geeft aan dat de categorie enorm is gegroeid. Volgens de organisatie mist echter de data om tot een passend advies te komen.
Dierlijk eiwit in plaats van vervangers
De afwachtende houding zou de markt voor plantaardige alternatieven wel eens duur kunnen komen te staan. Op termijn lijkt het waarschijnlijker dat het nieuwe advies weinig goeds voor de markt voor plantaardige alternatieven betekent. In de nieuwe Duitse voedingspiramide komt - net als bij het Nederlandse voedingscentrum - geen fabrieksvoeding voor. Het geadviseerde dieet bestaat bijna volledig uit verse producten en doet vooral denken aan wat in het Engels whole foods wordt genoemd. Dit zou wel eens nadelig uit kunnen pakken voor de categorie die vaak in verband wordt gebracht met hoog bewerkte voeding.
Zo raadt de DGE aan om minimaal 550 gram groenten en fruit per dag te eten. Daarnaast schrijft het DGE 25 gram noten en zaden en 300 gram granen per dag voor. Minimaal een derde daarvan moet volgens de organisatie bestaan uit volkorengranen. Daar tegenover adviseert de DGE twee porties zuivel (bijvoorbeeld 500 gram melk of 60 gram kaas) per dag en tussen de 120 en 240 gram vis en een vergelijkbare portie vlees per week. Daarbovenop beveelt het DGE maximaal 60 gram worst en een ei per week aan. Geen vleesvervangers dus, maar dierlijk eiwit en veel meer onbewerkt plantaardig voedsel.
Dit artikel maakt deel uit van de contentsamenwerkimg tussen Foodbusiness en Foodlog.
Op 5 mei krijg je nieuwe kado-artikelen.
Als betalend lid lees je zoveel artikelen als je wilt, én je steunt Foodlog
ps mijn kleinzoon kon ik eerst verwennen met soms snoep (soms moet kunnen denk ik, zeker zo natuurlijk mogelijk). Nu in groep 3 krijgt hij al voedingsvoorlichting hier in Nijmegen. Fruit aangeboden. Hij weigert snoep grotendeels nu (of hooguit iets proeven... ook van taart)... verandering in 7 maanden tijd.
Vraag me als ex leerkracht af of dit niet te snel, te ver gaat, maar aan de andere kant... hij snapt alles
Veel vleesvervangers zijn ultra-processed. Of dat ongezond is? Dat lijkt me helemaal van het specifieke gebruikte proces en de grondstoffen afhangen. En de gaarkeuken is het geheim van de kok. (dat geldt voor veel meer zaken)
Wat me opvalt is het grote gebruik van 'soja eiwit' in de meeste producten.
Is er zoutzuur/ loog gebruikt bij het bewerken van sojabonen (als bij het hydrateren/ hydroliseren)?
Ongefermenteerde soja is op zich al een product waar je niet te veel van binnen moet krijgen, met 5x zoveel fytinezuur als tarwe, en een hoog fyto-oestrogenen niveau... om dat nu veel te consumeren?
En er worden toevoegingen gebruikt, die ook in de 'erkende' UPF producten zitten, zoals dextrose, methylcellulose, 'natuurlijke aroma's' - een term waar veel kritiek op te vinden is, 'gistextract' (hoe?... de msg eruit gewonnen?... gezond edelgist zou ook kunnen), psyllium vezel, 'verdikkingsmiddel'....
Zoals hieronder al gemeld zijn er ook volledig natuurlijke vleesvervangers te vinden (hooguit soms bak zout bij falafel toegevoegd). Die zou ik altijd aanraden. En iedere fastfood zou een uitgebreide saladebar bij de falafel aan moeten bieden met onbeperkt opscheppen (zoals in Libanon/ Israël).
Maar eigenlijk ook heel makkelijk zelf te maken met een kilo+ tegelijk, in deelporties in te vriezen. Het enige gereedschap een keukenmachine of staafmixer. Dan loont het de moeite. En véél goedkoper.
Ontwikkelend aan te passen op eigen kruiden/ groenten/ verhoudingen smaken, experimenten.
Dat stipt een ander nadeel van al die kant en klare zaken aan. Smaakontwikkeling.
Het meeste komt toch neer op burgers enzo , binnen een weinig gevarieerd eetpatroon. Imitatie van de goedkoopste ff vleesproducten... niet een rib-eye of Coq au Vin... gebakken schol (schol e.a. - vaak wel geaccepteerd door 'vegetariërs' - bakken kost net zo weinig tijd... en goedkoper op de markt(!) dan die Vegetarische Slager). En in de super heeft de smaakarme gepaneerde 'samengestelde visfilet' de goedkope smaakvolle schol/ wijting (e.a.) van vroeger vervangen. Wie bakt nog forel... de goedkoopste vis ongeveer bakharing - de Nederlandse sardine? De meerwaarde van graten (vel) voor smaak en gezondheid onderkennend?
Culinaire vervlakking is wat de beursklok slaat hier. Low, Medium of Ultra Processed.
Terwijl het omgekeerde juist nodig is in onze obese diabetes maatschappij zonder culinaire kennis/ motivatie. Te beginnen met culinair en voedingsonderwijs. Dat is de voorkant.
En de Wereldkeuken een Schat aan heerlijke vegetarische gerechten te bieden heeft. Ook 15 min meals voor de Ultra Haastig Levenden... voortaan te benoemen als UHL. (met individuele en fabrieksafhankelijke UHT)
Vorig jaar zomer snel een stukje over NOVA op mijn blog getikt.
Vijf jaar geleden op Foodlog schreef Huib Stam dit stukje.
Ik beken, ik ben fan van professor Tiny van Boekel.
En begrijp me niet verkeerd, ik vind dat mijn vakgenoten soms wat 'lui' zijn. Zie dit stukje uit 2013
Ik heb eigenlijk weinig toe te voegen aan de reactie van Tiny #15
De nova klasse is een vergissing. Althans als het gebruikt zou worden om 'iets' te zeggen over gezondheid. Verwerking als criterium gebruiken is/wordt een wetenschappelijk dwaling. Al moet ik eigenlijk zeggen gewoon een dwaling (want het heeft weinig met wetenschap te maken).
Ik heb op Foodlog al tientallen reacties, argumenten, verwijzingen gegeven hiervoor.
Te zout, te zoet (teveel koolhydraten) of te vet, kan wellicht nog gebruikt worden.
Maar eigenlijk staan alleen eiwitten en groente niet onder 'vuur' mbt gezondheid.
Liever refereer ik daarom naar de volgende quote "er bestaan geen gezonde of ongezonde producten, wel gezonde of ongezonde voedingspatronen". Dit aldus een zeer wijze professor :-)
Saskia #14: ik bedoelde pasteuriseren en steriliseren als voorbeeld van processing, omdat ik denk dat de kritiek van Wouter is dat de meeste mensen schijnen te denken dat bewerken in het algemeen slecht is, terwijl bewerkingen als pasteuriseren en steriliseren onze gezondheid sterk hebben bevorderd, maar dat kan Wouter zelf eventueel beter uitleggen. Ik sloeg vooral aan op jouw opmerking dat Wouter op zou moeten houden met ongefundeerde beweringen terwijl ik vind dat hij juist een gefundeerde opmerking maakte over processing. Er bestaat helemaal geen wetenschappelijke consensus over het nut van de Nova classificatie, en om dan een epidemiologish artikel aan te halen om critici weg te zetten als zouden ze ongefundeerde beweringen doen, dat is waar ik me aan erger.
Ik kan zelf als technoloog helemaal niets met die Nova classificatie, het loopt allemaal heel erg door elkaar, het onderscheid tussen 'normaal' en 'ultra' is volkomen artificieel en lost niets op. Het gaat helemaal niet om bewerkingen maar om samenstelling van wat mensen zoal eten (dieten, maar dat is eigenlijk een anglicisme). Dat vleesvervangers slecht zijn omdat ze bij Nova onder de categorie 'ultra' vallen is een verkeerde discussie wat mij betreft, het zou erom moeten gaan wat die vleesvervangers bij dragen aan een goede voeding. De reden dat ik de Nova classificatie zo slecht vind is dat het een eendimensionale benadering is van een heel complex probleem, het wekt bij mij een associatie op van een populistische benadering van wetenschap: geef een categorie de schuld en daarmee is het probleem geduid (maar niet opgelost).