Midden-Oostenblog
NOS NieuwsAangepast

Inval al-Shifa-ziekenhuis nog gaande • Hamas: Israël negatief over voorstel bestand

In dit blog houden we je op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in het Midden-Oosten.

  • Inval al-Shifa-ziekenhuis nog gaande
  • Hamas: Israël negatief over voorstel bestand
  • Netanyahu houdt vast aan plan inval Rafah

Hier vind je een overzicht van onze belangrijkste verhalen. Hier lees je de betekenis van een aantal veelgebruikte termen.

liveblog gesloten

Inval al-Shifa-ziekenhuis nog gaande

Het Israëlische leger is nog bezig met de inval in het al-Shifa-ziekenhuis, zegt het in een bericht op chatapp Telegram. Israël viel het ziekenhuis in Gaza-Stad maandag binnen.

Volgens het Israëlische leger is er in het ziekenhuis geld gevonden dat wordt gebruikt voor terrorisme. Hoe het leger bij die conclusie komt is onduidelijk. Eerder werden beelden van wapens getoond, die volgens het leger in het ziekenhuis lagen.

Er is weinig bekend over de situatie in de omgeving. Vanmiddag circuleerden er wel foto's van geblinddoekte mensen, die zouden zijn opgepakt bij de Israëlische inval. Het Israëlische leger zegt de afgelopen dagen 300 mensen te hebben gearresteerd in en rondom het ziekenhuis.

Een journalist van Al Jazeera vertelde eerder dat het Israëlische leger een groep verslaggevers heeft geblinddoekt en verhoord, en een hulpverlener zei tegen CNN dat ze niet in de omgeving van het ziekenhuis kunnen komen door de aanwezigheid van Israëlische scherpschutters.

Rook bij het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza-Stad

Palestijnen in verzet tegen behandelstop asielaanvragen

Drie Palestijnse vluchtelingen stonden vandaag bij de Raad van State tegenover de Nederlandse regering. Ze zijn het niet eens met de tijdelijke behandelstop van asielaanvragen van Palestijnen. Nederland behandelt sinds december vorig jaar geen Palestijnse aanvragen meer. "We voelen ons verslagen", zegt Hamza, een van de Palestijnen die de rechtszaak aanspanden.

Het asielbeleid voor Palestijnse vluchtelingen geldt in principe tot juni. Daarna kan het kabinet de status van de Palestijnse Gebieden veranderen naar 'veilig' of 'onveilig'. "Maar we kijken sinds oktober naar een zinkend schip", zegt migratie- en mensenrechtenadvocaat Flip Schüller, die twee van de drie Palestijnen in deze rechtszaak bijstaat. Hij wijst op de humanitaire ramp en het toenemende aantal burgerdoden in Gaza, met nauwelijks zicht op een oplossing.

Lees verder:

Canada stopt met wapenexport naar Israël

De Canadese regering gaat geen vergunningen voor wapenexport naar Israël meer goedkeuren. Het land heeft al sinds 8 januari geen nieuwe vergunningen goedgekeurd en zal dat voorlopig ook niet meer doen, maakt het ministerie van Buitenlandse Zaken vandaag bekend.

De Canadese wet verbiedt volgens het ministerie de export van wapens als deze kunnen worden gebruikt bij "een ernstige schending van het internationaal humanitair recht" of bij "ernstige daden tegen vrouwen en kinderen". Daarnaast moet Canada zich bij de export altijd afvragen of de wapens "bijdragen aan vrede en stabiliteit of deze juist ondermijnen", stelt het ministerie. Vergunningen die voor 8 januari zijn goedgekeurd blijven nog wel van kracht.

Israël is voor zijn arsenaal maar voor een klein deel afhankelijk van Canada. De belangrijkste bondgenoot op dit gebied is de Verenigde Staten. Dat land doneert voor miljarden dollars aan onder meer wapens, ammunitie, gevechtsvliegtuigen en gevechtshelikopters.

Israëlische invasie Rafah volgens Rutte ‘gamechanger’, wat bedoelt hij?

Het was een opvallende woordkeus van premier Rutte gisteravond; als Israël een grondoffensief begint in de stad Rafah in het zuiden van de Gazastrook, betekent dat "een gamechanger en een humanitaire ramp". Het demissionaire kabinet komt dat geval meteen bij elkaar.

Nederland loopt tot nu toe niet voorop met kritiek op Israël, maar dat zou kunnen veranderen, denkt historicus Peter Malcontent van de Universiteit Utrecht. Het heeft hem verbaasd dat Rutte van een 'gamechanger' sprak.

"Het zou kunnen dat de Nederlandse positie binnen de Europese Unie verandert en dat Nederland wat meer naar de Belgen, de Spanjaarden en de Ieren trekt", de landen die zich het meest kritisch uitlaten over het Israëlische optreden tegen de Palestijnen.

Lees verder:

Hamas: Israël negatief over voorstel bestand

Volgens Hamas heeft Israël negatief gereageerd op hun voorstel voor een bestand. Gesprekken over een staakt-het-vuren zijn deze week verdergegaan in Qatar, maar er lijkt weinig beweging te zitten in de gesprekken.

De hooggeplaatste Hamas-leider Osama Hamdan zegt op een persconferentie in Libanon dat bemiddelaars hem hebben laten weten dat Israël "overwegend negatief" reageert op het voorstel. Wat dat laatste voorstel precies inhoudt, is niet bekend. Hamas heeft vorige week voorgesteld om de gevechten zes weken te staken en 42 gijzelaars vrij te laten in ruil voor twintig tot vijftig Palestijnen, zo meldde een bron van de militante groepering aan persbureau AFP.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken is vandaag begonnen aan zijn reis door het Midden-Oosten. Hij gaat onder meer kijken of er afspraken gemaakt kunnen worden over een bestand en doet later ook Israël aan.

Osama Hamdan (l) bij een eerdere persconferentie

Netanyahu houdt vast aan voornemen om Rafah binnen te vallen

De Israëlische premier Netanyahu houdt ondanks internationale druk vast aan zijn voornemen om Rafah binnen te vallen. Hij zal binnenkort een plan goedkeuren om Palestijnse burgers te evacueren, zegt hij in een verklaring. Het voorbereiden van de inval kost nog wel "even tijd". Een termijn noemt hij niet.

Belangrijke bondgenoten van Israël hebben hun zorgen uitgesproken over de aangekondigde inval in de Gazaanse grensstad. De humanitaire situatie in de zuidelijke stad is nu al zorgwekkend: ruim een miljoen Gazanen zijn door de oorlog naar de stad gevlucht.

Een Israëlische delegatie reist waarschijnlijk begin volgende week naar Washington om de situatie te bespreken. De VS zegt Israël dan een alternatief plan te zullen voorleggen, waarin een inval wordt vermeden. De VS eist van Israël dat een aanval gepaard gaat met een "geloofwaardig" plan waarin het land de veiligheid van Gazaanse burgers garandeert. Witte Huis-veiligheidsadviseur Sullivan zegt dat de inval niet zal plaatsvinden voordat die ontmoeting plaatsvindt.

Verwoeste gebouwen in Rafah

'Massa-ontslag dreigt voor haven Eilat door aanvallen in Rode Zee'

Israëlische media schrijven dat de helft van alle havenarbeiders in kuststad Eilat, in het uiterste zuiden van Israël, zijn baan dreigt te verliezen. Kranten baseren zich op informatie van de grootste vakbond van het land. De aanvallen op vrachtschepen in de Rode Zee worden de oorzaak van het probleem genoemd.

De Houthi's in Jemen voeren regelmatig drone- en raketaanvallen uit op schepen die in verband worden gebracht met Israël. De militie handelt naar eigen zeggen uit solidariteit met de Palestijnen in Gaza. In de nacht van maandag op dinsdag vuurden de Houthi's een kruisraket af op Eilat. Voor het eerst lukte het de militie de Israëlische luchtverdediging te omzeilen. De raket landde in open gebied naast de stad, meldde het leger.

Als gevolg van alle onrust wordt Eilat, de enige havenstad van Israël aan de Rode Zee, steeds vaker overgeslagen door vrachtverkeer. In december was er 85 procent minder handel dan voor de reeks aanvallen. Dat zei de havendirecteur destijds tegen persbureau Reuters. Overigens is de haven veel kleiner dan die van Haifa en Ashdod aan de Middellandse Zee: er werken zo'n 120 mensen.

Eilat

Foto's gedeeld van geblinddoekte arrestanten bij al-Shifa-ziekenhuis

Op sociale media circuleren foto's van geblinddoekte mensen, die zouden zijn opgepakt bij de Israëlische inval in het al-Shifa-ziekenhuis. De arrestanten dragen witte kleding en worden bewaakt door militairen. De NOS heeft vastgesteld dat de drie foto's inderdaad op het medische complex in Gaza-Stad zijn gemaakt.

Het Israëlische leger zegt de afgelopen dagen 300 mensen te hebben gearresteerd in en rondom het ziekenhuis. Bijna de helft van hen is inmiddels weer vrijgelaten. Een arrestant, volgens Al Jazeera een ontheemde burger, vertelt dat militairen hem opdroegen zijn kleding uit te doen. "Ze brachten ons vervolgens naar de binnenplaats. In een gebouw naast het ziekenhuis werden we verhoord."

Ook een journalist van Al Jazeera vertelde gisteren dat het Israëlische leger een groep verslaggevers heeft geblinddoekt en verhoord. Ook zij moesten zich volgens de verslaggever uitkleden. De drie foto's die rondgaan lijken aan te sluiten bij deze beschrijvingen. Met als verschil dat de groep op de foto gekleed is, allemaal in dezelfde witte pakken.

  • Hassan Aslih
  • Hassan Aslih
  • Hassan Aslih

Het is aannemelijk dat de foto's ergens in de afgelopen drie nachten zijn gemaakt. De beelden zijn vanmorgen voor het eerst op het internet geplaatst door een journalist uit Gaza. Gezien de informatie-oorlog is het onwaarschijnlijk dat de beelden dateren van de Israëlische inval in hetzelfde ziekenhuis van november vorig jaar. De foto's zouden in dat geval vermoedelijk eerder dan vandaag zijn gepubliceerd.

Eveneens opvallend is de kleding van de groep arrestanten. Aan het begin van de oorlog doken regelmatig foto's op van krijgsgevangen die geknield in hun onderbroek zaten vastgebonden. Daar is felle kritiek op gekomen door mensenrechtenorganisaties. In reactie daarop heeft een Israëlische functionaris in december gezegd dat dit niet meer zal gebeuren.

Arrestanten moeten hun kleding uitdoen ter controle op eventuele bomgordels, aldus het leger. Maar na verhoor is het de bedoeling dat de kleding weer aangaat, zo zei de functionaris tegen The Times of Israël.

160 naar Israël gebracht

Van de 300 arrestanten bij het al-Shifa-ziekenhuis zijn er 160 overgebracht naar Israël voor verder verhoor. Het leger stelt het gaat om tientallen gezochte militanten van Hamas en Islamitische Jihad, maar dat valt niet te controleren. Bij eerder invallen in ziekenhuizen is gebleken dat Israël ook onschuldige artsen, patiënten en burgers heeft gearresteerd.

Palestijnse ex-gevangen beschuldigen Israël van martelingen tijdens verhoor. "Ze hebben stenen op mijn benen kapotgeslagen en me met een ketting bewerkt", zei een van hen in februari tegen Nieuwsuur. Het Israëlische leger stelt dat deze meldingen altijd worden onderzocht. Er wordt ontkend dat Palestijnse gevangen onmenselijk zouden worden behandeld.

WHO: ruim 400 aanvallen op zorginstellingen in Gaza

In bijna een half jaar oorlog zijn in Gaza honderden aanvallen geweest op zorginstellingen, zoals ziekenhuizen. De Wereldgezondheidsorganisatie WHO meldt dat daarbij ruim 600 mensen zijn omgekomen. "De WHO roept op tot respect voor het internationaal recht en de bescherming van burgers", zegt de organisatie op X.

In de cijfers wordt niet vermeld wie verantwoordelijk was voor de aanvallen. Israël beschuldigt Hamas van het opereren vanuit ziekenhuizen en woonwijken. De militante beweging weerspreekt dat en zegt dat Israël bijvoorbeeld een "bloedbad" aanricht in het al-Shifa-ziekenhuis onder patiënten, artsen en schuilende burgers.

Slechts zes van de 33 ziekenhuizen in Gaza zijn onbeschadigd door het oorlogsgeweld. Ruim honderd ambulances zijn onder vuur genomen. In totaal 403 zorginstellingen werden volgens de WHO aangevallen. De zorg ligt grotendeels plat, ondanks de hoge toestroom van slachtoffers.

Sinds het begin van de strijd zijn vele tienduizenden mensen gewond geraakt. Volgens de door Hamas aangestuurde autoriteiten zijn bijna 32.000 Palestijnen gedood. Ruim 250 Israëlische militairen zijn gesneuveld in Gaza.

Correspondent: onduidelijk of Ruttes woorden effect hebben op Israël

Als Israël Rafah binnenvalt zal dat "een gamechanger en een humanitaire ramp zijn", zei demissionair premier Rutte gisteravond. Net als andere westerse bondgenoten van Israël voert Nederland de diplomatieke druk op Israël op. Maar volgens NOS-correspondent Nasrah Habiballah heeft dat vooralsnog weinig effect.

"Vanuit Israël heb ik nog geen officiële reactie gezien op Ruttes woorden. Ook andere leiders hebben premier Netanyahu de afgelopen tijd op het hart gedrukt: val Rafah niet binnen. Dat heeft Rutte ook bij de laatste twee bezoeken hier gezegd, maar dat lijkt totaal geen indruk te hebben gemaakt. De Nederlandse premier was nog niet vertrokken of Netanyahu kwam met een nieuwe verklaring dat Israël het toch gaat doen.

De Israëlische premier blijft herhalen dat Hamas niet kan worden verslagen zonder Rafah binnen te vallen. Het is onduidelijk of sancties daar iets aan kunnen veranderen. Het hangt af van welke strafmaatregelen het zouden zijn, maar daar wil Rutte niet op ingaan."

Ontheemde Palestijnen schuilen in Rafah, foto van gisteren

De Israëlische regering is van plan een delegatie naar de VS te sturen om de plannen rondom Rafah te bespreken. Dat gebeurt waarschijnlijk begin volgende week. Volgens Amerikaanse bronnen stelt de VS een alternatief plan voor.

Familieleden van gijzelaars blokkeren snelweg in Tel Aviv

Familieleden van Israëlische gijzelaars hebben een snelweg geblokkeerd in Tel Aviv. De activisten eisen dat hun geliefden per direct worden vrijgelaten en vinden dat de regering veel te weinig doet om dat voor elkaar te krijgen.

Hamas ontvoerde zo'n 250 mensen bij de grote terreuraanslagen van 7 oktober. Ongeveer de helft van hen is nog niet vrijgelaten of in veiligheid gebracht. Tientallen gijzelaars zijn waarschijnlijk niet meer in leven. Vrijwel dagelijks zijn er acties in Israël om aandacht te vragen voor de gegijzelden.

Vandaag was er zo'n protest op een snelweg in Tel Aviv:

Ook artsen hebben honger in Gaza

De inwoners van Gaza kampen met een chronisch tekort aan voedsel. Via de lucht, zee en over land komt wel noodhulp binnen, maar dat is slechts een fractie van wat er nodig is om de 2,3 miljoen Palestijnen te voeden.

Israël bepaalt hoeveel humanitaire goederen de afgesloten enclave per vrachtwagen binnenkomen. Volgens EU-buitenlandcoördinator Borrell veroorzaakt Israël bewust een hongersnood, wat het land stellig ontkent.

De hongersnood in Gaza treft behalve burgers ook hulpverleners. Ook in het Al Aqsa ziekenhuis, in het midden van de Gazastrook, zijn maaltijden schaars:

'Een maaltijd wordt gedeeld tussen twee dokters'

Blinken vandaag naar Saudi-Arabië, daarna Egypte en Israël

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken begint aan zijn zesde bezoek aan het Midden-Oosten tijdens de oorlog in Gaza. Vandaag vliegt hij naar Jeddah in Saudi-Arabië om de crisis te bespreken. Daarna staat een bezoek aan de Egyptische hoofdstad Caïro op de planning. En zojuist is duidelijk geworden dat hij ook weer naar Israël gaat, schrijft de krant Haaretz.

Israël staat onder groeiende druk van Washington om de oorlog anders aan te pakken en meer noodhulp toe te laten in Gaza. Het is nog onduidelijk wanneer Blinken naar Israël gaat.

Minister Antony Blinken

Volgende week gaat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Austin in gesprek met zijn Israëlische ambtsgenoot Gallant. De alternatieven voor een offensief in Rafah zullen dan worden besproken.

Ondertussen lopen in Qatar onderhandelingen over een wapenstilstand in Gaza. Het is de derde dag dat een Israëlische delegatie met tussenkomst van bemiddelaars uit Egypte, Qatar en de VS de opties bespreekt. De verwachting is dat deze gesprekken nog vele dagen duren. Hamas en Israël verwijten elkaar dat ze onrealistische eisen stellen. Zo wil Hamas alleen gijzelaars vrijlaten in ruil voor een permanent bestand, terwijl Israël daar fel op tegen is.

Leger Israël: 90 gewapende militanten gedood bij al-Shifa-ziekenhuis

De Israëlische inval in het al-Shifa-ziekenhuis lijkt nog steeds in volle gang. In een nieuwe update zegt het leger dat er inmiddels negentig gewapende militanten zijn gedood in en rondom het medische complex. In de verklaring wordt niets gezegd over eventuele burgerslachtoffers. Het valt niet te controleren of alle gedode personen ook Hamas-strijders zijn.

Op het terrein van het grootste ziekenhuis van Gaza wordt inmiddels drie dagen zwaar gevochten. "Het geluid van artillerie en tankvuur gaat onophoudelijk door", zegt een omwonende tegen persbureau AP. De situatie in het ziekenhuis is onduidelijk. Hulpverleners hebben tegen CNN gezegd dat er sprake is van een belegering. Gewonden zouden niet naar het ziekenhuis kunnen worden gebracht. Hamas stelt dat er sprake is van een "bloedbad" en beweert dat schuilende burgers en patiënten zijn gedood door militairen.

Het leger van Israël zegt dat bij de operatie 300 "verdachten zijn verhoord" en 160 mensen worden volgens de verklaring nog vastgehouden. Dat zou betekenen dat het overgrote deel van de aangehouden personen weer is vrijgelaten. Er zijn onder anderen journalisten opgepakt. Een journalist van Al Jazeera beschreef gisteren dat hij en collega's hardhandig werden verhoord. Ook zouden ze urenlang naakt zijn vastgebonden.

Israël stelt dat het ziekenhuis opnieuw werd gebruikt door Hamas. Er zou een commandopost hebben gezeten en een hooggeplaatste commandant van de militante beweging zou zijn gedood. Ook in november deed het leger een inval in het ziekenhuis.

Israël stelt dat deze wapens nu op het terrein zijn gevonden:

Leger Israël: wapens gevonden in ziekenhuis Gaza

Enkele tientallen doden gemeld door Israëlische luchtaanvallen

Op verschillende plekken in Centraal-Gaza zijn afgelopen nacht luchtaanvallen uitgevoerd door Israël. Palestijnse functionarissen spreken van enkele tientallen doden. Op videobeelden van persbureau AP is te zien dat lichamen worden afgevoerd.

Nabestaanden nemen bij een ziekenhuis afscheid van de overledenen voordat die worden begraven. Na een gebed worden de lichamen per ezelwagen weggebracht. Naar verwachting zal het dodental van de luchtaanvallen nog verder oplopen, omdat er mensen bedolven zijn onder puin.

Gewonden zijn naar het al-Aqsa-ziekenhuis gebracht in Deir al-Balah:

Persbureaus spreken van zeker drie bombardementen. Onder meer in Nuseirat zou een gebouw van drie verdiepingen zijn verwoest. "Dit is het huis van mijn broer", zei een getuige tegen nieuwszender Al Jazeera. "Helaas werden hier vrouwen, kinderen en de buren getroffen. Het waren vreedzame mensen, die gingen slapen na hun laatste maaltijd voordat ze zouden gaan vasten."

Meer details over alternatieve scenario's voor Rafah-offensief

De Amerikaanse nieuwssite Axios heeft meer details onthuld over de alternatieve scenario's voor een Israëlisch grondoffensief in Rafah, die de VS zou willen voorleggen aan de regering van premier Netanyahu. Gisteravond meldde nationaal veiligheidsadviseur Sullivan dat Amerika met zulke plannen bezig is. Waarschijnlijk zouden die volgende week gepresenteerd worden wanneer een Israëlische delegatie Washington D.C. bezoekt.

Axios meldt op basis van twee anonieme functionarissen dat er twee alternatieve plannen klaarliggen. Bij het ene plan zou de militaire operatie in Rafah uitgesteld worden. In de tussentijd zou de humanitaire situatie in het noorden van de Gazastrook gestabiliseerd moeten worden, waar er acute hongersnood dreigt. Daarbij zouden er opvangplekken gemaakt moeten worden voor mensen die geëvacueerd moeten worden uit Rafah.

Het andere scenario gaat vooral over de grens met Egypte. In eerste instantie zou de Egyptische kant van de grens met de Gazastrook versterkt moeten worden. De VS, Egypte en Israël zouden daarop moeten samenwerken om de tunnels onder de grens te vernietigen en om de situatie zo in te richten dat wapensmokkel onmogelijk wordt.

Hulpgoederen uit Cyprus bereiken Gazanen

Bijna 200.000 kilo aan hulpgoederen uit Cyprus hebben mensen in het noorden Gaza bereikt. Dat zegt de Amerikaanse hulporganisatie World Central Kitchen (WCK), de initiatiefnemer van het project. In het noorden van de regio is de behoefte aan de goederen het grootst.

Het vervoer en het uitladen van de goederen was niet makkelijk en soms gevaarlijk, vertelt de directeur van de Spaanse organisatie Open Arms, die het schip leverde. "Israël kon ons geen veiligheidsgaranties geven. Er ontploften explosieven op tientallen of honderden meters van ons af."

De levering kwam dit weekend aan wal. De WCK is van plan om nog veel meer hulpgoederen via zee te leveren. Andere hulporganisaties benadrukken vooral dat de hulp die nu over zee geleverd wordt bij lange na nog niet genoeg is. Volgens Open Arms kunnen 700.000 mensen door deze levering voedsel krijgen.

Ook op foto's zijn de hulpgoederen in Gaza te zien:

  • Reuters
    Hulpgoederen van World Central Kitchen in Gaza
  • Reuters
    Hulpgoederen van World Central Kitchen in Gaza

Rutte: bij inval Rafah gaat kabinet zich beraden

Een eventuele Israëlisch grondoffensief in Rafah zal "een gamechanger en een humanitaire ramp zijn", zegt demissionair premier Rutte in de Tweede Kamer. "Dan komen we als kabinet bij elkaar om ons te beraden. Dat is een politiek moment dat gevolgen zal hebben." Rutte heeft deze boodschap doorgegeven aan de Israëlische premier Netanyahu en daarbij gezegd dat toegang voor humanitaire hulp nu een eerste prioriteit heeft.

Volgens Rutte heeft Nederland een diplomatieke positie bij Israël en de Palestijnse Autoriteit, waardoor tot nu toe "kleine stapjes" zijn bereikt. "We willen nu grote stappen zien van Israël." Rutte noemt de hongersnood een zaak van grote vrees. De kritiek van Denk, dat het geen zin heeft om met de Israëlische regering te praten, wijst hij van de hand. "Met ophouden met praten bereiken we helemaal niks."

Het werd vorige week al bekend dat leiders van de Europese Unie van plan zijn om later deze week op een top in Brussel Israël op te roepen om het langverwachte grondoffensief niet door te laten gaan. Er zijn grote zorgen over de humanitaire situatie in de zuidelijke stad, waar 1,4 miljoen Gazanen zijn gevlucht voor de oorlog.

Mark Rutte eerder deze maand

Nieuw blog

Welkom in het blog over de ontwikkelingen in het Midden-Oosten van woensdag 20 maart. Het blog van gisteren is hier terug te vinden.