Olga (77) doneert nier aan wildvreemde: 'Stel dat het zou mislukken'

Drie weken geleden deed plaatsgenote Nel haar relaas bij ons. Deze 63-jarige goedlachse vrouw heeft een erfelijke nierziekte, gaat qua gezondheid steeds verder achteruit en dreigt zelfs niet oud te worden, als ze geen donor vindt. Maar die zoektocht is ontzettend moeilijk.

Toch kreeg ze via Omroep West een aantal reacties binnen. Hoe dat afloopt vertellen we straks, maar eerst even naar Olga. Een nette dame, die er een stuk jonger uitziet dan ze is. Ze ontvangt ons thuis, nadat ze ons eerst een mail stuurde.

'Ik las het verhaal van Nel en wilde iets doen. Ik heb in mijn eigen omgeving gezien dat iemand een nieuw leven heeft gekregen dankzij een nierdonatie. Nu wil ik de mensen een duwtje in de rug geven en ze vertellen dat het echt mogelijk is om probleemloos een nier te doneren.'

Hoe kwam ze zelf op het idee? 'In mijn omgeving was dus iemand enorm geholpen met een donororgaan. Dat ontroerde mij enorm. In diezelfde tijd was er een campagne begonnen om donoren te werven.'

Bij die campagne zag Olga ineens een arts op televisie. 'Die vertelde dat hij zelf een nier had gedoneerd en dat hij daar helemaal geen last van had. Kijk maar, zei hij. Ik zit er blakend van gezondheid bij. En dat was ook zo.'

Hij trok Olga over de streep. Maar ze moest het nog wel even met haar echtgenoot overleggen. 'Die heeft er geen seconde over geaarzeld. Hij heeft meteen ja gezegd.' Ze meldde zich bij het plaatselijke ziekenhuis en maakte een afspraak met de afdeling nefrologie.

Wat daarna kwam, duurde wel even. 'Het heeft meer dan een half jaar geduurd. Eerst moest ik naar een psycholoog, om te kijken of ik niet op één of andere manier onder druk stond om te doneren. Daarna nog allerlei medische onderzoeken, want ze wilden zeker weten dat ik geen risico liep door te doneren.'

Er een MRI-scan gemaakt, bloedonderzoek gedaan en haar nierfunctie is gecontroleerd. 'Ik ben echt helemaal binnenstebuiten gekeerd, ja. Maar mijn gezondheidstoestand was ruim voldoende om deze operatie te ondergaan. De huisarts fronste wel even zijn wenkbrauwen', lacht ze. 'Ik was tenslotte al 67.'

Olga, die voor haar pensionering decennialang actief was in het onderwijs, heeft alles zorgvuldig gedocumenteerd. Ze bladert door de dossiermap die zelf heeft aangelegd. 'Medisch gezien was ik er dus helemaal klaar ervoor.' Daarna volgde nog een belangrijke vraag.

'Tja. aan wie wil je die nier schenken? Die vraag kreeg ik in het ziekenhuis. Ik kende niemand in mijn omgeving die er eentje nodig had. Dus ik zei: doe maar anoniem. Dan weet je niet wie je orgaan krijgt en diegene weet ook niet dat jij de donor bent.'

Dat klinkt toch een beetje gek, is ze dan niet nieuwsgierig hoe het die persoon vergaat? En of het een man of een vrouw is, jong of oud? 'Nee. Ik wilde het echt niet weten. Om te twee redenen. Ten eerste wilde ik niet dat er een persoonlijke band zou ontstaan. Daar zou ik mij misschien ongemakkelijk bij voelen.'

De andere reden was nogal egoïstisch, noemt ze het zelf. 'Stel dat het zou mislukken en het zou niet aanslaan bij die ander, dan had ik voor niks een nier afgestaan. Dat had ik dan echt niet willen weten.'

De ontvanger is altijd anoniem gebleven, maar diegene heeft wel een brief aan Olga geschreven. Die kreeg ze via het ziekenhuis. 'Diegene wilde vooral weten waarom ik toch die nier had afgestaan aan een onbekende. Ik denk aan een filosoof die ooit met een theorie daarover kwam: er bestaat niets zoals als altruïsme, alle vormen van altruïsme zijn eigenlijk verkapt egoïsme.'

Wat bedoelt ze daarmee? 'Als je goed doet, voel je jezelf lekker. En dat geldt hier ook. Ik dacht vroeger al: die vent heeft gelijk. Inderdaad, ik ben blijer geworden van de donatie. Echt een gelukkig mens, dus die theorie klopt wel.' Ze schreef een brief terug, maar is er dus nooit achter gekomen aan wie.

Leven op één nier kan trouwens prima, merkt ze. 'Ik heb nergens last van. Wel word ik voor de zekerheid elk jaar gescreend. Mijn overgebleven nier doet het prima. En, dat weten veel mensen niet, stel dat je problemen krijgt als donor, dan kom je zelf bovenaan de wachtlijst voor een donornier.'

Dat is zo, bevestigt een woordvoerster van de Nierstichting tegenover Omroep West. Ook zij hoopt natuurlijk dat mensen zich melden als donor. 'Mensen die interesse hebben, kunnen contact opnemen met de huisarts of met een transplantatiecentrum.' Jaarlijks doneren zo'n 500 mensen bij leven een nier. Zo'n 80 daarvan geven hun nier aan een onbekende, weet ze te melden.

Terug naar Nel, de vrouw door wie Olga besloot ook de publiciteit te zoeken. Vijf mensen reageerden via Omroep West na het artikel met de mededeling dat ze misschien wilden doneren aan Nel en/of meer informatie wilden. Hoe staat het ermee? 'Ik heb iedereen gemaild met meer informatie en mijn contactgegevens', vertelt Nel. 'Met één persoon heb ik af en toe contact, die wil erover nadenken.'

Van de rest heeft ze (nog) niks gehoord. 'Misschien reageerden ze impulsief, moeten ze er nog langer over nadenken of hebben ze zich bedacht. Dat begrijp ik allemaal hoor. Het is ook niet niks. Maar het is wel teleurstellend dat ik niks heb gehoord.'

'Ik wil ze over een week nog een keer mailen. Ik zat net te denken hoe ik dat zou aanpakken.' In haar stem is duidelijk te horen dat ze in dubio is. Ze snapt de terughoudendheid, maar had tegelijkertijd ook zo gehoopt op een positieve uitkomst: een donor.

'Maar ik ben wel heel blij dat Olga haar verhaal bij jullie heeft gedaan. Echt fijn. Als mensen dit lezen, geeft het ze misschien moed en een impuls. Ik heb in mijn omgeving ook wel gezien dat mensen er toch alsnog van afzagen en dat snap ik helemaal. Maar laat in elk geval iets horen, alsjeblieft.'