De Wit maakt met plezier duurzaam gereedschap: ‘Winst is nooit de eerste vraag’

Het was Willem de Wit die op 1 april 1898 een dorpssmederij in Kornhorn begon. Niet wetende dat dit de basis was van een moderne industriële miljoenenonderneming, ruim 125 jaar later. De vierde generatie broers Derk (60), Sietse (57) en Derk Klaas (43) timmert inmiddels decennia aan de weg in het familiebedrijf.

‘In het bedrijf gaan werken was vanzelfsprekend’, zegt Derk met overtuiging. ‘Als vakantiewerker de vloer aanvegen of gaatjes boren en zo steeds een stukje verder. Je groeit er zo in. Het zit ons in de genen.’ Sietse.: ‘We hebben hier bij het bedrijf leren lopen en ik herinner me als de dag van gisteren de gesprekken aan de keukentafel.’ En Derk Klaas vult aan. ‘Het ging altijd over de zaak.’

In het werk zijn de drie veel samen, maar privé absoluut niet. ‘Buiten het werk om doen we niks met elkaar. We hebben het bij de vorige generatie gezien. Als er gedoe was, dan waren dat meestal familiaire issues. Dat willen wij niet’, legt Sietse uit.

De lachsalvo’s vliegen gedurende het gesprek regelmatig over tafel. Ten teken dat humor en plezier niet onbelangrijk is voor de drie. Ze hebben totaal verschillende karakters en dat is volgens Derk maar goed ook. ‘Anders hadden we drie bedrijven gehad.’ ‘Plezier hebben in zaken doen staat voorop. Als een klant dat niet heeft, houdt het voor ons snel op’, zegt Sietse stellig.

Samen zijn ze gericht op het doel om het bedrijf zo goed mogelijk te laten draaien. Daar geven ze alle drie hun eigen invulling aan. Sietse vanuit het verkopersoog. ‘Dat we van ieder product het beste in zijn soort hebben. Geen afbreuk doen aan kwaliteit. Als ik het zelf niet zou gebruiken, dan verkoop ik het niet.’

Derk is de laatste drie jaar vooral bezig met dataverzameling. ‘We waren lopende bibliotheken. Alles zat in de kop.’ Van ieder product is een tekening gemaakt en is bijvoorbeeld de hoeveelheid grondstof, de smeedtemperatuur en welk soort en hoeveel water geregistreerd. Tegenwoordig is het zo dat de productie pas start als de data op orde zijn.

Derk Klaas houdt de productie in de gaten met pure focus op duurzaamheid. Zo is vijftien jaar geleden de elektrische inductieoven geïntroduceerd. Inmiddels staan er meer dan vijftien en is het bedrijf als alles goed gaat aan het eind van dit jaar energieneutraal. Met bijvoorbeeld 750 zonnepanelen op het dak. ‘We waren grootverbruiker van gas. Inmiddels al lang niet meer.’

En acht jaar geleden is het gelukt om extra stroomtoevoer op het bedrijfsadres te krijgen. Een investering van destijds tachtigduizend euro. Derk Klaas: ‘Dat zou nu gezien de krapte op het stroomnet niet meer lukken. We voelden toen al langer dat het anders moest.’

Duurzaamheid en verduurzaming in alle processen brengen zit de drie in het bloed. Dat komt goed naar voren bij de overname van scheppenfabriek Streuding in Vlagtwedde, eerder dit jaar. De Wit had de schep wel in het assortiment, maar maakte ze niet zelf en kocht ze in bij Streuding. Met de overname maken ze nu zelf een schep, maar wel een andere.

Een duurzame schep op inductie en met een sterke Nederlandse steel uit een fabriek in Drogeham, waar De Wit vijftig procent eigenaar is. ‘Er zat een steel in uit Italië, die de helft goedkoper is’, rekent Sietse voor. ‘Een duurzame schep is duurder. Daardoor verliezen we waarschijnlijk 99 procent van de oude klanten en moeten we alles opbouwen, maar wij willen een oeroud Nederlands product op duurzame wijze produceren. Daar ben ik trots op.’

Derk vult aan: ‘Klanten waar je een relatie mee hebt, dat is essentieel voor ons. We willen klanten en geen kopers. Kopers gaan vooral voor de prijs en niet voor duurzaam contact.’ ‘Liefde moet van twee kanten komen, anders is de relatie gedoemd om te mislukken’, voegt Sietse heel helder toe.

Duurzaamheid zit wat het trio directeuren betreft ook in personeel. In Vlagtwedde zijn drie medewerkers 65 jaar. ‘We wilden het hen niet aandoen om nog twee jaar iedere dag twee uur in de auto te zitten’, aldus Derk op zorgzame toon. Daarom blijft de fabriek daar nog twee jaar open. Met net voldoende stroom draait de eerste inductieoven daar inmiddels.

Een half miljoen producten vinden jaarlijks via distributeurs en importeurs hun weg vanuit Kornhorn over de hele wereld naar winkels en particuliere klanten. Tot in Nieuw-Zeeland aan toe. Met ruim 50.000 schoffels in meer dan 150 soorten als koploper. Goed voor een jaaromzet van acht miljoen euro.

Er zijn ontelbaar veel toepassingen. De best verkopende producten staan in de showroom. Herkenbaar aan de blankhouten steel, gebrandmerkt met een De Wit-logo plus de tekst 'Made in Holland', of het merk van een van de vijftig private labels waarvoor De Wit verkoopt. Met ronde of platte stift als verbinding van gehard en gelakt staal naar de functionele toepassing, variërend van bijvoorbeeld een schep, hark, schoffel, paardenbloemwieder of Japanse handhak.

De drie zijn al vijf jaar met de gemeente Westerkwartier in gesprek over uitbreidingsplannen. De hoop is dat dit jaar het licht op groen gaat voor tweeduizend vierkante meter extra. Om meer robots neer te kunnen zetten, die ze bij De Wit overigens zelf aanschaffen, ombouwen en programmeren voor de gewenste functie. ‘We hebben nog een stuk of zeven op voorraad staan om uit te kunnen rollen’, aldus Derk Klaas.

Allemaal gericht op verdere verduurzaming. In het verleden brandde een gasoven de hele dag door. Daar is inductie voor in de plaats gekomen. ‘Een inductieoven heeft achttien seconden nodig om het product voor het smeden op 1.200 graden te brengen. Dit is allemaal zo fijn afgesteld dat dit met een robot moet’, legt Derk Klaas uit.

De productie met robots en inductieovens heeft volgens Sietse als voordeel dat de kwaliteit veel constanter is en het voor medewerkers fijner is om een controlerende rol te hebben in plaats van de hele dag voor een hete oven te staan. Zo verweven ze ambacht en robot met elkaar.

De aandacht voor de veertig medewerkers in Kornhorn, Drogeham en Vlagtwedde is voor de drie heren het belangrijkste. ‘Winst staat niet voorop. Regionaal zaken doen is duurder, maar vinden we ook duurzaam en belangrijk. Uiteraard moeten we voor onszelf zorgen en als er daarna nog wat overblijft is het mooi’, zo rekent Sietse. ‘Nee we stellen ons nooit als eerste de vraag: wat kunnen we eraan verdienen?’

‘Laat ons maar onszelf zijn. We lopen niet met ons succes te koop’, zegt Derk Klaas reflecterend. ‘Tevreden medewerkers en tevreden klanten’, vat Derk de missie samen. Sietse knikt. ‘Dat is het succes zoals we hier aan tafel zitten.’