Bedrijven als kantoren, attractieparken en sportclubs mogen in principe geen wegwerpservies meer aanbieden als het eten en drinken op de plaats zelf wordt genuttigd. Dus rijst er een bedrijfstak op die herbruikbare bekers maakt, bezorgt, ophaalt en weer afwast.
Circulware ziet "een nieuwe kleine industrie ontstaan", zegt eigenaar Erwin van Limpt. Naast de verkoop van herbruikbaar servies zet hij nu ook een industriële wasstraat op. Daar kan het gebruikte servies worden schoongemaakt zodat klanten niet zelf hoeven af te wassen. "Ze willen graag ontzorgd worden."
Hoewel Van Limpt de vraag naar herbruikbaar servies ziet groeien, rekende hij op meer klandizie. De ondernemer heeft meer capaciteit opgetuigd dan hij tot dusver nodig heeft en daarin is hij niet de enige, blijkt uit een rondvraag. "Het is niet wat we ervan hadden verwacht", zegt Van Limpt. Hij verwacht dat er dit jaar een verdubbeling komt van het aantal industriële wasstraten, waarmee het totaal naar schatting op zo'n tien aanbieders uit zou komen.
Het bedrijf Dutch Cups heeft het aantal operationele wasstraten in december uitgebreid van één naar drie. Ook heeft directeur Dennis Valent er nog eentje achter de hand voor het geval de vraag verder groeit. Dat is nog niet het geval, alhoewel de omzet van het afwasgedeelte sinds januari al met zo'n 70 procent is gestegen.
Politiek zwakte wetgeving af
Vanzelfsprekend is die groei niet, aangezien de Tweede Kamer in december twee moties aannam die de spelregels behoorlijk veranderden. Demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen (Infrastructuur en Waterstaat) besloot daarom de nieuwe regels voor het bekergebruik van bedrijven voorlopig niet te handhaven.
Nu mogen kantoren, sportkantines en pretparken nog wel wegwerpbekers gebruiken, zolang ze niet meer dan 5 procent plastic bevatten. Het gaat dan om het plastic binnenlaagje tegen lekkage. Ten slotte mogen bedrijven om een uitzondering vragen bij de Inspectie Leefomgeving en Transport. Zo'n uitzondering is dit jaar vijftig keer aangevraagd.
Toen het nog niet duidelijk was wat de politiek met de twee moties ging doen, zag Circulware in november en december een "heel sterke stijging" van de omzet: steeds meer bedrijven wilden overstappen op herbruikbaar servies. Maar toen bleek dat er nog niet gehandhaafd zou worden, trokken sommige klanten zich terug. "Het gaat om twijfelaars die meer duidelijkheid willen van de overheid", zegt Van Limpt. "Of ze kiezen liever voor gemak."
Heijnen uitte in december in een brief aan de Tweede Kamer kritiek op de moties. Zo zouden de investeringen die ondernemers al hadden gedaan om aan de regels te voldoen "deels voor niets zijn geweest". Ze laat een definitief besluit over de invulling van de wet aan haar opvolger over.
Volg dit onderwerp
'Vraag neemt af'
De keuze voor wegwerp of herbruikbare bekers is "het gesprek van de dag" bij Erik Landsheer van GKB Nederland en zijn klanten. Het bedrijf verkoopt van oudsher kartonnen bekers, maar biedt nu ook herbruikbare opties aan.
Toch blijft het vaak bij gesprekken en vinden met name kleinere bedrijven het spannend om over te stappen. "De vraag naar herbruikbare bekers wordt al minder", zegt hij.
Niet alle ervaringen met herbruikbare bekers zijn volgens Landsheer even goed. Kunststof bekers zijn kostbaar en gaan ook een keer kapot.
Daarbij komt dat het wassen en drogen van het servies best uitdagend kan zijn voor bedrijven. Ook bij Dutch Cups ervaren ze dat de logistiek de grootste uitdaging is. Zo is het strak plannen om genoeg schone bekers op locatie te krijgen als er in een voetbalstadion drie wedstrijden in één week zijn.
Staatssecretaris denkt niet dat Nederland doel gaat halen
- Nederland had als doel om de afvalstroom van wegwerpbekers en voedselverpakkingen met 40 procent te verminderen in 2026 ten opzichte van 2022.
- Elke dag gooien Nederlanders samen 19 miljoen van dit soort items weg die één keer zijn gebruikt.
- Jaarlijks gaat het om 4,4 miljard wegwerpbekers, waarvan ruim 4 miljard koffiebekers.
- Demissionair staatssecretaris Vivianne Heijnen denkt dat het "onhaalbaar" is om deze afvalstroom met 40 procent te verkleinen, wanneer haar opvolger de twee moties zou uitvoeren.
Grote bedrijven willen geen wegwerp meer
Genoeg grote bedrijven stappen wel wel over ondanks de ruimte die de wet biedt, volgens verschillende aanbieders van herbruikbaar servies. Wegwerpplastics zijn namelijk niet voor alle partijen langer te verantwoorden vanuit het duurzaamheidsoogpunt.
"Stadions vinden het zelf ook prettig als hun vloeren niet meer bezaaid zijn met wegwerpbekertjes", zegt Valent. Daarnaast krijgen zijn klanten complimenten van de consument over de herbruikbare drinkbekers.
In zijn drie industriële wasstraten worden duizenden vieze bekers per uur gewassen. Daarnaast draaien de machines die nieuwe bekers maken 16 tot 24 uur per dag. Klanten zijn onder meer een restaurantketen, koffieleveranciers, voetbalstadions en een Nederlands pretpark.
Valent ziet nog kansen liggen op het gebied van hoogwaardige recycling van de herbruikbare bekers. "We kunnen de meeste kapotte of beschadigde bekers veilig vermalen tot plastickorrels en daar nieuwe bekers van maken", zegt hij. Dit is momenteel nog niet toegestaan vanuit de EU vanwege voedselveiligheidsoverwegingen. Daarom maakt hij nu nog trays van zijn oude bekers.
Demissionair staatssecretaris Heijnen roept haar opvolger op om opnieuw te kijken hoe Nederland moet omgaan met het wegwerpservies. Van Limpt hoopt dat het nieuwe kabinet de wet wél wil handhaven.